Wat is pesten?

Wat is pesten eigenlijk? Het lijkt een simpele vraag, maar voor mij als onderzoeker is het antwoord daarop best lastig. Want hoe definieer je precies wat pesten is en hoe onderzoek je dat het beste?

1 augustus 2017

Denk zelf eens na over die vraag: vat in één of twee zinnen samen wat pesten is. Misschien lijkt het nu simpel, maar kijk eens of je na het lezen van deze blog er nog hetzelfde over denkt.

De meest voor de hand liggende bron lijkt mij het woordenboek. Maar sla je de Dikke van Dale open, dan staat achter het woordje pesten: ‘treiteren’. Daarmee neem ik geen genoegen. Treiteren valt onder plagen, een grapje maken, niet onder vervelend groepsgedrag waardoor kinderen met buikpijn naar school gaan.

Wat is een goede definitie van pesten?
Pixabay CC0

Pijn doen

Voor een helderder antwoord raadpleeg ik de wetenschap. Daar beland ik in een interessante discussie. De ene pest-professor stelt: pesten is het negatief gedrag dat steeds opnieuw gebeurt met het doel om iemand anders pijn te doen, en de ander kan zich daar moeilijk tegen verzetten (de één heeft dus meer macht dan de ander) (Olweus, 1993).

Definities van pesten in wetenschappelijke literatuur. — Artikelen over pesten in wetenschappelijke literatuur.
Tessa Kaufman voor NEMO Kennislink

Best een heldere beschrijving, op het eerste gezicht. Maar ho eens, zegt een andere wetenschapper, hebben pesters inderdaad als doel om iemand pijn te doen? Pesters zijn doorgaans helemaal geen sadisten of psychopaten, maar kinderen die vooral populair proberen te worden ten koste van anderen. Pesten gebeurt wel met opzet, maar er zitten waarschijnlijk andere doelen achter dan alleen een ander pijn willen doen.

Nu we toch bezig zijn, vraagt een andere wetenschapper zich af: is het bij pesten wel noodzakelijk dat het steeds opnieuw plaatsvindt? Wat nou als je één keer iemand ontzettend vernedert, bijvoorbeeld door een naaktfoto van een klasgenoot naar de hele klas te sturen om diegene voor schut te zetten. Zoiets vergeet het slachtoffer nooit meer, dus dan valt het ook onder pesten… zou je denken. Dus ook dat deel van de definitie van pesten is niet waterdicht.

Puzzel

Maar wat is pesten dan wel? Als je de vorige kritiek meeneemt, houd je over: pesten is negatief opzettelijk gedrag dat heel vaak gebeurt en/of heel vervelend is, waarin de één meer macht heeft dan de ander. Dus eigenlijk kan je ook door je moeder gepest worden als zij je bewust huisarrest geeft. Of niet? Ingewikkeld he?!

Wat pesten is, blijkt dus al een hele puzzel op zich te zijn. En hoe meer antwoorden ik vind, des te meer vragen komen erbij. Sterker nog, op sommige vragen vind ik misschien wel geen ‘juist’ antwoord. Maar ik kom er wel steeds een stapje dichterbij. Ik ben dan ook benieuwd wat jullie een goede definitie van pesten vinden.