Terug naar de schoolbanken

Faces of Science bestaat vijf jaar! Om dat te vieren, gingen alle Faces deze herfst langs bij hun oude middelbare school. Ten eerste natuurlijk om voorlichting te geven over hun baan, maar misschien nog wel belangrijker: om een wetenschapsquiz af te nemen. En dus stapte ook ik in oktober weer binnen bij mijn oude school, het Sint-Maartenscollege in Maastricht.

28 november 2019

Het was een vreemd besef toen ik mijn oude middelbare school weer binnen trad: de meeste onderbouwleerlingen waren nog niet geboren toen ik hier veertien jaar geleden zelf mijn eerste stappen zette. Maar hoewel de leerlingen dus continu veranderen, bleek de school zelf dat veel minder gedaan te hebben. Binnen enkele minuten was alles weer vertrouwd, vond ik lokalen weer op de automatische piloot, en kwam alles weer terug. Zelfs de cumulatieve geur van honderden scholieren in één gebouw bleek, ondanks de verandering van de tieners zelf, bestand tegen de tijd.

Een actiefoto van de wetenschapsquiz, met nieuwe leerlingen op de plekken waar ik zelf ooit zat.
Jakob van den Eijnden voor NEMO Kennislink

Vanwege het eerste lustrum van Faces of Science nam ik in vijf bovenbouwklassen een wetenschapsquiz af. Samen met mijn oude natuurkundedocent, toen mevrouw Boumans maar nu gewoon Vera, begon ik mijn lessen met een korte introductie tot mijn eigen onderzoek en de baan van wetenschapper in het algemeen. Vervolgens ging de leerlingen in groepjes van drie á vier de uitdaging aan om tien wetenschapsvragen op te lossen. Het doel: tot de beste twee groepjes van de school behoren, om zo uitgenodigd te worden voor de landelijke finale in Amsterdam.

Logisch nadenken

Wetenschap gaat niet om de kennis die je al hebt – het gaat om dat wat we nog moeten leren. Als wetenschapper ben je dus ook geen lopende Wikipediapagina over jouw onderwerp; je weet vooral waar de bestaande kennis ophoudt en hoe je die kunt uitbreiden. Met dat idee in het achterhoofd, bestond de quiz dus ook niet uit kennisvragen. Het waren juist vragen die met logisch nadenken en een goed inschattingsvermogen op te lossen waren. Waarom kun je het weer bijvoorbeeld niet horen? En hoezo herkennen we zo vaak gezichten in huizen? Geen antwoorden die je vindt in je BiNaS, maar misschien wel in een verrassende redenatie.

Dat bleek dan ook uit de winnaars: niet twee groepjes uit de zesde klas, waar de leerlingen toch verreweg de meeste kennis (zouden moeten) hebben opgedaan, maar één groepje zesdeklassers en ééntje uit de vierde klas bleken het beste. Zij mogen in januari Maastricht gaan vertegenwoordigen tijdens de landelijke finale in NEMO Science Museum in Amsterdam. Tijdens mijn eigen eindexamenjaar ben ik met mijn school ook voor een vergelijkbare finale, van de landelijke onderwijsprijs, in NEMO Science Museum geweest. Dat maakt toen grote indruk, zowel qua locatie als stad, en ik hoop dat dit ook voor de winnaars van de wetenschapsquiz zo is. Zulke aanmoedigingen, door middel van prijzen, excursies, of simpelweg studenten die langsgaan op scholen, zijn essentieel om leerlingen te laten zien wat wetenschap is en ze te laten ontdekken of het bij ze past.

Rondlopend op mijn oude school kon ik één gevoel van veertien jaar geleden meteen terughalen: dat ik als brugklasser langs een wiskundelokaal vol tweedeklassers liep en beangstigend weinig begreep van wat er op het bord stond. Dat gevoel komt namelijk nog steeds wel eens terug: zo voelt wetenschap namelijk soms ook, want wat anderen onderzoeken, lijkt als buitenstaander (of zelfs als collega) vaak onbegrijpelijk en veel te lastig. Maar net zoals ik ervoer als tweedeklasser bij diezelfde wiskundestof, ervaar ik nu dat je het uiteindelijk zult snappen en kunnen. Zolang je maar in het diepe springt en nieuwsgierig bent, zonder je tegen te laten houden door de gedachte dat iets te moeilijk is.

Benieuwd hoe andere Faces of Science meemaakten op hun oude middelbare school? Karin van der Tuin bezocht haar vroegere middelbare school in Groningen met de Faces of Science Wetenschapsquiz