Ziek van de stress

Iedereen ervaart weleens stress: je voelt je gespannen, bent prikkelbaar en je hoofd voelt alsof het niet tot rust komt. Als je ouder wordt stapelen de verplichtingen van werk, familie, vrienden, hobby’s, een eigen huis en kinderen zich op en neemt de kans op stress toe.

9 maart 2018

Stress wordt niet alleen erger tijdens de overgang naar volwassenheid, maar ook in de overgang naar het nieuwe millennium. De hele samenleving lijkt meer stress te ervaren sinds we de 21e eeuw in zijn gegaan. Na cardiovasculaire aandoeningen is stress nu de tweede grootste ziekmaker.

Met name de groep Millenials, die volwassen werden tijdens het begin van het nieuwe Millenium, blijken erg veel stress te ervaren. Millenials willen presteren, en vergelijken zichzelf constant met anderen op social media, wat tot stress leidt.

Twee kleine kanttekeningen

Ik moet nog twee kleine maar belangrijke kanttekeningen maken. Ten eerste dat het doen van een PhD echt superleuk is. Je hebt veel vrijheid in je werk en je onderzoek, je werkt met veel gemotiveerde mensen, en je hebt de kans echt iets bij te dragen aan de samenleving. Ik ben heel blij met mijn keuze om een PhD te doen, alleen denk ik dat het belangrijk is je bewust te zijn van de negatieve kanten, wat ik probeer te doen met mijn ‘zelfstudie’.

Tweede kanttekening: stress op zichzelf is niet slecht, een overmaat aan stress is dat wel. Ik heb hier met een paar experts over gepraat, en die gaven mij hierover mooie inzichten. Stress is in sommige situaties enorm nuttig. In bepaalde gevaarlijke situaties maakt het je alerter, en zorgt het ervoor dat je sneller kan reageren. Daarnaast vertelde een psychiater mij over het concept ‘bore-out’. Van een ‘burn-out’ heeft iedereen wel gehoord. Het is een emotionele overbelasting, vaak veroorzaakt door een hoge werkdruk die gepaard gaat met teveel stress. Een ‘bore-out’ is het tegenovergestelde, en wordt veroorzaakt door verveling en gebrek aan uitdaging, maar kan uiteindelijk vergelijkbare symptomen als een burn-out geven. Stress is dus niet slecht, maar het moet in balans zijn.

Pixabay CC0

PhD studenten ervaren veel stress

De meeste jongeren die nu bezig zijn hun PhD te behalen vallen ook in de categorie ‘Millenials’. Het blijkt dat PhD studenten erg veel stress ervaren. Uit onderzoek van de universiteit van Gent blijkt dat PhD studenten meer symptomen van psychologische nood vertonen in vergelijking met andere hoogopgeleide leeftijdsgenoten.

De toegenomen stress en psychologische problemen bij PhD studenten heeft vele oorzaken. Zo heeft een PhD student vaak veel taken. Je moet bijvoorbeeld onderzoek doen, publiceren, lesgeven en dan ook nog netwerken. Er is ook veel eigen verantwoordelijkheid, wat vaak voor overuren zorgt.

Na vier jaar moet het onderzoek namelijk wel af zijn, en dat moet je vervolgens publiekelijk verdedigen. Het blijkt dat bijna een kwart van de promovendi Life Sciences last heeft van burn-outverschijnselen

Stress en ik

Hoewel ik zelf gelukkig nog nooit overweldigende stress of een burn-out heb gehad, heb ik als PhD student ook perioden van stress ervaren. Zo moet ik projecten afmaken, manuscripten over het onderzoek verzenden en presentaties geven.

Na van verschillende PhD-studenten in mijn omgeving verhalen te hebben gehoord over stress en burn-out begon ik mij steeds meer te interesseren in stress. Specifiek raakte ik geïnteresseerd in wat mij stress geeft en wat stress met mij doet. Echter vind ik het net als veel andere mensen niet altijd makkelijk om stress te herkennen. Ook heb ik geen idee wat voor invloed het heeft op mijn lichaam. Maar hoe vind ik dat uit?

Zelfstudie

Gelukkig ben ik opgeleid tot wetenschapper. Ik besloot het daarom wetenschappelijk aan te pakken. Ik heb mijn nieuwsgierigheid naar stress in een wetenschappelijk vraagstuk omgezet, met een studie naar stress bij mijzelf. Mijn onderzoeksvragen:
(1) Wat zijn de dingen die stress bij mij veroorzaken?
(2) Wat is de invloed van stress op mijn lichaam?

Meten is weten

De eerste stap om deze vragen te beantwoorden is het verzamelen van de juiste gegevens over stress. Daarom ben ik begonnen met het meten en bijhouden van allerlei dingen in mijn leven en over mijn lichaam. Zo houd ik bij waar ik mijn tijd aan besteed, bijvoorbeeld sport, TV, muziek, werk, etc. Daarnaast hou ik mijn stemmingen en emoties gedurende de dag bij. Als laatste meet ik ook de gevolgen voor mijn lichaam bij.

Met meer dan 15 verschillende apparaten meet ik meerdere keren per dag allerlei verschillende gegevens over stress. Hierbij moet je denken aan bloeddruk, temperatuur, hartslag, ademhaling, gewicht, vetpercentage, slaapduur, slaapkwaliteit, hersengolven en nog meer.
Rob ter Horst voor NEMO Kennislink

Dit doe ik door met meer dan 15 verschillende apparaten meerdere keren per dag allerlei metingen te doen. Hierbij moet je denken aan bloeddruk, temperatuur, hartslag, ademhaling, gewicht, vetpercentage, slaapduur, slaapkwaliteit, hersengolven en nog meer. Mijn doel is om minstens een jaar lang al deze gegevens te verzamelen. Deze gegevens geven mij hopelijk antwoord op mijn vragen.

Het laatste jaar van mijn PhD gaat stress met zich meebrengen

Daarbij komt dat ik nu het laatste jaar van mijn PhD in ga, wat betekent dat de druk om dingen af te ronden toe gaat nemen, wat waarschijnlijk gepaard gaat met stress. Het laatste jaar van mijn PhD is dus een perfect moment om stress te bestuderen. Hiermee leer ik hopelijk een hoop over mijzelf en het managen van mijn stress. Sommige dingen kan ik misschien ook vertalen naar stress die andere mensen ervaren.