Afweercellen kunnen op het eerste gezicht volkomen onlogische dingen doen. Zo kan een afweerreactie tegen een virus leiden tot transplantaatafstoting of een auto-immuunziekte. Hoe komt dat? Eén van de mogelijke verklaringen is moleculaire mimicry: sporen van de ziekteverwekker lijken zo op lic...

Normale veroudering bestaat niet en veroudering moet gezien worden als een toename van het risico te sterven door ziekte of aftakeling. Dat stelt geriater Gerbrand Izaks in het proefschrift waarop hij 12 september promoveerde. Voor zichzelf, andere medisch specialisten en huisartsen ziet hij d...

Kleine kinderen worden groot en dat vindt iedereen vanzelfsprekend. Dat de groei zelf ook groeit, klinkt al minder logisch. Vorige maand werden de lengtediagrammen opnieuw naar boven bijgesteld. Ondertussen wordt onderzocht hoe kinderen die ver in groei achterblijven het beste kunnen worden be...

Voor mensen met een ernstige motorische handicap is de Manus-manipulator ontwikkeld, een bestuurbare robotarm. Eindelijk kunnen ze zelfstandig handelingen uitvoeren. Iets kunnen oppakken of zelf een glas naar de mond brengen betekent een enorme winst aan zelfstandigheid en verbetering van kwal...

Met ons voedsel krijgen we, gewild en ongewild, talloze verschillende stoffen binnen. Sommige beschermen tegen het ontstaan van kanker, andere bevorderen dat juist – eventueel pas na een chemische omzetting in de lever. Deze risico’s in kaart brengen is lastig en heeft al veel proefdiere...

De heuvel bij de parkeerplaats aan de Noordersloot bij het Drentse dorpje Weiteveen biedt een goed overzicht over het Bargerveen. Het is een van de laatste stukjes hoogveen van Nederland. Zelfs dit restje is niet meer wat het geweest is. Staatsbosbeheer betreedt de lange weg naar herstel van h...

Het was een reislustig man, de voormalige Amerikaanse president Theodore Roosevelt. In 1914 keerde hij terug van een expeditie door het Amazone-gebied in Zuid-Amerika. Hij vertelde angstaanjagende verhalen over een agressieve vis die daar voorkomt, de piranha.

Een landdier is een vis op pootjes. Toch zijn poten niet op het land ontstaan, ze bewezen onder water al veel eerder hun nut. Dat je er op land ook heel aardig mee uit de voeten kan, was 360 miljoen jaar geleden slechts een aardige bijkomstigheid.

De koraalriffen staan op uitsterven. Steven Weinberg, bioloog en duiker, slaakt een noodkreet. Is de mens debet aan deze natuurramp?

‘Dat de biologische klok van de mens door daglicht wordt gesynchroniseerd is niet zo moeilijk te bedenken. Onze vondst dat ook lichamelijke activiteit bijdraagt aan het bijstellen van de klok baarde heel wat meer opzien. We hebben nu de bijdrage van licht en activiteit gekwantificeerd. De conc...

Bioloog en gedragsonderzoeker Lucas Noldus veroverde wereldfaam met een computerprogramma voor het bestuderen van gedrag. Het wordt gebruikt bij in het wild uitgezette zeehonden, bij onderzoek naar moeder-kindinteracties en zelfs in de farmaceutische industrie voor het vastleggen van de reacti...

Het vervaardigen van werktuigen vormde een belangrijke mijlpaal op de evolutionaire reis van Homo sapiens sapiens. Hoe simpel het werktuig ook is, er is altijd een basisset van cognitieve vaardigheden nodig om het te kunnen maken. Een voorpublicatie van De geboren aanpasser – Over beweging, be...

Traumatische ervaringen van slachtoffers van de Volendamse cafébrand of de Enschedese vuurwerkramp stellen hersen- en geesteswetenschappers voor een moeilijke opgave: hoe moeten ze patiënten helpen? Duitse psychologen en neurologen hebben de koppen bij elkaar gestoken, nadat ze decennialang we...

Het mooiste scenario voor de ouderdom is: een hoge leeftijd bereiken en gezond blijven tot vlak voor je dood. Prof. dr. Rudi Westendorp legde in zijn oratie uit waarom dat een twijfelachtig scenario is. We leven weliswaar steeds langer, maar aan het eind wordt de periode van ziekte niet korter...

Erfelijke risicofactoren, geslacht en (chronische) stress spelen een rol bij het ontstaan van de ziekte van Alzheimer. De ingewikkelde wisselwerking tussen deze factoren werd in kaart gebracht met genetisch gemodificeerde muizen. Een intrigerend promotieonderzoek bij Medische Farmacologie.

Overdaad schaadt. Dit oude gezegde blijkt ook van toepassing op moderne genotmiddelen als XTC. De pretpil die regelmatig wereldwijd in miljoenen kelen verdwijnt, blijkt zeker in hoge doseringen schadelijke effecten te hebben. Het geheugen, het reactievermogen en de stemming kunnen te lijden he...

Orgaantransplantaties slagen niet altijd. Een donororgaan dat zijn vreemde afkomst te duidelijk laat zien, is al snel de klos: het immuunsysteem van de ontvangende patiënt gaat in de aanval. Efficiënt transplanteren betekent daarom een zoektocht naar de best passende patiënt op de wachtlijst. ...

Gentherapie is het toevoegen van gezonde genen aan de cellen van erfelijk zieke patiënten. Een mooi idee, maar waar blijven de grote successen die al zo lang voorspeld worden? Ze komen echt, meent moleculair bioloog prof. dr. Rob Hoeben, maar niet zonder gedegen basaal onderzoek. De wetenschap...

Er is heel wat te doen om het klimaat. Het energiegebruik neemt nog steeds toe evenals de uitstoot van vervuilende stoffen waaronder broeikasgassen. En dat wordt gezien als een oorzaak van huidige en toekomstige veranderingen in de atmosfeer van de Aarde. Onderzoekers verwachten dat de tempera...

De ontwikkeling van Schiermonnikoog wordt in hoge mate gestuurd door de aanwezigheid van hazen op het eiland. Zonder deze nachtelijke grazers zouden de rotganzen ter plaatse het heel wat minder goed doen.

Flinke vlammen, zwartgeblakerde grond en dekens van rook in Afrika zien er indrukwekkend en soms angstaanjagend uit. Het meeste vuur blijkt door mensen te zijn aangestoken: een fikse beheersmaatregel voor groener gras.

Het gen dat betrokken is bij de eerste stap in het ontstaan van darmkanker, blijkt nu ook een sleutelrol te spelen bij de verdere ontaarding van tumorcellen. Eindelijk wordt duidelijk hoe het komt dat het in de celkern van sommige kankercellen zo’n warboel is.

Een revolutionair artikel over het onderzoek naar veroudering keert steeds weer terug op de lijst van Hot Papers, opgesteld door het Institute of Scientific Information. Bodnar en medewerkers, werkzaam bij het Amerikaanse Geron Corp., beschrijven in Extension of life-span by introduction of te...

Een sidderaal verdooft zijn prooi met een stroomstoot van enkele honderden volts. Het elektrisch zintuig van haaien is zo gevoelig dat de dieren hevig schrikken als er een stukje koperdraad in het water wordt gehouden. Sommige vissen gebruiken elektriciteit als hulpmiddel bij het foerageren, c...

Voetballer Frank de Boer vermoedt dat zijn voedingssupplementen met hormonen vervuild zijn geweest. Het Groningse Xendo Laboratories gaat zijn preparaten analyseren.

Amsterdamse biologen hebben de structuur van de receptor voor de neurotransmitter acetylcholine ontrafeld. Het leverde een dubbelpublicatie op in Nature.

Ziek worden of zelfs sterven van verdriet na het overlijden van een dierbare. Volgens velen komt het voor, er bestaan zelfs sterke wetenschappelijke aanwijzingen voor. Maar zoals zo vaak is ook hier wetenschappelijke zekerheid moeilijk te vinden. Zelfs de veranderingen in het afweersysteem als...

Een paar dagen snotteren of diarree is alles wat je merkt van een infectie met een adenovirus. Als je verder gezond bent tenminste. Patiëntjes die pas een beenmergtransplantatie hebben ondergaan, kunnen door deze infectie echter ernstig ziek worden en zelfs overlijden. Leidse en Amerikaanse on...

Twee Amerikaanse publicaties wijzen op dynamiek in het brein. ‘Een druk op de knop’ zet het geheugen van transgene muizen aan of uit. En zonder nieuwe neuronen kunnen ratten niets onthouden.

Decennia lang hielden kogel, PCB’s en virussen de zeehond eronder. Maar de eens kwakkelende waddenzee-ambassadeur is terug – en hoe. De populatiegroei doet ecologen versteld staan.