Wat hebben Brainpower en Ilja Leonard Pfeijffer met elkaar gemeen? In ieder geval een rijke woordenschat. Dat bleek eerder dit jaar toen drie taalkundigen hun teksten aan een computeralgoritme onderworpen. Vorige week gingen de rapper en schrijver hierover met elkaar in gesprek.

Vorige week opende koningin Máxima in de Leidse Pieterskerk de Asian Library: een aparte afdeling van de universiteitsbibliotheek met ruim dertig kilometer aan boeken en handschriften uit Azië. Daarmee is het een van de grootste Azië-collecties wereldwijd.

Engelsen hebben een groot normbesef als het gaat om taal: in formele situaties hoor je beschaafd Engels te spreken en bepaalde zinsconstructies te vermijden. Toch zijn de meesten in het dagelijks taalgebruik wel een stukje milder in hun oordeel. Dat blijkt uit een onderzoek van Carmen Ebner.

Luisterend naar spraak heeft het brein een boel te doen. Het moet niet alleen ontcijferen wát er is gezegd, maar ook door wie en met welke intonatie. Amerikaanse neuropsychologen hebben uitgezocht welke neuronen verantwoordelijk zijn voor deze drie taken.

Het Sanskriet ligt aan de basis van veel Europese talen. Maar ook de vele fabels en mythen die in het Sanskriet zijn opgetekend, drongen in de westerse vertelcultuur door. Een tentoonstelling van de Universiteitsbibliotheek Leiden laat zien hoe nauw deze taal en cultuur zijn verweven.

Het gebruik van het Fries als thuistaal neemt af. Toch is de beheersing van het Fries over het algemeen vrij goed. Veel Friezen gebruiken het Fries en Nederlands naast elkaar. Dat blijkt uit een grootschalig onderzoek van de Fryske Akademy.

Bij synesthesie vermengt het brein verschillende zintuiglijke waarnemingen. Synestheten zien bijvoorbeeld kleuren bij geuren. Dat zorgt ervoor dat je geuren beter kunt onderscheiden en benoemen, ontdekten Nijmeegse wetenschappers.

Facebook laat sinds kort alle vertalingen van berichten verwerken door een nieuw neuraal netwerk. Hoe werkt zo’n netwerk en waarom is het zo geschikt voor vertalingen?

Hoe vaak woorden voorkomen berust niet op toeval, maar volgt een sterke wetmatigheid: de wet van Zipf. Tot nu toe was er geen sluitende verklaring aangedragen voor het fenomeen. Taalwetenschapper Sander Lestrade van de Radboud Universiteit toont aan hoe de vork in de steel zit.

Als je jong bent gaat het leren van een taal praktisch vanzelf. Maar naarmate je ouder wordt, kost het je steeds meer moeite. De plasticiteit van je brein neemt af en het leggen van nieuwe verbindingen gaat moeilijker. Neurobiologen zoeken naar manieren om dit proces terug te draaien.

Als mensen op volwassen leeftijd leren lezen, verandert er van alles in hun hersenen. Ook in hersengebieden die voorheen alleen gebruikt werden voor niet-talige vaardigheden. Dat blijkt uit internationaal onderzoek onder leiding van het Nijmeegse Max Planck Instituut.

Ierse monniken wisselden in hun geschriften tussen Iers en Latijn. “Een beetje zoals Nederlandse managers regelmatig switchen naar het Engels”, aldus Nike Stam. Zij promoveerde deze maand op een bijzonder middeleeuws handschrift.

Faces of Science heeft drie nieuwe bloggers: Janna de Boer, Jorrit Steehouder en Uzume Zoë Wijnsma. Janna analyseert het taalgebruik van patiënten met een psychose, Jorrit onderzoekt de beginjaren van de Europese samenwerking na de Tweede Wereldoorlog. En Uzume duikt nog verder terug de geschi...

Wat is er deze zomer fijner dan onderuitgezakt in een strandstoel een goed boek over wetenschap lezen? Er verscheen een hoop moois dit jaar. Alle redacteuren van NEMO Kennislink raden je daarom weer hun favoriete populairwetenschappelijke boek van het afgelopen jaar aan.

Hoe fout is ‘hij wilt’? En mag je echt nooit een komma schrijven voor ‘en’? Taalexpert Wouter van Wingerden onderzoekt deze en nog 48 andere heikele taalkwesties in ‘Maar zo heb ik het geleerd!’

Als je naam past bij de vorm van je gezicht, zou je dat een kleine voorsprong in het leven kunnen geven, zo suggereert Nieuw-Zeelands onderzoek. Met een rond gezicht ben je dan dus beter af als je Bob of Roos heet, dan als je ouders je Rik of Kim hebben genoemd.

Promovendus Lot Snijders Blok speurt in het DNA van kinderen met ernstige taalproblemen naar de genen die hier verantwoordelijk voor zijn. Een diagnose geeft de ouders van deze kinderen veel rust, merkt ze. NEMO Kennislink sprak haar al aan het begin van het onderzoekstraject, en zoekt haar nu...

Is ons vermogen om kleuren in categorieën in te delen cultureel bepaald of ook deels aangeboren? Britse psychologen hebben vastgesteld dat ons brein biologisch is ingesteld op vijf verschillende kleuren.

Pieter Muysken, hoogleraar Taalwetenschap in Nijmegen, blikte onlangs in zijn afscheidsrede terug op veertig jaar onderzoek naar de talen in Zuid-Amerika.

In een digitaal tijdperk lijkt de geur van oude boeken steeds zeldzamer te worden. Wetenschappers stellen daarom voor om uitstervende geuren te bestempelen als cultureel erfgoed en onderzochten alvast hoe je zo’n geur kan ‘vangen’. Als raamwerk ontwikkelden ze een geurenwiel....

Welke talen worden het meest met elkaar verward? Wetenschappers kunnen hierover voorspellingen doen op basis van taalkundige theorieën over taalgelijkenis. Maar in de praktijk spelen andere factoren een grotere rol, zo blijkt uit de antwoorden van spelers van het online spel The Great Language...

Baby’s van een paar maanden oud letten vooral op het zinsritme van hun moedertaal. Na zes maanden verschuift de focus naar het woordritme. De afwisseling van beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen gebruiken baby’s om woorden te herkennen in een zin. Dat ontdekte Brigitta Keij ...

Wanneer taal alleen maar een communicatiemiddel zou zijn, dan zou de hele wereld binnen de kortste keren Engels, of misschien Esperanto spreken. Maar taal is veel meer. Taal is ook een identiteit, en daarmee een bindmiddel – en soms een splijtzwam – binnen en tussen groepen mensen....

Nederlanders en Engelsen gebaren meestal van links naar rechts als ze tijd uit willen drukken. Chinese sprekers gebaren niet alleen horizontaal, maar ook verticaal: van boven naar beneden. Maar hoe zit het nu met Chinees-Engelse tweetaligen? Dat onderzochten taalwetenschappers uit Nijmegen en ...

Nijmeegse wetenschappers wonnen vorige week de Memprize met hun ultieme manier om woordjes te leren door verschillende leerstrategieën combineren. De onderzoekers versloegen teams van onder andere Oxford University en het Amerikaanse MIT.

Een groot deel van onze communicatie speelt zich online af. Dat betekent dat er online ook grote hoeveelheden data te vinden zijn die interessant zijn voor geesteswetenschappelijk onderzoek. Dong Nguyen ontwikkelde computerprogramma Tweetgenie en onderzocht aan de Universiteit Twente hoe onder...

In de weken voor de verkiezingen surfen we allemaal weer massaal naar de online stemwijzers. In de hoop dat we daarna wél weten wat we moeten stemmen. Maar hoe letterlijk moeten we het stemadvies nu eigenlijk nemen? Uit onderzoek van de Universiteit Utrecht en de Universiteit van Amsterdam bli...

Lekker lezen met een muziekje op de achtergrond. Heerlijk, maar je vraagt nogal wat van je brein. Er is namelijk overlap tussen de hersengebieden die nodig zijn voor het verwerken van de grammatica van taal en muziek. Zo kan je boek beïnvloeden hoe je de muziek waardeert. Dat ontdekte Richard ...

21 februari is de Dag van de Moedertaal. Maar wat is eigenlijk een moedertaal? En hoe heeft taal invloed op het ouder worden? NEMO Kennislink interviewt taalwetenschapper Merel Keijzer. Zij onderzoekt aan de Rijksuniversiteit Groningen onder meer of het leren van een tweede taal Alzheimer kan ...

De proefpersonen van Shruti Ullas deden heel netjes wat ze verwachtte. Maar eenmaal in de hersenscanner levert dezelfde taak ineens heel andere resultaten op. Hoe kan dat? NEMO Kennislink spreekt opnieuw met de promovendus uit het Language in Interaction-project.