De afgelopen drie jaar vonden detectoren voor zwaartekrachtgolven samensmeltende zwarte gaten en neutronensterren. Maar de techniek belooft veel meer. NEMO Kennislink bezoekt een detector in de VS.

Al jaren speuren astronomen tevergeefs naar de bronnen van kosmische straling: deeltjes die met duizelingwekkende energieën door het universum razen. Eén neutrino dat werd gedetecteerd door de IceCube-detector op de zuidpool wijst nu de weg.

De eerste detectie van zwaartekrachtgolven in 2015 leverde twee jaar later al een Nobelprijs op. Toch was de aanloop naar de spectaculaire ontdekking lang, zo vertelt prijswinnaar Barry Barish.

Rondom het zwarte gat in het centrum van de Melkweg Sagittarius A* zijn twaalf veel kleinere zwarte gaten gevonden. Dit betekent dat er tienduizend zwarte gaten op slechts enkele lichtjaren rondom Sagittarius A* zitten.

Afgelopen jaar deed de Event Horizon Telescope waarnemingen aan het zwarte gat Sagittarius A*. Het allereerste beeld van een zwart gat laat nog even op zich wachten. Komend voorjaar richten wetenschappers de schotelantennes opnieuw op het centrum van de Melkweg.

De astronomische ontdekkingen aan de hand van zwaartekrachtgolven buitelden recentelijk over elkaar heen. Schrijver en wetenschapsjournalist Govert Schilling beschrijft in zijn Deining in de ruimtetijd het hele verhaal vanaf de voorspelling van Albert Einstein.

De Nobelprijs voor de Natuurkunde 2017 gaat naar Rainer Weiss, Kip Thorne en Barry Barish voor hun bijdrage aan de LIGO-detector. Twee jaar geleden ontdekte LIGO voor het eerst zwaartekrachtgolven.

Astronomen hebben voor het eerst een middelgroot zwart gat ontdekt. Dat is een noodzakelijke tussenschakel tussen zwarte gaten die ontstaan uit één ster en het monster van miljoenen zonsmassa’s.

De twee LIGO-detecoren in de VS én de Virgo-detector in Italië maten op 14 augustus 2017 signalen van zwaartekrachtgolven die afkomstig zijn van twee botsende zwarte gaten, zo’n 1,8 miljard jaar geleden.

Ons universum is als een bolletje elastische stopverf. Aan de hand van dit goedje probeert wetenschapsjournalist George van Hal de in november gepubliceerde zwaartekrachttheorie van natuurkundige Erik Verlinde uit te leggen. In het zeer handzame boekje ‘Elastisch universum’ maakt Van Hal de ma...

Het werd al jaren vermoed, maar nu is er voor het eerst bewijs: een superzwaar zwart gat verhindert met zijn energieke straling de vorming van nieuwe sterren. Astronomen namen een sterrenstelsel waar waarvan het centrale zwarte gat zorgt voor een ‘sterrenwind’ die de stervorming la...

De ontdekking van zwaartekrachtsgolven afgelopen februari is nú al het wetenschappelijke nieuws van het jaar. Wetenschappers duiken erop en komen nu met alternatieve methodes om ze te detecteren. Een aantal Nederlandse wetenschappers wil het publiek inschakelen om ze te meten.

Een internationaal team van wetenschappers heeft een galactische deeltjesversneller ontdekt die met ongeëvenaarde energie kosmische straling de ruimte in slingert. De onderzoekers vermoeden dat het zwarte gat in het centrum van onze Melkweg verantwoordelijk is.

Een groot team van internationale wetenschappers jubelde donderdag voor de toegestroomde pers: voor het eerst zijn er zwaartekrachtgolven gemeten. De door Albert Einstein voorspelde golven in de ruimtetijd zijn veroorzaakt door twee zwarte gaten die 1,3 miljard jaar geleden samensmolten.

Astronomen hebben met een wereldwijd netwerk van radiotelescopen voor het eerst magneetvelden waargenomen net buiten de waarnemingshorizon van Sagittarius A*, het superzware zwarte gat in het centrum van de Melkweg.

Sterrenkundigen hebben voor het eerst een ‘gulzig’ zwart gat op heterdaad betrapt. Dankzij de gecombineerde waarnemingen van drie ruimtetelescopen kon een groep met Nederlandse onderzoekers voor het eerst in detail, en vanaf het begin, een ster volgen die door een superzwaar gat wo...

Voor het eerst is er een zogenoemde magnetar met een begeleidende ster ontdekt. Dat kan verklaren hoe deze zeldzame sterren ontstaan, die de sterkste magneetvelden in het heelal produceren.

Deze week kende de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) 300.000 euro subsidie toe aan het BlackGEM-project. Hiermee hopen wetenschappers uiteindelijk de bronnen van zwaartekrachtgolven onder de loep te nemen.

Voor het eerst denken wetenschappers dat ze neutrino’s hebben gezien die afkomstig zijn van buiten ons zonnestelsel. Tussen mei 2010 en mei 2012 detecteerde het IceCube Neutrino-observatorium 28 neutrino’s met zo’n hoge energieën dat het onwaarschijnlijk is dat ze van de zon ...

Het superzware zwarte gat in het centrum van de Melkweg verorbert slechts een minieme hoeveelheid van zijn maaltijd. Deze conclusie trekt een team van astronomen, onder wie dr. Sera Markoff van de Universiteit van Amsterdam, uit langdurige waarnemingen met de Chandra-röntgensatelliet.

50 jaar geleden ontdekte de geboren Nederlander Maarten Schmidt de afstand tot quasars, die tot dan toe werden gezien als ‘vreemde’ sterren. Schmidt bepaalde dat quasars veel verder weg stonden en veel helderder moesten zijn. Kennislink spreekt 50 jaar na dato met Schmidt over de o...

Een internationaal team van wetenschappers heeft met de Fermi-ruimtetelescoop ontdekt dat hoogenergetische kosmische straling afkomstig is uit supernova’s. Daarmee lossen ze een mysterie op dat astronomen jarenlang bezig hield.

Astronomen hebben met behulp van ESO’s Very Large Telescope een quasar ontdekt die materie uitstoot met een kracht die zeker vijf keer groter is dan ooit waargenomen. Volgens theoretici zouden we dergelijk sterke materiestromen veel vaker moeten waarnemen.

Dat sommige sterren met hoge snelheid rondom zwarte gaten draaien was al bekend, maar nu hebben astronomen in onze eigen Melkweg een ster gevonden die een omlooptijd heeft van 11,5 jaar. Nog nooit werd zo’n snelle ster gezien. De resultaten zijn vandaag gepubliceerd in het wetenschappeli...

Het enige ‘middelzware’ zwarte gat dat we kennen blijkt te worden vergezeld door een groep jonge sterren. Astronomen denken dat ze naar het centrum van een dwergsterrenstelsel kijken dat grotendeels door een veel groter sterrenstelsel is opgeslokt.

Astronomen hebben met ESO’s Very Large Telescope een gaswolk ontdekt die steeds sneller in de richting van het zwarte gat in het centrum van de Melkweg beweegt. Het is voor het eerst dat wordt waargenomen hoe zo’n wolk een superzwaar zwart gat nadert.

Heino Falcke, hoogleraar Radioastronomie en Astrodeeltjesfysica aan de Radboud Universiteit Nijmegen, is een van de drie winnaars van de NWO Spinozapremie 2011. Hij slaagde erin om metingen te verrichten vlakbij de rand van het extreem zware zwarte gat in het centrum van ons melkwegstelsel.

In de buurt van een superzwaar zwart gat lijkt het niet erg herbergzaam, maar toch vormen zich er relatief veel grote, zware sterren. Tot die opzienbarende conclusie kwamen Gronings astronomen. Een computersimulatie bracht ze naar hun vondst.

Een microquasar in sterrenstelsel NGC 7793 is maar een paar keer zo zwaar als onze zon, maar hij blaast een bel van heet gas de ruimte in die duizend lichtjaar groot is. Sterrenkundigen ontdekten het en verbazen zich over de kracht van het piepkleine zwarte gat.