Wie denkt dat wetenschap ijskoud rationeel is, werd bij het Gala van de Wetenschap 2018 verrast. In een stampvolle Stadsschouwburg – al zeven weken van te voren uitverkocht – mochten wetenschappers het publiek meenemen in hun twijfels met het thema ‘Weten wat we nog niet weten’.

Sinterklaas komt zaterdag aan in Nederland. De redacteuren van NEMO Kennislink zochten uit welke populairwetenschappelijke kinderboeken het waard zijn om op de verlanglijst te zetten.

Leren kinderen met scherm en toetsenbord net zo goed lezen en schrijven als met pen en papier? Hoewel digitale leermiddelen ook positieve effecten hebben, lijken de gevolgen voor tekstbegrip zorgwekkend.

Het is geen boek in de klassieke zin, maar er valt een hoop te lezen en te leren in de Young Scientist Wetenschapskalender 2019. Een fijne verzameling weetjes, experimenten en grapjes vanuit allerlei verschillende vakgebieden.

Een informatief boek over het brein is al snel zo droog. In het kinderboek In mijn hoofd geven auteur Angelique Van Ombergen en illustrator Louize Perdieus kleur aan onze grijze massa. Ze maakten een studieboek met humor over de menselijke hersenkronkels.

Vragenboeken zijn populair om kinderen van alles te vertellen over de wereld om ons heen. ‘Waarom voel ik niet dat de aarde draait?’ past goed in dat genre. Maar de vragen komen soms wat geforceerd over.

Wetenschapsfilmfestival InScience stond afgelopen weekend in het teken van kunstmatige intelligentie. De kersverse hoogleraar Marcel van Gerven verkent hoe onderzoek naar kunstmatige en natuurlijke intelligentie elkaar kan inspireren en versterken.

Jaren voordat mensen met een erfelijke vorm van frontotemporale dementie klachten krijgen, beginnen hun hersenen en cognitieve vaardigheden al te veranderen.

In een geschreven tekst komen sommige woorden vaak voor en andere weinig. Dat wordt verklaard door de Wet van Zipf. Marjolein van Egmond onderzocht in haar proefschrift of dit patroon ook opgaat voor gesproken tekst, met name bij afasiepatiënten.

De blindedarm lijkt een belangrijke rol te spelen bij het ontstaan van de ziekte van Parkinson. Dat concludeert een internationaal team van wetenschappers.

Mentale stoornissen zijn óók hersenaandoeningen, ook al is de schade in het brein minder goed zichtbaar dan bij neurologische ziektes. Dat is de hoofdboodschap van het boek De gestoorde geest van vermaard hersenwetenschapper Eric Kandel.

Vandaag houdt de kersverse hoogleraar Onno Crasborn zijn oratie op een wel heel bijzondere manier: in de Nederlandse Gebarentaal (NGT). Eerder deze maand sprak NEMO Kennislink met hem over de almaar uitblijvende erkenning van de NGT.

De korte en snelle berichtjes die tieners uitwisselen op hun telefoon, zouden wel eens kunnen wijzen op een goed ontwikkeld taalbewustzijn. Uit onderzoek blijkt namelijk dat kinderen die meer telegramstijl gebruiken in hun appjes, relatief goed zijn in grammatica.

Nog een paar maanden en dan zit het promotietraject van Shruti Ullas erop. NEMO Kennislink volgde haar tijdens haar onderzoek. Hoe past ons brein zich aan aan variatie in uitspraak?

Door simpele oogbewegingen te maken tijdens het ophalen van een traumatische gebeurtenis, kan de nare herinnering vervagen. Nijmeegse neurowetenschappers ontdekten hoe dat kan: bewegende ogen onderdrukken de amygdala, een hersenstructuur betrokken bij het opslaan van herinneringen.

Mannen en vrouwen zijn even goed in kaartlezen. Maar mannen overschatten hun navigatievermogen, terwijl vrouwen het juist onderschatten. Dat blijkt uit publieksonderzoek van neuropsycholoog Ineke van der Ham. “Leeftijd is belangrijker dan geslacht.”

Blauw licht uit beeldschermen van tablets en smartphones is slecht voor het vatten van de slaap. Rood licht maakt het daarentegen makkelijker om in slaap te vallen, ontdekten neurowetenschappers van het Nederlands Herseninstituut.

De Amerikaanse onderzoeker Nancy Kanwisher speurt naar gespecialiseerde hersengebieden. Met hersenbeeldvorming vond haar onderzoeksgroep plekjes in het brein die specifiek reageren op gezichten, plaatsen, lichamen, woorden, taal en muziek.

Ter gelegenheid van de 200ste geboortedag van Franciscus Donders, herhaalde taalpsycholoog Ardi Roelofs het baanbrekende experiment waarmee Donders aantoonde dat denken tijd kost.

De vele wetenschappelijke inzichten over de ontwikkeling van kinderen en hun hersenen zijn weinig bekend bij het grote publiek. Jelle Jolles pleit voor een betere dialoog tussen wetenschap en praktijk.

Het bewijs groeit dat onze darmbewoners mogelijk bijdragen aan de ontwikkeling van aandoeningen als ADHD en de ziekte van Alzheimer. Zijn een speciaal dieet, probiotica en poeptransplantaties straks nieuwe therapieën voor hersenziekten en gedragsstoornissen?

Organisatiepsycholoog Carsten de Dreu ontvangt de Spinozapremie voor zijn onderzoek naar conflicten. Hij kwam met een biologische theorie over menselijk gedrag in conflictsituaties.

“Slapen doe ik wel als ik dood ben”, zeggen mensen weleens. Als je daarnaar leeft, ga je inderdaad eerder dood, schrijft neurowetenschapper Matthew Walker in Slaap. Zijn boek is het informatiefste en volledigste boek over slapen en dromen tot nu toe.

Bij blinde mensen komen beelden niet aan in de hersenen, omdat de oogzenuw of het netvlies stuk is. Neurowetenschappers van het Nederlands Herseninstituut ontwikkelen een prothese waarmee blinden hun omgeving zien via hersenstimulatie. Bij de eerste aap werkt het.

Een geluidsopname houdt de gemoederen op de sociale media al enkele dagen bezig. Zegt de spreker nu ‘laurel’ of ‘yanny’? Hoe kan het dat de ene luistereraar iets heel anders hoort dan de andere?

Depressie is een ingewikkelde aandoening waarin genen een rol spelen. Maar wat voor rol is dat? Het duidelijkste antwoord tot nu toe komt van een groep internationale onderzoekers. Zij vonden 44 genetische varianten die het risico op depressie vergroten.

We proberen zo hard om mensen het goede te laten doen: belasting betalen, kinderen laten inenten. Hoe krijg je iemand alleen zo ver om zijn gedrag te veranderen? Daarover gaat ‘Dingen gedaan krijgen’ van Tali Sharot.

In Nederland krijgen kinderen vaak alle aandacht, terwijl in sommige culturen volwassenen nauwelijks direct tegen ze spreken. Soms wordt zelfs direct oogcontact vermeden. Hoe leren kinderen ondanks al die variatie toch allemaal hun moedertaal?

De vetzuren uit vette vis staan in de belangstelling als mogelijke behandeling voor stoornissen in de hersenontwikkeling. Hersenwetenschappers bekeken of een dieet rijk aan omega-3 kan helpen bij autisme.

Tijdens conferenties deed promovendus Arnold Kochari veel inspiratie op voor zijn onderzoek naar woorden als ‘lang’ en ‘weinig’. Ondertussen mengt hij zich ook in een verhitte discussie over een taalpsychologisch effect dat wellicht toch niet bestaat.