Taal zit in de verbindingen
Taal zit in je linkerhersenhelft, leren we op school. Een hardnekkig misverstand, weten deskundigen inmiddels. Om taal te gebruiken en te begrijpen, hebben we ook de andere helft nodig én de zenuwbanen.
Erica Renckens (1982) was eigenlijk van plan Toegepaste Communicatiewetenschappen te gaan studeren, maar is door een gelukkig toeval bij Taalwetenschap in Nijmegen beland. Inmiddels heeft ze beide vakgebieden gecombineerd in haar bedrijf Tatataal. Als wetenschapsjournalist schrijft ze over taal, hersenen en cognitie, en als auteur ontwikkelt ze lesmateriaal, voornamelijk voor het voortgezet onderwijs. In haar vrije tijd leest ze alles wat los en vast zit, volgt ze de muziekwereld of is ze aan het (beach)volleyballen.
Taal zit in je linkerhersenhelft, leren we op school. Een hardnekkig misverstand, weten deskundigen inmiddels. Om taal te gebruiken en te begrijpen, hebben we ook de andere helft nodig én de zenuwbanen.
Niet zelden is de uitkomst van een experiment heel anders dan de onderzoeker had verwacht. Erg is dat niet. Het leidt soms tot belangrijke ontdekkingen. We zetten er tien op een rij.
Of je nou per toeval een nieuw medicijn ontdekt of het laatste woord in een kruiswoordpuzzel, zo’n aha-erlebnis voelt fijn: als het samenvallen van stukjes kennis. En dat is ook precies wat het is.
Het gedrag van de honingbij verwondert mensen al eeuwenlang. In zijn boek probeert Lars Chittka dit te verklaren, maar vooral de conclusies die hij daaruit trekt zijn spannend: bijen hebben een bewustzijn.
Kunstmatige intelligentie sloop ons leven al binnen via chatbots en allerhande algoritmes. Eind vorig jaar kwam daar ChatGPT bij, dat elke denkbare tekst voor je schrijft. Is dat een kans of een bedreiging?
Om dat uit te zoeken moet je net als PhD-onderzoeker Marianne de Heer Kloots, iets afweten van taal, hersenen en programmeren.
Communicatie is zoveel meer dan om de beurt iets tegen elkaar zeggen. Vooral als er een probleem opgelost moet worden. Hoe goed mensen dat kunnen, heeft taalonderzoeker Marlou Rasenberg verrast.
Nederlandse kinderen lezen steeds slechter. Wat gebeurt er precies in het hoofd van een kind dat leert lezen? Nijmeegse onderzoekers ontwikkelden een online spel dat dit ontwikkelingsproces ondersteunt.
Hoe zou je jouw muzieksmaak onder woorden brengen? In ‘This is what it sounds like’ nemen Susan Rogers en Ogi Ogas je mee op een interessante muzikale reis die je veel leert over je eigen voorkeuren.
Stel dat we ooit intelligent buitenaards leven ontdekken, hoe kunnen we dan met hen communiceren? We onderzochten het in een toekomstscenario.
Waarom voeren mensen oorlog? NEMO Kennislink bekijkt deze vraag vanuit verschillende wetenschapsdisciplines. Deze keer cognitiewetenschapper Peter Hagoort over de macht van het woord.
Zomervakantie: wordt het dit jaar een camping in Frankrijk, een huisje in Italië of een fijn verblijf in eigen land? De redactie van NEMO Kennislink tipt populair-wetenschappelijke boeken waarmee je deze zomer gegarandeerd goed doorkomt!
Een app die je taal analyseert om te zien of je misschien dementie hebt. Het is nog toekomstmuziek, maar het is wel wat Roel Jonkers en Roelant Ossewaarde uiteindelijk voor ogen hebben. Ze onderzoeken hoe je taal kunt inzetten bij het diagnosticeren van dementie.
Hersengolven van een stervende man lijken te suggereren dat het geheugen actief is op het moment van overlijden. Dat past binnen het idee dat je leven aan je voorbij flitst, maar hoe zeker is dat?
Volgens Elon Musk is taal over vijf tot tien jaar overbodig. Met zijn bedrijf Neuralink werkt Musk aan een systeem waarmee je gedachten direct kunt delen. Maar hoe realistisch is dit? En moeten we dit willen?
Hoe zit het met onze jongeren, die opgroeien in een leefwereld die continu wordt bedreigd? We spreken erover met neurowetenschapper Karin Roelofs.
Chatbots, online vertaaldiensten… steeds vaker ‘praten’ we met een computer, maar dat verloopt verre van ideaal. Cognitiewetenschapper Andrea Martin ontwikkelt een taalmodel dat beter kan werken.
In The Human Zoo(m) onderzocht NEMO Kennislink de invloed van videobellen op ons leven. We sloten het thema 17 januari af met een goedbezochte theatrale Zoom-meeting. Kijk de avond hier terug!
Kunstmatige intelligentie vergt veel rekenkracht en energie. Universiteit Twente onderzoekt hoe chips op basis van klassieke componenten dezelfde efficiëntie en zuinigheid kunnen halen als onze hersenen.
Quarantinderen, prettester, coronakuchje; tijdens de coronacrisis kreeg onze taal er veel nieuwe woorden bij. Hoe slaan we nieuwe woorden op in ons geheugen? En onthouden we ze allemaal even makkelijk?
Waarom raakt muziek je soms zo, tot kippenvel en tranen aan toe? Neuropsycholoog Erik Scherder legt uit wat er in ons brein gebeurt als we muziek luisteren.
Dieren kunnen aantallen onderscheiden – net als mensen – maar rekenen kunnen ze niet. Waarom wij wel en zij niet?
Tijdens online bijeenkomsten wil je goed overkomen. Niet alleen qua uiterlijk, maar ook communicatief. Hoe kun je dan het best je webcam plaatsen? NEMO Kennislink vroeg het aan expert Judith Holler.
Communiceren is meer dan alleen het uitwisselen van woorden en zinnen. Gesprekspartners creëren samen een kleine bubbel waarbinnen zij de boodschap begrijpen – of dat althans proberen.
De ouders van Daan merkten toen hij anderhalf was al dat er wat mis was: hij sprak nog weinig woordjes. Toen hij met tweeëneenhalf ook nog geen zinnetjes kon maken, zochten ze hulp bij een logopedist. Daan heeft een taalontwikkelingsstoornis (TOS). Zoals Daan zijn er veel kinderen die probleme...
Mensen hebben al vaak geprobeerd om mensapen taal te leren. Erg ver kwamen ze daarbij niet. Dat komt mogelijk doordat het apenbrein niet beschikt over een specifieke boog met zenuwbanen.
Het medicijn ritalin wordt vaak voorgeschreven bij kinderen met ADHD. Het gebruik ervan wordt echter ook geassocieerd met slaapproblemen. Dr. Michelle M. Solleveld, onderzoeker aan de Universiteit van Amsterdam, onderzocht of langdurig gebruik van ritalin een effect heeft op de slaapkwaliteit ...
Lezers van literatuur begrijpen taal makkelijker, zo toont Nijmeegs onderzoek aan. En dat is niet het enige wetenschappelijk bewezen positieve effect van lezen.
Er zit meer in het aloude gezegde ‘je kan er beter nog een nachtje over slapen’ dan je zou denken. Zo blijkt in ieder geval uit het onderzoek van neurowetenschapper Rick Wassing. Hij ontdekte dat emotionele stress na een goede nachtrust afneemt, maar dat in geval van een slaapstoor...
Mensen kunnen tekst beter onthouden op muziek, zo blijkt uit onderzoek van de gepromoveerde leerkracht Yke Schotanus. Vooral het talenonderwijs kan hiervan profiteren.