De filosoof Kant en psychologie gaan niet door een deur, is de heersende mening. Dit is een onterecht beeld, mede ontstaan door een methodestrijd in de negentiende eeuw. Peter Sperber geeft met zijn proefschrift de verliezers hun plek terug in de geschiedenisboeken.

Wat is er deze zomer fijner dan onderuitgezakt in een strandstoel een goed boek over wetenschap lezen? Er verscheen een hoop moois dit jaar. Alle redacteuren van NEMO Kennislink raden je daarom weer hun favoriete populairwetenschappelijke boek van het afgelopen jaar aan.

Filosofie en recht komen samen in het promotieonderzoek van Martijn Stronks. Hij onderzocht het aandeel van tijd binnen migratierecht. Hoe lang blijft een vreemdeling een vreemde eend in de bijt?

April is de Maand van de Filosofie. Spinoza is de grootste filosoof die ons land heeft voortgebracht, hoewel ze daar in zijn eigen tijd meestal anders over dachten. De waardering voor Spinoza begon eind achttiende eeuw pas echt.

Waarom volharden de meeste mensen in hun eigen gelijk, zelfs als de feiten hun oordeel tegenspreken? Dit laat de Vlaamse filosoof en bioloog Ruben Mersch in zijn boek Waarom iedereen altijd gelijk heeft zien.

We kunnen technologisch steeds meer, maar toch gaan producten steeds minder lang mee. Dat moet snel veranderen, want anders raken onze grondstoffen op en maken we van de aarde een afvalberg. Dat schrijven Thomas Rau en Sabine Oberhuber in Material Matters. Ze stellen een radicaal econ...

“Hillary Clinton gaat vanaf september 2017 openlijk de strijd aan met nepnieuws, terwijl Facebooks pogingen om nepnieuws te bestrijden tot nu toe weinig effectief blijken. Wat is precies ‘nepnieuws’, en waarom trappen we erin?”

Filosofen uit de Westerse traditie denken van oudsher graag over mensen als wezens die zich duidelijk onderscheiden van dieren en de rest van de natuur, door onze ziel, rede, taal of autonomie. Er bestaat een wisselwerking tussen deze filosofische beelden en biologische inzichten.

Ze stofzuigen huizen, wijzen de weg op vliegvelden en helpen chirurgen tijdens het opereren. De robots komen er niet aan, ze zijn er al. In een nieuwe serie artikelen duikt NEMO Kennislink in de wereld van de robotisering. Wat betekent dit voor mij? En voor jou? En voor ons allemaal? Stel je v...

Het onverwachte is gebeurd: de politieke buitenstaander Donald Trump is de nieuwe president van de Verenigde Staten. Historicus Clemens van Herwaarden voorzag dit al: hij promoveerde vorige week op het charismatisch leiderschap van Pim Fortuyn, en de parallellen met Trump zijn opvallend.

Historisch onderzoek over schurende onderwerpen leidt regelmatig tot blinde vlekken. Wanneer de geschiedenis Nederlanders persoonlijk raakt, schieten we massaal in de verdediging. Zoiets doen Nederlanders niet.

Wetenschappers werken aan methoden om de dood te slim af te zijn, met als ultiem doel: onsterfelijkheid. Daar gaat de documentaire Waiting for immortality van Sylvie Blum over, die voor het eerst te zien is op 4 november tijdens het InScience Festival in Nijmegen.

Onderzoekers kijken bij migratiegeschiedenis vaak naar de mensen die vertrekken en hun nieuwe omgeving. De achterblijvers zijn minder interessant, want bij hen verandert er weinig. Maar is dat wel zo? En waarom kiest de ene mens voor emigratie en blijft de ander? Een filosofische blik op migra...

Door het gebruik van Big Data kunnen kwaadwillenden een hoop ellende aanrichten. Wetenschappers moeten bij de ontwikkeling van hun algoritme al erkennen dat er een ethisch probleem is en over een oplossing nadenken, zo meent wetenschapster Aimee van Wynsberghe. De ethisch-filosofe helpt comput...

Als we verwijzen naar de wereld om ons heen, gebruiken we vaak meer woorden dan strikt noodzakelijk. Taalfilosoof Sammie Tarenskeen van de Radboud Universiteit onderzocht welke eigenschappen van voorwerpen we graag benoemen, en waarom. Haar proefschrift laat zien dat we alle zeilen bijzetten o...

Fascinerend! Ongekende mogelijkheden! Waar gaat dit heen? Dat zal bij veel mensen boven komen borrelen als ze dit cahier lezen. Maar ook: betekent dit dat de maakbare mens in het verschiet ligt en willen we dat eigenlijk wel? Ik moest terugdenken aan de titel van een cahier uit 2011 ‘Mens 2.0’...

Elk jaar stijgt in academisch Nederland in juni de spanning tot grote hoogte. Het is weer tijd voor de uitreiking van de Spinozapremies, de hoogste wetenschappelijke onderscheidingen in Nederland. Dit jaar gaan de Spinoza’s naar chemicus Wilhelm Huck, historisch filosoof Lodi Nauta, tech...

Voor het eerst gaat een Spinozapremie naar de filosofie. Lodi Nauta van de Rijksuniversiteit Groningen wint dit jaar een premie van 2,5 miljoen euro van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO). Hij doet onderzoek naar de geschiedenis van de filosofie. “Sparren me...

In tegenstelling tot wat de naam doet vermoeden, onderzoeken geesteswetenschappers niet de geest, die is voer voor psychologen. Wat onderzoeken geesteswetenschappers dan wel? En hoe doen zij dat? Samen met enkele scholieren neemt NEMO Kennislink een duik in de geesteswetenschappen.

“Iedereen onderschat altijd en onvermijdelijk het aantal domme individuen dat in omloop is.” De eerste wet in het boek De wetten van menselijke stupiditeit van Carlo Cipolla zet meteen de toon. De boodschap van de Italiaan is na veertig jaar eindelijk in het Nederlands te ...

De Belgische politie arresteerde eind maart Salah Abdeslam, die zich verscholen bleek te hebben op een paar honderd meter van zijn ouderlijk huis in de Brusselse deelgemeente Molenbeek. Naderhand beweerden verschillende media dat hij daar ruim vier maanden ongestoord over straat kon lopen. Vol...

Vandaag begint de Maand van de Filosofie. Een goed moment om ons te bezinnen op het belang van de alfa- of geesteswetenschappen. Want die raken steeds meer uit de gratie, omdat het praktisch nut minder aan de oppervlakte ligt dan bij de meeste praktijkstudies. Maar juist in een tijd waarin com...

2015 was het Jaar van de Bodem. Ter afsluiting sprak Kennislink met filosoof Jan-Hendrik Bakker over de emotionele band die de mens heeft met de grond onder zijn voeten.

Met de ontdekking van genen dachten neodarwinisten het geheim van het leven in handen te hebben. Maar dat beeld is te simpel, zegt hoogleraar Jos de Mul. De antropologisch filosoof gaf vorige week in Utrecht een publiekslezing over de menselijke natuur.

“Als we onder druk een contract tekenen, is het geen vrije wil. Beloven we iets, dan is dat wel onze vrije wil.” De Amerikaanse denker Daniel Dennett werpt zich op als beschermheer van onze vrije wil. Hij gaat daarom 11 maart op het congres Bestaat de Vrije wil? in Utrecht...

Hersenonderzoeker Dick Swaab is ervan overtuigd dat wij geen vrije wil hebben. Op 11 maart zal hij dat standpunt verdedigen in debat met onder andere bewustzijnsfilosoof Daniel Dennett tijdens het congres Bestaat vrije wil?. Zijn kant van het verhaal alvast hier in een verkorte aangep...

Een vuurtje stoken leerde hij bij de padvinderij, maar zijn open haard heeft al in geen 25 jaar meer gebrand. Socioloog Joop Goudsblom heeft ontzag voor vuur en schreef er een boek over: Vuur en beschaving, inmiddels een in acht talen verschenen klassieker. Kennislink interviewde hem ...

Hebben wij mensen een vrije wil of is alles wat wij doen voorbestemd? Sommige wetenschappers stellen dat op hersenscans zichtbaar is dat beslissingen worden genomen voordat we ons dat bewust zijn. Als dat klopt, zijn we dan wel verantwoordelijk voor ons gedrag? Eerste artikel in een korte ser...

De universiteit: niet alleen een plek voor baanbrekend onderzoek, maar ook een ware opleidingsfabriek. Wie zijn de kneders en vormers van de nieuwe generatie academici? Waar hangen studenten aan de lippen van hun docent, en waar vallen ze in slaap? Kennislink neemt de proef op de som en gaat t...

Foto’s die zijn ontwikkeld door algen. Textiel met schimmelprint. Een nieuw orgaan waarmee je zelf je hart kunt kickstarten na een hartaanval. Fluorescerende octopuscellen als lichtbron. Verschillende exposities op de Dutch Design Week in Eindhoven laten zien dat ontwerpers en kunstenaar...