'Vooruitgang zit niet in onze genen, maar in onze cultuur'
Technologie, landbouw en creativiteit worden vaak aangeduid als unieke kenmerken van de mens. Daar is volgens Adam Rutherford nogal wat op af te dingen.
Mathilde Jansen (1977) schreef een proefschrift over het Amelander dialect, maar kwam er al snel achter dat ze het liefst schrijft voor een breed publiek. Haar proefschrift verscheen daarom ook in een populaire versie, en ze schreef nog meer boeken over taal. Ze deed de redactie van het boek De taalcanon, dat uitkwam in 2012, en is auteur van het pas verschenen boek Atlas van de Nederlandse taal. Verder schrijft ze o.a. voor de nieuwsbrief van het Meertens Instituut, Onze Taal en natuurlijk NEMO Kennislink.
Technologie, landbouw en creativiteit worden vaak aangeduid als unieke kenmerken van de mens. Daar is volgens Adam Rutherford nogal wat op af te dingen.
‘Stop stilstand, stem vooruit.’ ‘Minder ik, meer wij.’ Het is weer verkiezingstijd en politieke partijen proberen ons te raken met woorden, meer dan vroeger. Dat lukt soms goed en gaat soms helemaal fout.
Taal zit in je linkerhersenhelft, leren we op school. Een hardnekkig misverstand, weten deskundigen inmiddels. Om taal te gebruiken en te begrijpen, hebben we ook de andere helft nodig én de zenuwbanen.
Het gebruik van positieve taal door de huisarts kan angstklachten wegnemen, volgens onderzoek van Inge Stortenbeker. Maar in de communicatie met patiënten die aanhoudende klachten hebben, gaat dit soms mis.
Kunstmatige intelligentie sloop ons leven al binnen via chatbots en allerhande algoritmes. Eind vorig jaar kwam daar ChatGPT bij, dat elke denkbare tekst voor je schrijft. Is dat een kans of een bedreiging?
Elk land lijkt voorop te willen lopen in de ruimte. Waarom lukt dat niet bij het aanpakken van het klimaatprobleem? We zouden moeten kijken naar de maanmissie van John F. Kennedy. “Daadkracht is de belangrijkste boodschap: als wij mensen iets willen, zijn we in staat dat te bereiken.R...
Zeg niet ‘groter als’, maar ‘groter dan’ en niet ‘kost duur’, maar ‘kost veel’ of ‘is duur’. Volgens taalwetenschapper Marten van der Meulen komen taalnormen voort uit het feit dat we moeilijk om kunnen gaan met taalvariatie.
Om dat uit te zoeken moet je net als PhD-onderzoeker Marianne de Heer Kloots, iets afweten van taal, hersenen en programmeren.
Hulpmiddelen om sneller te lezen zijn volgens de bedenkers altijd wetenschappelijk onderbouwd. Is dat ook echt zo? We vragen het leesonderzoeker Arnout Koornneef.
Er komen steeds meer hulpmiddelen voor dyslexie op de markt. Mathilde Jansen sprak met een orthopedagoog en een dyslexiebehandelaar: wat werkt wel en wat werkt niet?
Communicatie is zoveel meer dan om de beurt iets tegen elkaar zeggen. Vooral als er een probleem opgelost moet worden. Hoe goed mensen dat kunnen, heeft taalonderzoeker Marlou Rasenberg verrast.
Nederlandse wetenschappers willen uit menselijke cellen iets maken dat lijkt op de structuur van een embryo. Maar hoe noemen we dit?
Nederlandse kinderen lezen steeds slechter. Wat gebeurt er precies in het hoofd van een kind dat leert lezen? Nijmeegse onderzoekers ontwikkelden een online spel dat dit ontwikkelingsproces ondersteunt.
Lang waande de mens zich superieur: de dominante soort op haar planeet. De ontdekking van een buitenaardse beschaving kan dat beeld op zijn kop zetten. “Misschien zijn wij niet interessant voor aliens.”
Stel: we vinden ooit intelligent buitenaards leven én we kunnen ermee communiceren. Durven we interplanetaire betrekkingen aan? We onderzochten het aan de hand van een toekomstscenario.
Het algoritme JURI Says voorspelt tot zo’n driekwart van de uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens correct. Toch is de ontwikkelaar, Masha Medvedeva, tegen robotrechters.
‘Klimaatklever’ is volgens Van Dale het Woord van het Jaar. Eerder dit jaar sprak Mathilde Jansen voor ons met taalwetenschapper Vivien Waszink over het toenemend aantal ‘klimaatwoorden’ in onze taal."
Stel dat we ooit intelligent buitenaards leven ontdekken, hoe kunnen we dan met hen communiceren? We onderzochten het in een toekomstscenario.
Een internationaal onderzoeksteam heeft een belangrijk anatomisch verschil gevonden tussen de stembanden van mensen en apen.
Waarom voeren mensen oorlog? NEMO Kennislink bekijkt deze vraag vanuit verschillende wetenschapsdisciplines. Deze keer cognitiewetenschapper Peter Hagoort over de macht van het woord.
Voor sommigen is schrijven in boeken als vloeken in de kerk. Toch vond men het vroeger heel gewoon om aantekeningen te maken in boeken.
Zomervakantie: wordt het dit jaar een camping in Frankrijk, een huisje in Italië of een fijn verblijf in eigen land? De redactie van NEMO Kennislink tipt populair-wetenschappelijke boeken waarmee je deze zomer gegarandeerd goed doorkomt!
Wetenschap is overal. Ook op vakantie is het leuk, om een wetenschappelijk getinte activiteit te ondernemen. De redactie van NEMO Kennislink geeft alvast wat eerste tips. Help je mee de kaart te vullen?
Jonge vluchtelingen zijn enorm goed in taal, maar hebben toch moeite met integreren met Nederlanders. Antropoloog Moos Pozzo onderzocht hoe dit komt.
Sommige woorden waren voorheen normaal, maar zijn nu beledigend. Taalkundige Vivien Waszink inventariseert in haar nieuwste boek hoe we omgaan met de gevoeligheden in het Nederlands.
Honden communiceren op allerlei manieren met hun baasje. Zou het niet handig zijn als ze daarvoor echte taal konden gebruiken, vroeg lezer Lonneke zich af. Redacteur Erica zocht het uit.
Hoe kunnen robots het onderwijs ondersteunen? Die vraag proberen onderzoekers te beantwoorden door te experimenteren met robots in de taal- en rekenles.
Een app die je taal analyseert om te zien of je misschien dementie hebt. Het is nog toekomstmuziek, maar het is wel wat Roel Jonkers en Roelant Ossewaarde uiteindelijk voor ogen hebben. Ze onderzoeken hoe je taal kunt inzetten bij het diagnosticeren van dementie.
Volgens Elon Musk is taal over vijf tot tien jaar overbodig. Met zijn bedrijf Neuralink werkt Musk aan een systeem waarmee je gedachten direct kunt delen. Maar hoe realistisch is dit? En moeten we dit willen?
De manier waarop kinderen taal leren, wordt vaak beschreven als een wonder. Maar volgens taalkundige Sybren Spit is er niets magisch aan. Voor zijn promotieonderzoek liet hij kleuters een niet-bestaande taal leren. En dat ging eigenlijk helemaal niet zo gemakkelijk.