De patholoog in het ziekenhuis is gewend om via de microscoop naar de vorm van cellen en weefsels te kijken. De biochemisch onderzoeker bekijkt ‘in de reageerbuis’ de moleculaire reacties die de grondslag vormen van ziekte en gezondheid. In de cytochemie en cytometrie ontmoeten deze twee benad...

‘Wil je een vaccin ontwikkelen tegen een virus, dan heb je weinig kans van slagen als je de biologie van dat virus niet door en door kent. Dat is wel gebleken in de strijd tegen het virus dat AIDS veroorzaakt,’ zegt prof. dr. W. J. M. Spaan (afdeling medische microbiologie LUMC).

Rotterdams onderzoek maakte eerder al duidelijk dat twee eiwitten betrokken bij het herstellen van DNA-fouten ook nodig zijn bij het aflezen van genen. Muismodellen op basis daarvan leveren nu voor het eerst sterk bewijs voor een oude hypothese. DNA-repair beschermt tegen veroudering.

‘Magische microbiologie’, de oratie van prof. Dr. E. Wiertz (Medische Microbiologie), laat de betovering zien van een wereld waarin bacteriën en virussen groot zijn en het onderzoek zich meer en meer richt op hun moleculen. Zijn focus op de wereld van het allerkleinste maakt hem echter niet bl...

“Dit is een programma van het formaat man-op-de-maan”. Aldus typeert prof. dr. C.J.H. van de Velde (Heelkunde) het breed opgezette LUMC-onderzoek naar darmkanker, dat mogelijk werd gemaakt door subsidie van de Nederlandse Kankerbestrijding. In de komende 8 jaar zal een groot aantal...

Prionen bestaan in twee vormen: het onschadelijke PrPc kan zich irreversibel omvormen tot het schadelijke PrPsc. Een groep van Europese en Amerikaanse onderzoekers kunnen die vormveranderingen nu in het lab ongedaan maken. ‘Dit is een heel belangrijke stap op weg naar behandeling van prionziek...

Genen zijn de dragers van de erfelijke eigenschappen. Van de mens is inmiddels vrijwel de gehele genetische code in het DNA opgehelderd, maar van de meeste genen is nog volstrekt onbekend wat ze doen. Door een enkel gen te veranderen of uit te schakelen, kunnen we daar achter komen.

“De Afrikaanse malariamug Anopheles gambiae is verzot op de geur van ongewassen zweetvoeten”, zegt de Nederlandse muggenspecialist Bart Knols die werkt in de binnenlanden van Kenia. Wageningse onderzoekers zoeken uit waarom zweetvoeten zo aanlokkelijk zijn.

Een avondje uit. Een grote hoeveelheid alcohol stijgt binnen korte tijd naar het hoofd. Tussen de starre hersenpan en het stijgende promillage raakt een aantal delicate hersenfuncties vermorzeld.

In dertig jaar tijd zijn er een dikke duizend gevallen van besmetting geconstateerd. Maar liefst zeventig procent van de geïnfecteerden bezweek binnen een paar weken. De reuzenvirussen Ebola en Marburg zijn én snel én dodelijk. En juist daarom vormen ze geen wereldwijde bedreiging voor de volk...

In de grote Afrikaanse meren zijn cichlide vissen tien keer zo soortenrijk als de best vertegenwoordigde van de andere visfamilies. Dat vraagt om een verklaring. Wij ontdekten dat het aan het kieskeurige seksuele gedrag van cichliden en de flexibele bouw van hun kop te danken is dat er in kort...

Formuleer een reeks van willekeurige mogelijke oplossingen voor een complex economisch probleem. Laat op die populatie de evolutionaire strijd van survival of the fittest los. Uiteindelijk blijven dan de beste, meest aangepaste oplossingen over. Genetische rekenmethoden kunnen complex...

Hoe zit dat met Goed en Kwaad sinds we de Bijbel niet meer als absolute toetssteen willen zien? Welke autoriteit schrijft ons onze moraal voor? De biologie, of meer bepaald, de evolutietheorie, heeft reeds voorzien in een alternatief voor Genesis, onze ontstaansgeschiedenis. Kan diezelfde theo...

Een Chinese geoloog denkt bij het woord Maastricht waarschijnlijk niet direkt aan Euro’s, Vrijthof of witbier. Wél aan het eind van het dinosaurustijdperk. De samenwerking tussen kunstenaars, preparateurs en paleontologen brengt de Lost World van het Maastrichtien tot leven.

Als de stofwolk is opgetrokken, zwaait het portier van de four-wheeldrive open. “Señor, voor tweehonderd peso’s breng ik je naar de vlinders”, klinkt het vanuit de wagen. De chauffeur wenkt uitnodigend en neemt een slok van het blikje bier in zijn hand. Als hij hoort dat ik l...

Mosselen, oesters en zeepokken gedijen goed in koelwatersystemen. Voor biologen en chemici vormen dergelijke vastzittende gemeenschappen een interessant studiegebied. Voor de procesoperator ligt het anders: “het kan me niet schelen wat voor beesten het zijn, het koelwatersysteem moet nu schoon...

Een erfelijke ziekte betekent een zware psychische belasting voor alle familieleden. Dat geldt eens te meer als het gaat om een ziekte die zich pas op latere leeftijd openbaart. Wie jarenlang geleefd heeft met de vrees dat hij de volgende zal zijn die de ziekte krijgt, kan zelfs geheel ontrege...

Een licht beschadigd hoornvlies, zachte contactlenzen, vervuild water, slechte contactlenshygiëne en een eencellig organisme kunnen tezamen hoornvliesontsteking veroorzaken, met soms een verminderd gezichtsvermogen of zelfs blindheid tot gevolg. Drs. F. van Klink bracht de afweerreactie van he...

Een streng regime van pillen kan het HIV virus onder controle houden. In de landen waar aids het meeste slachtoffers eist is een dergelijke therapie echter onhaalbaar vanwege de hoge kosten. Wel kan de besmetting van moeder op kind grotendeels voorkomen worden, blijkt uit recent onderzoek.

Op vrijdag 9 april 1999 neemt prof. dr. A.J. van der Eb afscheid als hoogleraar, al blijft hij voorlopig nog heel wat tijd investeren in de wetenschap. Het is niet de enige paradox rond Van der Eb. In zijn onderzoeksgroep, of beter gezegd de vijf onderzoeksgroepen die hij achterlaat, wordt mol...

De Keukenhof is weer open voor het publiek en de editie van 2017 staat helemaal in het teken van ‘Dutch Design’. In de tentoonstelling Tulpomania komt de rijke geschiedenis van de tulp aan bod, net als in dit artikel dat eerder op NEMO Kennislink verscheen.

De cosmetica-industrie kent vreemde kostgangers. Vlijtige schimmels maken lippenstiftpigment; vaten vol algen leveren oogschaduw en legioenen ijverige bacteriën voorzien ons van hydraterende crème: de nieuwe wonderkinderen uit het okselfrisse huwelijk van marketing en biotechnologie.

Ooit zijn de bouwstenen van het leven in een levenloze wereld ontstaan. Hoe dat gebeurd is, is niet bekend. Om dat raadsel op te lossen worden al eeuwen lang proeven uitgevoerd en theorieën opgesteld. Bekend is de ‘oersoeptheorie’. Maar de laatste jaren is er twijfel gerezen over de juistheid ...

Een diersoort in de mond van de gewone eetbare Noorse kreeft blijkt bij geen enkele bekende diergroep te horen. Met microscopisch onderzoek lukt het niet om te bepalen waar het wonderlijke diertje thuishoort. Moderne biotechnologische technieken moeten de oplossing bieden.

Een Amerikaans katoenbedrijf heeft een ingenieus systeem ontwikkeld waardoor een gewas na de teelt zijn eigen zaden doodt. Zo kan een zaadproducent zijn met veel geld ontwikkelde ggo-gewassen beschermen tegen illegaal hergebruik. Critici vrezen echter dat boeren straks steeds afhankelijker wor...

Wie een erfelijke aanleg heeft voor grote vruchtbaarheid, heeft minder kans om zeer oud te worden. Ook het omgekeerde is waar: wie de genen heeft voor een lang leven, krijgt minder kinderen. Dat blijkt uit een recente publicatie in het vaktijdschrift Nature, waarin een onderzoek wordt beschrev...

Is leven een exclusief kenmerk van onze planeet? Is het alleen op Aarde ontstaan, of is biogenese, het ontstaan van leven uit dode materie, een universeel proces? Deze vragen hebben mensen van oudsher beziggehouden, maar zijn in het ruimtevaarttijdperk bijzonder actueel geworden. De speurtocht...

De inname van sporenelementen moet binnen bepaalde grenzen blijven. De dagelijkse inname van enkele miljoenste grammen is onmisbaar. Een teveel kan dodelijk zijn. Hoeveel van de sporenelementen na consumptie daadwerkelijk voor het lichaam beschikbaar zijn, hangt af van de chemische omgeving.

In de geschiedenis van de aarde hebben zich regelmatig grote rampen voorgedaan waardoor hele groepen organismen uitstierven. Het bekendst is de komeetinslag, waarmee het einde van het tijdperk der dinosauriërs ingeluid werd. Paleontologen bestuderen deze uitstervingsprocessen aan de hand van f...

Soorten evolueren onder andere doordat er mutaties optreden. Een soort varieert in erfelijke eigenschappen en kan daardoor verandering in natuurlijke omstandigheden overleven. Tot nu toe heerste de overtuiging dat mutaties volstrekt willekeurig plaatsvinden, maar er zijn aanwijzingen dat sommi...