Naar de content
Faces of Science
Faces of Science

Taal is de sleutel naar gelijke rechten

Pixabay CC0

De Duitse feministe Marlies Krämer (80) sleepte haar bank voor de rechter: ze wil geen ‘Kunde’ zijn van haar bank, maar ‘Kundin’. “Taal is de sleutel naar gelijke rechten”, is haar lijfspreuk en beweegreden voor deze aanklacht.

Deze spreuk getuigt niet alleen van haar feministische standpunten, maar laat ook zien dat ze een taalkundig determinist is. Determinisme in de taalkunde is het idee dat taal iemands denken en werkelijkheid bepaalt.

“Taal is de sleutel naar gelijke rechten”, is de lijfspreuk van de Duitse feministe Marlies Krämer (80). Ze sleepte haar bank voor de rechter omdat ze geen ‘Kunde’ maar ‘Kundin’ wil zijn.

Pixabay CC0

Klant

Door het nog niet bestaande Duitse woord voor vrouwelijke klant ‘Kundin’ in de taal gelijk te stellen aan ‘Kunde’, bepaal je dat je ze als gelijk beschouwt in de echte wereld. Tenminste, dat is het idee.

Deze theorie is tevens de reden om racistische termen te verbieden en te vervangen door neutralere: denk aan ‘negerzoen’ en ‘nieuwe Nederlander’. Het doel is niet alleen een negatieve term te verbieden, nee men denkt daadwerkelijk dat je positievere gedachten hebt over een ‘nieuwe Nederlander’, dan over een ‘allochtoon’. Een zelfde verschijnsel zagen we al eerder in deze blog over kleuren en lidwoorden in verschillende talen. De bekendste onderzoekers op dit gebied zijn Sapir en Whorf.

Chirurg

Als je nu nog denkt dat taalkundig determinisme lariekoek is, denk dan eens na over het volgende raadsel:

Een chirurg is samen met zijn zoon een avondje wezen sporten. Op de terugweg krijgen ze een ernstig auto-ongeluk. De vader overlijdt ter plekke. De toestand van de zoon is dusdanig dat hij met spoed geopereerd moet worden. In het ziekenhuis zegt de dienstdoende chirurg: “Ik opereer die jongen niet, want het is mijn zoon!”

Chirurg

Pixabay CC0

Hoe kan dit?

Dat dit een raadsel is, is al een belediging op zich. Toch kan ik niet ontkennen dat ik hier niet als kind uren over na heb gedacht; echt geen idee had ik wat het antwoord kon zijn! Hoewel ik zelf niet zo feministisch ben als Marlies, geloof ik wel in taalkundig determinisme. Dit raadsel bestaat namelijk niet in het Duits. Je maakt mij niet wijs dat bovenstaande nog een raadsel zou zijn als we in het Nederlands de term ‘chirurge’ zouden gebruiken.

ReactiesReageer