Coronacrisis in de bajes

Gevangenen doen elke dag aan social distancing. Door de coronacrisis zijn er nu nog striktere regels. Wat betekent dit voor het leven in de bajes?

21 april 2020

Het is een rare tijd. We werken thuis, houden afstand en proberen ons zo goed mogelijk door de coronacrisis heen te slaan. Tenminste, voor zover we dat kunnen. Want dat geldt zeker niet voor iedereen. Het virus drukt zwaar op medewerkers in de zorg en bedreigt levens van ouderen en andere kwetsbare mensen. En wat te denken van een groep mensen die om heel andere redenen zit opgesloten: gevangenen.

Wie gevangen zit, leeft sowieso al in quarantaine. Van de rest van de maatschappij gescheiden door muren, tralies en bewakers. Zeker, er is eten, werk, sport en ontspanning. Maar het is de onvrijheid die vaak zorgt voor zware stress. Voor gevangenen is ‘social distancing’ geen tijdelijke maatregel. Het is de alledaagse confrontatie met de gevangenisstraf. En daar komen nu de coronamaatregelen nog eens bovenop.

Want het virus heeft inmiddels ook gevangenissen bereikt. Met grote gevolgen voor diegenen die er verblijven. Afdelingen zijn strikter gescheiden en activiteiten als sport, onderwijs en boekuitleen zijn ingeperkt. Bezoek is niet meer welkom en alle verloven zijn tot nader order ingetrokken.

Wat betekent dit voor het leven in de gevangenis?

In haar persoonlijke blog beschrijft gevangenisverpleegster Sanne hoe het virus de humane kant van de gevangenis in gevaar brengt. “(…) Wat als je hier al jaren zit? Als je iedere week uitkijkt naar je bezoekmoment. Dat je maar 2 uren per week hebt om het gezicht van je geliefde te bekijken en in gedachten op te slaan.” Afgelopen week nog ontstond er protest in de gevangenis van Lelystad. Een uiting van de onzekerheden en spanning die gevangenen op dit moment ervaren.

De getroffen coronamaatregelen zijn heel begrijpelijk uit het oogpunt van de volksgezondheid. Maar het gevolg is dat een toch al prikkelarme en stressvolle gevangenissetting verandert in een kale omgeving waar nog minder iets van uitgaat.

Zolang het virus dreigt, zal het leven in de gevangenis verder versoberen. En daarmee bestaat de kans dat het toch al dunne lijntje met het gewone leven nog brozer wordt. Hoe het leven voor gevangenen eruit ziet nadat ze de gevangenispoort achter zich laten, is nog onzekerder geworden door de coronacrisis. Want voor hen is er nog geen slimme exitstrategie.