De contrasten in het onderzoek van natuurkundige Julia Cramer en cultuursocioloog Julian Schaap

Met de belangrijke taak om een estafettestokje door te geven vind ik mezelf op een maandagavond in de kroeg. Ietwat verregend drink ik muntthee naast cultuursocioloog Julian Schaap. We raken niet uitgepraat over ons werk en de verschillen in ons werk, en ik vergeet helemaal dat ik aantekeningen moet maken… Ook heb ik veel meer geleerd dan in een blog past. Daarom hier de meest boeiende contrasten in het onderzoek van Julian en Julia.

8 maart 2017

Zwart en wit

Julian is cultuursocioloog, hij doet onderzoek naar de relatie tussen muzieksmaak en ongelijkheid tussen mensen. Zo gaat hij bijvoorbeeld naar rockconcerten om de sociale processen binnen deze muziekcultuur te onderzoeken. Daar praat hij met ‘witte mannen’, die op zo’n concert de grote meerderheid vormen, om te achterhalen hoe zij hun cultuur ervaren en wat zij over minderheden tijdens concerten denken. Ook praat hij met die minderheden: hoe ervaren zij deze cultuur binnen de rock scene. Spannend en interessant werk want deze cultuur is, anders dan in ‘zwarte’ muziek zoals R&B of Hip Hop, helemaal niet zo expliciet.

Julia en Julian praten samen over de overeenkomsten en verschillen in hun onderzoek voor het ‘estafettestokje’.
Julia Cramer voor NEMO Kennislink

Dag en nacht

Ik wil Julian interviewen omdat ik me geen groter contrast kan voorstellen met mijn eigen promotieonderzoek. Hoe groot zijn de verschillen tussen ons dagelijks leven, ons werk, onze resultaten en de reacties daarop? Kunnen we elkaar überhaupt wel begrijpen? De verschillen zijn inderdaad enorm groot! En juist daarom raken we niet uitgepraat, we vallen van de ene in de andere verbazing.

De enige overeenkomst die ik kan vinden is meer een onderliggend gevoel: we zijn allebei gefascineerd door het onderwerp van ons onderzoek en vertellen daar maar al te graag over. Ook laat het ons eigenlijk geen moment los. Op onze eigen manier zijn we allebei een nerd in ons eigen vakgebied.

Bier en thee

Terwijl Julian nog een biertje drinkt, bestel ik nog een thee. Morgen sta ik weer vroeg op. Inmiddels heb ik een nieuwe baan (later meer!) maar tijdens mijn promotie begon ik meestal om acht uur in het lab. Julian niet, zijn dagen zijn nooit hetzelfde. Er zijn weken waarin hij avonden achtereen mensen interviewt op rockconcerten, tot diep in de nacht.

Er zijn weken waarin hij boeken of andermans publicaties uitpluist: hoe relateren zijn onderzoeken aan andere onderzoeken en wat is de ontwikkeling door de jaren heen? Dan zijn er ook dagen waarop hij interviews moet uitwerken, ‘transcriberen’, saai vind hij dat. Natuurlijk, ook mijn onderzoek was elke dag anders maar lijkt in niets op dat van Julian. Er waren weken waarin ik experimenten programmeerde, weken waarin ik meetopstellingen bouwde en weken waarin ik meetresultaten verzamelde en verwerkte.

Man en vrouw

In het onderzoek van Julian past hij als witte man heel goed binnen de cultuur van de rock scene. Toen hij voor zijn onderzoek naar Atlanta ging was hij ver weg van zijn vrouw en kind in Nederland, hij voelde zich alleen. Het deed het hem goed om naar rock concerten te gaan: dat voelde als thuiskomen.

Ik vond het interessant dat Julian bij de Universiteit van Nederland vertelde dat mensen die juist buiten de cultuur vielen twee keer zo hard hun best deden om daar thuis te horen. Herkenbaar voor mij: als vrouw op een natuurkundeconferentie was ik ook vaak een minderheid. En ook dit is voor Julian anders, met foto’s in de studiegids van Sociologie wordt juist geprobeerd het aantal mannelijke studenten omhoog te brengen!

Samen en alleen

Terwijl Julian onderzoek doet met mensen, doe ik dat met dingen. Julian doet zijn onderzoek wel alleen. Het is in zijn vakgebied belangrijk dat je veel van je werk alleen aflevert, en daar volledig verantwoordelijk voor bent. Daardoor ziet hij zijn collega’s weleens maandenlang niet: iedereen is op pad om zijn eigen onderzoek uit te voeren.

In mijn onderzoek was ik nooit alleen: samen met mijn collega’s vormde ik een team binnen een groter team. Tijdens meerdere besprekingen per week bespraken we elkaars onderzoek, met vragen en tips vanuit verschillende hoeken.

Faces of Science geven het estafettestokje aan elkaar door en stellen elkaar vragen over hun onderzoek.
tableatny via flickr CC BY 2.0

Dichtbij en ver weg

We zijn nog lang niet uitgepraat als de bar ons vriendelijk verzoekt om te vertrekken, het is al laat. Er is nog een laatste contrast aan de orde, dat we ons beiden pas sinds kort realiseren. Als Julian zijn onderzoek aan het publiek presenteert, zoals bij de Universiteit van Nederland, zijn de reacties vaak niet mild. De anonimiteit van het internet leidt ertoe dat iedereen zijn ongezouten mening durft te uiten. Het onderzoek van Julian komt voor veel mensen misschien wel dichtbij: zijn ze bang voor de conclusies en bijten ze van zich af? Denken ze het zelf beter te weten? De reacties op mijn werk zijn juist heel anders, mensen vinden het spannend maar ingewikkeld. Staat het te ver van ze af? Gaan ze er al snel van uit dat ze het toch niet snappen?

Interessant om te zien dat op wetenschappers zo verschillend kan worden gereageerd, puur vanwege het onderwerp van het onderzoek. Maar als we terugkijken naar deze blog, blijkt ook dat hetzelfde beroep, promovendus, een ontzettend verschillende invulling kan hebben. Er is geen één soort wetenschapper, geen één soort onderzoek. Hoe zit het met de cultuursociologie in de academische wereld, Julian?

Ik geef het estafettestokje door aan Julian Schaap. Hij mag een andere Face of Science uitkiezen om mee in gesprek te gaan.