Tijdens conferenties deed promovendus Arnold Kochari veel inspiratie op voor zijn onderzoek naar woorden als ‘lang’ en ‘weinig’. Ondertussen mengt hij zich ook in een verhitte discussie over een taalpsychologisch effect dat wellicht toch niet bestaat.
Hoe vaak woorden voorkomen berust niet op toeval, maar volgt een sterke wetmatigheid: de wet van Zipf. Tot nu toe was er geen sluitende verklaring aangedragen voor het fenomeen. Taalwetenschapper Sander Lestrade van de Radboud Universiteit toont aan hoe de vork in de steel zit.
Om te kunnen begrijpen hoe we vage woorden als ‘veel’ of ‘meeste’ begrijpen, heeft Arnold Kochari taal juist even moeten loslaten. Door breder naar het onderwerp te kijken, krijgt hij nieuwe inzichten in onze taalverwerking. NEMO Kennislink brengt opnieuw een bezoekje a...
De nieuwe app Yvo lijkt op het traditionele scrabble-spel of het populaire Wordfeud. Maar in plaats van letters liggen er woorden op je digitale plankje. Daarmee vorm je zinnen en zo scoor je punten. Nijmeegse wetenschappers ontwikkelden Yvo om te spelen met grammatica, maar ook om mensen te h...
Woordbetekenissen liggen opgeslagen verspreid over ons hele brein, in groepjes van woorden die inhoudelijk bij elkaar horen. Dit blijkt uit onderzoek van Amerikaanse wetenschappers. Op een interactief 3D-brein hebben zij de locaties van vele duizenden woorden in kaart gebracht.
Hoe veel is ‘veel’? En hoe groot is ‘groot’? We gebruiken meestal geen exacte maten als we iets vertellen en toch begrijpen we elkaar prima. Promovendus Arnold Kochari onderzoekt hoe we dit doen. Kennislink bezoekt hem op verschillende momenten tijdens het onderzoekproc...
Iedereen maakt zich schuldig aan vaag taalgebruik, de hele dag door. Zo vertel je als je iemand lang vindt, niet wat zijn lengte in millimeters is. Toch lijken we elkaar nog aardig te begrijpen. Hoe doen we dat?
Zinnen zijn niet altijd op dezelfde manier opgebouwd. Sommige zinnen zijn lastiger te interpreteren dan andere, vooral voor kinderen. Loes Koring vergeleek de manier waarop kinderen zinnen verwerken met de manier waarop volwassenen dit doen. Ze promoveerde deze maand aan de Universiteit Utrech...
Wil je dat kinderen begrijpen wat je zegt? Gebruik dan korte, simpele zinnen en praat over dingen die ze kunnen toetsen aan de werkelijkheid. Dat blijkt uit onderzoek van cognitief psycholoog Jun Lai. Zij promoveerde op 26 februari aan de Universiteit Leiden.
‘Ik ben een van de zeldzame mannen die niet de hele dag aan seks denkt.’ De grammaticale fout in deze zin – ‘denkt’ hoort ‘denken’ te zijn – wordt in 80 procent van dergelijke constructies gemaakt. Taalwetenschappers van de Radboud Universiteit h...
Veel dreumesen van nog geen twee jaar oud gebruiken al bijvoeglijke naamwoorden als groot en hoog. Maar pas op hun zevende begrijpen ze deze termen op ‘volwassen’ niveau, concludeert taalwetenschapper Elena Tribushinina.
Computer NELL leert zichzelf taal begrijpen door veel teksten te analyseren. En dat gaat bijna altijd goed…
De frequente vormen van regelmatige werkwoorden worden – vervoegd en wel – opgeslagen in het mentale woordenboek, blijkt uit promotieonderzoek van Wieke Tabak. Ze promoveert op 12 oktober aan de Radboud Universiteit Nijmegen.
Als je aan het studeren bent, is het vaak handig om een lijst met definities bij de hand te hebben om de betekenis van moeilijke woorden op te zoeken. Promovenda Eline Westerhout ontwikkelde software die automatisch zo’n lijst samenstelt.
In veel bedrijven gaan zoveel vaktermen om dat werknemers op den duur zelf door de bomen het bos niet meer zien. Het Amsterdamse bedrijf Gridline gaat daarom in opdracht van de Nederlandse Taalunie software ontwikkelen die automatisch het jargon uit een tekst haalt. Vervolgens kan het bedrijf ...
Voor mensen is het herkennen van een antwoord op een waaromvraag vaak makkelijk, maar voor computers is dit heel ingewikkeld. Taalwetenschapster Suzan Verberne ontwierp een automatisch antwoordsysteem dat bijna 60 procent van de waaromvragen kan beantwoorden.
Biovlees, dat heeft juist niets met zielige kalfjes of varkensflats te maken. Halle Berry gebruikt alleen ecoluiers voor haar pasgeboren kindje. Bio en eco zijn hot, maar het zijn ook bijzondere talige elementen.
‘Jeans’ en ‘spijkerbroek’ zijn twee woorden voor hetzelfde ding. Gitaren, piano’s en cello’s behoren tot dezelfde groep van dingen. Bij het woord ‘feest’ denk je ook aan woorden als ‘avond’ en ‘dansen’. Zulke relaties tuss...
Elbot, een chatrobot, is afgelopen weekend tijdens de Loebner Prize bijna geslaagd voor de Turingtest. Drie van de twaalf juryleden dachten dat ze met een echt mens communiceerden. Sommige wetenschappers twijfelen echter of de Turingtest het juiste instrument is om de intelligentie van compute...
Een bed is iets heel anders dan een bad, maar is bijna synoniem met ledikant. Voor een zoekprogramma als Google en vragendiensten als Al@din is het van levensbelang dat ze deze relaties herkennen. Promovenda Lonneke van der Plas van de Rijksuniversiteit Groningen ontwikkelde een systeem waarme...
Het proefschrift van Elena Tribushinina gaat over de manier waarop woorden in ons hoofd zijn vastgelegd. Binnen de cognitieve taalkunde gaat men uit van prototypen: de concepten in ons hoofd zijn een soort ‘gemiddelden’ van al onze waarnemingen. Maar wanneer je kijkt naar kleuren e...
Het Amerikaanse bedrijf Cognition heeft een groot Engelstalig semantisch netwerk op de markt gebracht. Volgens hen staat nu niets meer de komst van het Semantische Web3.0 in weg. Hoogleraar Piek Vossen van de VU Amsterdam denkt echter dat het nog wel even zal duren voor computers onze taal kun...
Woorden worden in de hersenen opgeslagen in semantische categorieën: ‘appel’ bij ‘fruit’ en ‘stoel’ bij ‘meubel’. Welke hersengebieden betrokken zijn bij de representatie van deze woorden kan alleen met een hersenscan met zekerheid worden vastgesteld. Onderzoekers hebben nu een model ontwikkel...
De affaire rondom Bill Clinton en Monica Lewinsky werd ook wel ‘Monicagate’ genoemd, waarbij dat -gate natuurlijk verwees naar dat andere grote Amerikaanse schandaal: Watergate. Hoe splinters van woorden een eigen leven kunnen gaan leiden.
Je kunt spreken van een ronde klank of een ronde smaak maar ook van ronde woorden of ronde getallen. Woordbetekenissen kunnen figuurlijk uitgebreid worden van het ene naar het andere zintuig. Maar ook naar abstracte dingen zoals taal, tijd en getallen.
Of je iemand ronduit of vierkant uitlacht maakt in feite geen verschil. Woorden met een tegenovergestelde oorsprong kunnen blijkbaar dezelfde figuurlijke betekenis ontwikkelen. Maar ook de letterlijke betekenis van het woord rond benadert soms de vorm van een vierkant. Het woord rond heeft da...
Het verschil tussen pillen en praten is schijn, stelt hersenonderzoeker en taalkundige Peter Hagoort. ‘Psychologie ís biologie.’