Hoe onthoud je dingen in een virtuele wereld?

Ik zit achter mijn bureau. Vóór mij zie ik mijn computer en achter mij loopt iemand haastig door de gang. Ineens zijn mijn bekende computer en collega verdwenen en ingewisseld voor een compleet andere wereld. Ik zit in een achtbaan! Als ik omhoog kijk, zie ik een blauwe lucht en onder mij staart de afgrond mij aan. Het karretje waarin ik zit kruipt langzaam omhoog totdat het de top bereikt, en dan… een gek gevoel in mijn buik, als ik met een noodgang het parcours vol met loopings afleg. Na een minuut bereik ik het eindpunt. Phew.. ik heb het overleefd. Mijn allereerste ‘virtuele realiteit’-ervaring. Best heftig.

25 mei 2016

Wereld 2.0

In mijn vorige blog had ik het over de nieuwe wereld waarin ik ben beland na mijn promotie: de wereld van onderwijsinnovatie. Met veel plezier werk ik als learning innovation consultant bij de Rotterdam School of Management, waar ik op zoek ben naar nieuwe manieren om het onderwijs te verbeteren en vernieuwen. Toen de mogelijkheid zich presenteerde om drie maanden lang een virtual reality bril tot mijn beschikking te hebben om te onderzoeken hoe deze in het onderwijs gebruikt kan worden, greep ik deze kans dan ook meteen. In deze blog wil ik jullie daarom wederom meenemen in een nieuwe wereld: de virtuele wereld.

Tijdens het congres ‘de onderwijsdagen’ lanceerde SURF (de ICT-samenwerkingsorganisatie van het onderwijs en onderzoek in Nederland) een wedstijd waarin onderwijsinstellingen mochten experimenteren met een virtual reality bril, drone of een 3D-printer. Na de inzending van mijn idee over hoe we de vitural reality bril in het onderwijs konden inzetten, lag deze een maand later bij ons op de stoep. En niet alleen de virtual reality bril proberen we uit, maar door een idee van mijn collega Eline van Min mogen we ook de drone uittesten. Dubbel experimenteer plezier dus.

Onderzoeksperikelen

Ik kende het natuurlijk al uit mijn tijd als promovendus, maar ook al heb je nog zo’n mooi onderzoeksplan, soms zit het tegen. Ook bij dit experiment was dat het geval. Experimenteren met een virtual reality omgeving is namelijk niet zo makkelijk als het lijkt. Mijn plan om marketingstudenten door de ogen van een consument door een supermarkt te laten lopen, om te onderzoeken of dit type van ‘ immersive learning’ het begrip van consumentengedrag vergroot, was nog iets te ambitieus. Het programmeren van een virtuele wereld is vrij complex (ook voor de experts) en een hele nieuwe virtuele wereld creëren ging in de drie maanden dat we de virtual reality bril tot onze beschikking hadden helaas niet lukken. Maar een nieuw idee was snel geboren. Om te onderzoeken of de virtual reality invloed heeft op hoe studenten leren, moeten we eerst weten wat het effect van de virtual reality is op het geheugen. Iets onthouden is immers een vereiste voor daadwerkelijk iets kunnen leren. Dus gingen we aan de slag om te onderzoeken wat het effect is van het lopen door een bestaande virtuele ruimte op het geheugen in vergelijking met het kijken naar dezelfde ruimte in een 2d formaat.

De virtuele woning in het experiment van Jacqueline de Nooijer
privearchief Jacqueline de Nooijer

2D versus virtueel

We lieten twintig proefpersonen een minuut lang naar een afbeelding kijken of een minuut door de virtuele variant van de omgeving lopen. Na een minuut stelden we de proefpersonen een aantal vragen over wat ze hadden gezien, zoals: “Wat was de kleur van de bloemen?” “Hoeveel lampen heb je gezien?” Wat blijkt: proefpersonen onthielden meer als ze naar de afbeelding hadden gekeken, dan wanneer ze door de virtuele ruimte hadden gelopen. Echter, mensen geven sneller het juiste antwoord, als ze door de virtual reality hebben gelopen dan wanneer ze een afbeelding zagen.

Waarschijnlijk hebben de proefpersonen meer onthouden van de afbeelding omdat de virtuele wereld een vrij intense ervaring is, waar mensen van onder de indruk zijn. Het is daarom lastig om meteen op details in de omgeving te letten. Als je virtual reality in het onderwijs wilt gebruiken is het daarom handig om studenten eerst even aan de virtuele wereld te laten wennen. Ondanks dat de proefpersonen minder hadden onthouden van de virtuele wereld, konden ze informatie uit deze wereld wel sneller ophalen. Het lijkt er daarom op dat de intensere ervaring zorgt voor een beter consolidatie van de informatie.

Aan het einde van het experiment vroegen we de proefpersonen nog of ze het leuk zouden vinden als zij een virtual reality bril in hun onderwijs kunnen gebruiken. Op deze vraag antwoordden ze allemaal ‘ja’. Reden genoeg om nog even door te experimenteren met de virtuele wereld.

Over dit experiment is ook onderstaande vlog gemaakt.

Afscheid

Hoewel ik nog steeds in een vakgebied werk dat grenst aan mijn promotie, werk ik niet meer in de wetenschap zoals ik dat deed toen ik nog promoveerde. De verhalen over het leven als promovendus en de nieuwste onderzoeksresultaten, laat ik dan vanaf nu ook graag over aan de andere Faces of Science. Met veel plezier heb ik de afgelopen tijd blogs geschreven en omdat je nooit echt wetenschapper af bent, volg ik graag de avonturen van de promovendi die nog volop in het onderzoek zitten!