De magie van het puberbrein

Wanneer heb je de meeste hersencellen? En wat is er anders aan het brein van pubers dan die van volwassenen of kinderen? Ontdek de magische wereld van het puberbrein.

15 december 2022

 Hormonen zijn een soort stofjes die werken als belangrijke boodschappers. Ze zorgen ervoor dat verschillende organen in het lichaam met elkaar communiceren. Zo zijn ze betrokken bij het reguleren van je lichaamstemperatuur, spelen ze een rol bij slaap, en je groei tijdens de pubertijd. De start van de pubertijd is goed te meten door te kijken naar de productie van de geslachtshormonen testosteron en oestradiol: twee bekende hormonen die je geslachtsklieren produceren. Onderzoek laat zien dat testosteron en oestradiol invloed hebben op hoe het brein zich ontwikkelt tijdens de pubertijd.

Hersenen meten

Met de MRI-scanner maken we 3D-beelden van het brein. MRI staat voor Magnetic Resonance Imaging en is een veelgebruikte methode voor hersenonderzoekers. MRI gebruiken we om onderzoek te doen naar de structuur van verschillende hersengebieden, zoals het volume of de dikte. Zo hebben meerdere wetenschappelijke studies aangetoond dat de grootte en volume van hersengebieden vooral tijdens de kinderjaren toenemen. Wanneer je ongeveer vier jaar oud bent, heb je de meeste hersencellen. Tijdens de pubertijd neemt het volume van hersengebieden juist af. Wees gerust, dit is juist goed!

MRI-beelden gebruiken we ook om naar hersenfuncties te kijken. Met hersenfunctie bedoelen we hoe actief een hersengebied is op het moment dat je iets aan het doen bent. Met de MRI-scanner meten we precies welke hersengebieden zuurstofrijk bloed ontvangen wanneer je een taak uitoefent. Hersengebieden die actiever zijn, hebben meer zuurstofrijk bloed nodig. Op deze manier meten we dus met de MRI-scanner welke hersengebieden actief zijn wanneer jij bijvoorbeeld geld wint tijdens een spelletje. Als je pubers met kinderen en volwassenen vergelijkt, dan zie je op de MRI-beelden dat bepaalde hersengebieden van pubers veel actiever zijn wanneer zij geld winnen. Dit laat zien dat pubers gevoeliger zijn voor beloning, dus kom maar op met die complimentjes!

Zwakke en sterke hersenverbindingen

Tijdens de pubertijd ondergaat het brein veel veranderingen. Een van de veranderingen noemde ik net al: namelijk de afname in volume van hersengebieden. Een andere verandering heeft te maken met de verbindingen tussen hersengebieden. Een belangrijk kenmerk van het puberbrein is dat er gesnoeid wordt in hersenverbindingen. Verbindingen die veel gebruikt worden, denk bijvoorbeeld aan hersenverbindingen die een rol spelen bij het maken van muziek bij een muzikant, worden sterker.

Tegelijkertijd worden hersenverbindingen die niet veel gebruikt worden juist zwakker: er wordt dus gesnoeid. Dit is een belangrijk proces, omdat het brein hierdoor sneller en makkelijker kan werken. De ontwikkeling van het puberbrein gaat nog door tot je begin twintig bent. Veel langer dan er eerst gedacht werd. Maar niet alle hersengebieden ontwikkelen zich op hetzelfde tempo. Lees daar binnenkort meer over in deel 2!
Meer weten over het brein en de pubertijd? Volg dan het YoungXperts jongerenplatform op instagram: @young_xperts

Afbeelding uit een wetenschappelijke studie van Lenroot & Giedd (2006). Hier zie je dat het volume van grijze stof (dat zijn de hersengebieden) steeds meer afneemt naarmate je ouder wordt. De gele en groene kleur betekenen meer volume en de blauwe en paarse kleur betekenen minder volume.

Lees ook mijn volgende blog over het puberbrein.