Mathilde Jansen (1977) schreef een proefschrift over het Amelander dialect, maar kwam er al snel achter dat ze het liefst schrijft voor een breed publiek. Haar proefschrift verscheen daarom ook in een populaire versie, en ze schreef nog meer boeken over taal. Ze deed de redactie van het boek De taalcanon, dat uitkwam in 2012, en is auteur van het pas verschenen boek Atlas van de Nederlandse taal. Verder schrijft ze o.a. voor de nieuwsbrief van het Meertens Instituut, Onze Taal en natuurlijk NEMO Kennislink.
Wat zou onze cultuur zijn zonder taal? Hoe ons denken? Wie het geheim van de mens wil ontraadselen, moet bij de taal te rade gaan. Wie het geheim van de taal wil doorgronden, zal ook naar het menselijk brein moeten kijken.
Op 15 oktober werd de nieuwe Woordenlijst Nederlandse Taal, in de wandelgangen beter bekend als het Groene Boekje, gepubliceerd. In de woordenlijst van 2005 zijn nieuwe woorden toegevoegd en in de Leidraad, het eerste gedeelte van het Groene Boekje waarin de beginselen van de spelling zijn uit...
Talen veranderen, maar de regels voor de zinsbouw zijn uiterst robuust, menen taalkundigen. Chris H. Reintges waagt op grond van 4000 jaar Egyptisch de hypothese dat ook de zinsbouw kan verschuiven.
Hoeveel woorden heeft de Nederlandse taal? Niet alle woorden staan in de dikke Van Dale. Op internet zijn bijvoorbeeld veel meer woorden te vinden.
Hoe leren kinderen hun moedertaal? Waarom kunnen apen geen mensentaal gebruiken? Kunnen computers ook praten? Op dit soort vragen zoeken taalkundigen een antwoord. Maar iedereen kan met eenvoudige middelen zelf onderzoek doen naar taal.
In de jaren zeventig waren er nogal wat mensen die met het idee rondliepen dat het Engels het Nederlands zou verdringen en dat het Nederlands een dode taal zou worden. Die voorspelling is tot nu toe niet uitgekomen: Het Nederlands is springlevend.
Wetenschappers hebben een algoritme ontwikkeld waardoor computers grammatica kunnen leren.
Je kunt een onderzoek doen naar de regels die een kind in je eigen omgeving heeft ontdekt en daar een verslag van schrijven. Je zult daarvoor precies moeten observeren wat het kind zegt. Er zijn verschillende manieren om gegevens over kindertaal te verzamelen. Bedenk wel vooraf welk aspect van...
Hoe komt het dat kinderen zo snel een moedertaal leren? Taalkundigen proberen te ontdekken hoe dat nu precies zit.
Cecilia Odé vloog met een propellervliegtuig naar Siberië op zoek naar een taal van de Toendra-Joekagir, waarbij spreken overgaat in zingen. Alleen bejaarden bleken het nog te beheersen. ‘Na ieder verhaal moest ze huilen.’
Honden blaffen in Nederland hetzelfde als in Spanje. Hanen in Duitsland kraaien hetzelfde deuntje als in Engeland. Ieder mens hoort hetzelfde, toch zegt een Duitser die een haan nadoet ‘kikeriki’ en een Engelsman ‘cock-a-doodle-do’. Hoe komt dat?
Chinese wetenschappers hebben een 121 miljoen jaar oude fossiele vogel-embryo uit het vroeg krijt onderzocht en ontdekten dat het een “nestvlieder” was. Nestvlieders zijn vogels die zodra ze uit het ei zijn al dons hebben en zelf op zoek gaan naar eten. Nestblijvers zijn vogels die...
Het waait er altijd en het is er guur, en de mensen stammen er van vikingen af. Dat is ook te horen in ons dialect, vinden de bewoners van de Britse Shetland- en Orkney-eilanden. Taalkundige Klaske van Leyden ging erheen en ontdekte dat het anders zat.
Uitdroging en oververhitting zijn de grootste gevaren voor de atleten in Athene. Hitte-expert dr. Gerard Rietjens van NOC*NSF bereidde de Nederlandse sporters voor op de extreme hitte tijdens de Olympische Spelen.
De komende winter staat de wereld weer een El Niño te wachten, een zwakke dit keer. Volgens El Niño-onderzoeker Geert Jan van Oldenborgh zijn de voorspellingen het er over eens dat het zeewater langs de evenaar van de Stille Oceaan een graadje warmer dan normaal gaat worden. Zo’n relatie...
Leidse genetici en taalkundigen werken sinds 2001 samen om de volksverhuizingen over de Himalaya in kaart te brengen, door behalve de taal van de bewoners van deze regio ook hun DNA-profiel vast te leggen. ‘Als ze een naald zagen, gingen ze er vandoor. Vooral de mannen.’
Verschillen in uitspraak van Nederlandse klinkers zijn semi-automatisch in kaart te brengen. Dit is de belangrijkste conclusie van het proefschrift van onderzoekster Patti Adank. Zij promoveert op 23 juni aan de Katholieke Universiteit Nijmegen. Met haar onderzoek heeft ze laten zien dat compu...
Het verschil tussen pillen en praten is schijn, stelt hersenonderzoeker en taalkundige Peter Hagoort. ‘Psychologie ís biologie.’
Verschrijvingen verraden dat we bij het schrijven heel wat afpiekeren. Terwijl we op de computer bezig zijn de ene formulering te tikken (‘Men zette zich schrap tegen iets’) schakelen we over op een andere (‘Je zette je schrap tegen iets’), wat soms leidt tot typische t...
De Amerikaanse taalkundige Noam Chomsky gelooft in een Universele Grammatica, een stelsel van dwingende regels waaraan alle talen gehoorzamen. Maar als de grammatica vastomlijnde regels volgt, waarom zijn er dan zoveel tegenvoorbeelden en uitzonderingen? Een concurrerende theorie suggereert da...
Pelikanen behoren niet tot de pelikaanachtigen. Flamingo’s zijn het meest verwant aan futen en niet aan waadvogels. Een frisse blik op de vogelstamboom legde al heel wat onverwachte familieverbanden bloot. Nieuw genetisch onderzoek neemt de stamboom nog verder op de schop.
De patholoog in het ziekenhuis is gewend om via de microscoop naar de vorm van cellen en weefsels te kijken. De biochemisch onderzoeker bekijkt ‘in de reageerbuis’ de moleculaire reacties die de grondslag vormen van ziekte en gezondheid. In de cytochemie en cytometrie ontmoeten deze twee benad...