Sterren heb je in alle soorten en maten, maar er zijn veel meer kleine dan grote sterren. Vandaar ook dat het aantreffen van een reuzenster in wording uniek is in de sterrenkunde. UvA-promovendus Lucas Ellerbroek en zijn team ontdekten er één, met behulp van een gloednieuw meetinstrument.
Aan het einde van zijn leven zwelt een ster als onze zon op en wordt een rode reus. Maar hoe zie je aan zo’n reuzenster of hij net ontstaan is, of al bijna klaar is om ineen te klappen naar zijn eindstadium? De Kepler-telescoop bracht het antwoord: gewoon goed luisteren!
De Herschel-ruimtetelescoop heeft een ster gevonden die volgens sterrenkundigen niet kan bestaan. De buitenste gaslagen van koolstofster CW Leonis bevatten namelijk volop waterdamp. De vinders publiceren hun resultaten deze week in Nature.
Hoe het water op aarde terecht is gekomen weten we niet precies. Sterrenkundigen vonden een sterke aanwijzing in een stofwolk waarin een nieuw planetenstelsel gevormd wordt: daar is namelijk al waterdamp in aanwezig.
Eén van de meest mysterieuze processen in het heelal is stergeboorte. We hebben talloze stofwolken in de ruimte gevonden die we kunnen aanwijzen als ‘kraamkamers van het heelal’, regio’s waar heel veel jonge sterren ontstaan. Maar hoe gaat dat precies? Wat voor zetje heeft het sterrenstof nodi...
Wie naar de sterren kijkt, kijkt terug in de tijd. Het licht van verre sterrenstelsels is miljoenen of zelfs miljarden jaren op weg naar ons, en het plaatje dat wij zien is eigenlijk een oeroude impressie van een object dat misschien niet meer bestaat. Als je ver genoeg terug kijkt, dan zou je...
Als het heelal uitdijt, waarin dijt het dan uit? Hoe oud is het heelal eigenlijk? En hoe weten we zo zeker dat er een oerknal was? Deze week bij de Universiteit van Nederland een week lang colleges van prof. dr. Ralph Wijers, directeur van het Amsterdamse Sterrenkundig Instituut Anton Pannekoe...
Een zwart gat is een object in de ruimte dat zo zwaar is, dat zelfs licht er niet van kan ontsnappen. Zo donker dus, dat het absoluut onmogelijk is om het te zien. Toch zijn er een flink aantal zwarte gaten geïdentificeerd door te kijken naar het effect dat hun aanwezigheid op de omgeving heef...
Door een gelukkig toeval hebben sterrenkundigen overal ter wereld begin dit jaar het begin van een supernova-explosie kunnen waarnemen (Nature, 22 mei). Supernovae – ontploffende sterren – zijn een zeldzaam verschijnsel: in elk sterrenstelsel vinden er slechts enkele van deze ontpl...
Uit onderzoek door een internationaal team van sterrenkundigen blijkt dat de laatste supernova-explosie in ons Melkwegstelsel niet 340 jaar geleden plaatsvond, maar hooguit 150 jaar geleden. Dat volgt uit nieuwe waarnemingen van supernovarest G1.9+0.3 met behulp van de Very Large Array-radiote...
De trage dood van een ster is een spectaculair schouwspel. In de nasleep van het stervensproces ontstaan de bouwstenen voor nieuwe planetenstelsels.
Eén van de grote mysteries van het ontstaan van sterren is wel hoe zware sterren worden gevormd. Deze sterren zijn minstens tien keer zo zwaar als de zon, waardoor ze zeldzamer zijn en we er minder over weten dan over het ontstaan van lichtere sterren zoals de zon. De geboorte van deze sterren...
In een tweetal onderzoeken hebben sterrenkundigen, waaronder Rudy Wijnands en Michiel van der Klis van de Universiteit van Amsterdam, laten zien dat pulsars zich vaak wel, maar soms ook helemaal niet aan de theorie houden. Zo gehoorzamen ze netjes aan een maximumsnelheid van zo’n 750 omw...
Als een studente aan de Harvard universiteit gelijk heeft, staat onze nakomelingen een prachtig schouwspel te wachten: een supernova in onze galactische achtertuin! Als ze geluk hebben, is het spektakel te zien als een plots opvlammende ster aan de hemel. Als ze pech hebben bestaat er een ‘goe...
Sterrenhopen zijn niet alleen mooi, ze spelen ook een belangrijke rol in de ontwikkeling van de moderne sterrenkunde. Drie voorbeelden worden in dit artikel besproken: de bepaling van de grootte van ons Melkwegstelsel uit de posities en afstanden van bolvormige sterrenhopen; de bevestiging van...
Supernovae hebben lang te boek gestaan als de meest heftige explosies sinds de oerknal. Deze eer hebben zij echter moeten overdragen aan gammaflitsen: kortstondige uitbarstingen van gammastraling, die gezien hun oorsprong in het zeer verre heelal nog veel krachtiger lijken te zijn.