Voor zowel de donor als de ontvanger en hun omgeving is de procedure rond de nierdonatie bij leven en de niertransplantatie een ingrijpende gebeurtenis.
De oceanen en zeeën mogen dan meer dan twee derde van de globe beslaan, ze bestrijken bij lange na niet hetzelfde aandeel in onze kennis van het aardoppervlak. Tot op de dag van vandaag is de oceaan nog voor een belangrijk deel wat cartografen vroeger aanduidden als Terra incognita: o...
Bij koraal denk je al snel aan kleurrijke tropische riffen, zoals het Groot Barrièrerif. Soortgelijke riffen worden ook gebouwd door koudwaterkoralen. Met dank aan de snelle ontwikkelingen op het gebied van de onderwatertechnologie weten we nu dat die koudwaterkoralen wereldwijd voorkomen in d...
In het rijtje potentiële bedreigingen van het oceaanmilieu is diepzeemijnbouw een relatieve nieuwkomer. De bodem van de diepe oceaanbekkens, aan het zicht onttrokken door kilometers oceaanwater, is tot op heden een vrijwel ongerept natuurgebied dat zich van pool tot pool over alle oceanen uits...
De zeeën en oceanen staan bloot aan bedreigingen die zeer divers zijn van aard, omvang en oorsprong. We belichten hier drie voorbeelden: visserij, vervuiling met plastic en mijnbouw.
Dag in dag uit worden enorme hoeveelheden ballastwater per schip over de wereld vervoerd, inclusief alle opgeloste stoffen, wat restjes sediment en ook organismen zoals plankton of schelpdierlarven.
Exoten reizen niet alleen met het ballastwater van zeeschepen mee. Voor een ander deel hechten ze zich ook aan de huid van schepen. Een ander deel reist zelfs door de lucht.
De subtitel van dit cahier, het Wilde Westen onder water, zou je de indruk kunnen geven dat het recht geen rol speelt in de oceanen. Het Wilde Westen staat immers synoniem voor wetteloosheid. Het enige recht dat in het Wilde Westen geldt, is het recht van de sterkste.
Behalve als ‘plasticsoep’, wordt aan de vervuiling van de wereldzeeën met ronddrijvend afval vaak ook gerefereerd als ‘het plastic eiland’. Onder andere in een circulerende stroming in de Stille Oceaan, de North Pacific Gyre, zou zich een drijvende vuilnisbelt hebben verzameld ter gro...
De basis van alle voedselketens in zee wordt gevormd door eencellige bacteriën en algen. Omdat 70% van het aardoppervlak wordt bedekt door oceanen, vertegenwoordigen deze bacteriën en algen meteen ook de grootste biomassa op aarde. Maar wat bepaalt de groei van algen? En wat doen extra CO...
Sinds 1780 – het begin van de Industriële Revolutie – heeft de mens door verbranding van fossiele brandstoffen 350 petagram (een gram met 15 nullen) koolstof in de lucht gebracht in de vorm van kooldioxide. Daarvan is ongeveer 60% in de lucht gebleven. Die stijging van de CO2-concen...
Vergeleken met de enorme primaire productie op land zijn de oceanen relatief voedselarme gebieden. Nergens wordt de potentie van fotosynthese in de oceaan ten volle benut. Stop een beetje extra voeding in het systeem en er wordt meteen meer voedsel geproduceerd. Dat gegeven kan de meer praktis...
Zoals het weer zich laat beschrijven in termen van hoge- en lagedrukgebieden, wind, neerslag en temperatuurverschillen, zo kun je ook de dynamiek van de oceanen niet begrijpen als je de stroming, de temperatuurverdeling en zeker ook alle golven niet kent.
Op het strand zie je windgolven met een lengte van enkele centimeters, tot tientallen meters als het stormt. Op volle zee loopt dat soms op tot golflengtes van honderden meters. Soms zijn ze vlak en regelmatig, andere keren intimiderend hoog en grillig. Met een mengeling van bewondering en vre...
“There is nothing in biology yet found that indicates the inevitability of death.” Richard Feynman, een Amerikaanse winnaar van de Nobelprijs voor natuurkunde, mocht dan wel vinden dat er geen bewijs is voor de onvermijdelijkheid van de dood, maar die dood zelf is er wel. In de oceaan...
Wie graag nieuwe plant- of diersoorten wil vinden moet of het tropisch regenwoud in, of een duikpak aanschaffen. Mede dankzij de drijvende kracht van rijke koraalriffen, extreme biotopen, maar ook door de constante dreiging van virusinfecties hebben de oceanen heel diverse levensvormen voortg...
De diepzee vormt een enorm gebied met extreme omstandigheden. Het is er doorgaans kouder dan 4°C en donker omdat er geen sprankje zonlicht doordringt. Er is nauwelijks voedsel aanwezig, en de druk is er enorm.
Binnen het leven op aarde vormen virussen een buitencategorie. Het zijn geen planten, het zijn geen dieren, strikt genomen zijn het niet eens levende organismen. Ze zijn voor hun voortplanting en voortbestaan immers afhankelijk van andere organismen. Toch vormen virussen wel degelijk een sleut...
Stellen kunnen straks nog voordat ze in verwachting zijn laten testen wat de kans is op een baby met een erfelijke aandoening, zo berichtte de NOS afgelopen maandag. Wat kan en wil je precies weten als ouder?
De ene DNA-test is de andere niet. Men heeft het vaak over screenen, testen of diagnostische test, maar die termen dekken niet dezelfde lading. Ook het begrip bevolkingsonderzoek betekent net weer iets anders. Deze termen worden overigens gebruikt voor zowel DNA-onderzoek als onderzoek in het ...
Het universele STR-DNA-profiel is uitermate populair en wordt veelgebruikt op een groot aantal terreinen. Wereldwijd is van vele tientallen miljoenen personen, hoofdzakelijk van verdachten van misdrijven, zo’n profiel gemaakt en opgeslagen in DNA-databanken. Omdat voor recreatief gebruik (zoal...
Op 26 juni 2000 stonden twee pioniers van het DNA-onderzoek op het bordes van het Witte Huis in Washington. Toenmalig president Bill Clinton van de Verenigde Staten ontving de wetenschappers Francis Collins en Craig Venter voor de presentatie van het Humane Genoom, een blauwdruk van het volled...
In genetisch opzicht verschillen mensen maar weinig van elkaar: minder dan 1 procent. Toch zijn er miljoenen verschillen te vinden als we het DNA van de een vergelijken met dat van de ander. Die verschillen bepalen voor een deel hoe we eruit zien, hoe we spreken, eten en bewegen, hoe we denken...
‘Ik ben er geen ander mens door geworden’, zegt Marjolein Kriek. Midden 2007 liet ze de bouwsteentjes van al haar genen ontrafelen en analyseren. Daarmee was zij de eerste vrouw ter wereld die haar genen open en bloot te kijk zette. Maar naakt voelt ze zich niet. ‘Het zijn maar mijn genen, ik ...
Het was voor Jan (75) en zijn vrouw Ans (71) schrikken toen Jan op zijn 40ste moest stoppen met werken omdat hij steeds minder energie had vanwege een hartprobleem. En geen klein probleem: cardiomyopathie, waarbij de hartspier langzaam maar zeker zijn elasticiteit verliest en de pompfunctie ve...
De genetische geschiedenis vanaf Mendel, langs Miescher, Watson & Crick en het humane genoom project tot aan de moderne next generation sequencing – waarmee voor een paar honderd euro iemands genoom in een vloek en een zucht in kaart kan worden gebracht – leert ons dat de ontwikke...
Tegenstanders van de NIPT-test, waarmee o.a. het Downsyndroom kan worden vastgesteld bij ongeboren kinderen, hebben afgelopen dinsdag een zwartboek aangeboden aan de Tweede Kamer. Een meerderheid in de Kamer wil dat de test voor alle vrouwen toegankelijk wordt. Nu is de test alleen toegestaan ...
De overheid draagt op basis van de Grondwet een bijzondere verantwoordelijkheid voor de gezondheid van haar burgers. Voor elke menselijke levensfase biedt zij diverse vormen van screening aan, waarmee ziekten vroegtijdig kunnen worden opgespoord.Zo ook de neonatale screening voor pasgeboren ba...
Een behandelplan op basis van je persoonlijke DNA-profiel is nog geen werkelijkheid. Wel kan men al een persoonlijk DNA-profiel laten maken – en duizenden mensen deden dat inmiddels. Daarbij is belangrijk dat de patiënt goed geïnformeerd wordt over de betekenis van de resultaten van zo’n...
Medische kennis is vertrouwelijk. Artsen zijn tot geheimhouding verplicht (het beroepsgeheim). Dat helpt om een problematische genetische aanleg voor anderen verborgen te houden. Lastig wordt het bij situaties waarin je ondervraagd wordt over je gezondheid, zoals bij een medische keuring. Mag ...