In een van de leegste stukjes Nederland zijn ontelbare merkwaardige vlaggenstokken te vinden. Het is de kern van radiotelescoop LOFAR, de meest geavanceerde telescoop ter wereld. NEMO Kennislink ging op bezoek.

De oorsprong van kosmische straling met ultrahoge energie was altijd nog een raadsel. Twaalf jaar aan waarnemingen met de Auger-telescoop in Argentinië bewijst nu dat deze straling van buiten de Melkweg komt. Uit sterrenstelsels tot op een afstand van een paar honderd miljoen lichtjaar.

Weinig ruimtemissies overtreffen Cassini-Huygens in productiviteit. Dertien jaar onderzocht de sonde Saturnus, zijn ringen en tientallen manen. Het einde van de ruimtesonde is een fatale duik in de reuzenplaneet.

Astronomen hebben voor het eerst een middelgroot zwart gat ontdekt. Dat is een noodzakelijke tussenschakel tussen zwarte gaten die ontstaan uit één ster en het monster van miljoenen zonsmassa’s.

In de Verenigde Staten vindt op maandag 21 augustus 2017 een volledige zonsverduistering plaats. Hij trekt van de staat Oregon aan de westkust naar South Carolina aan de oostkust en zal miljoenen bezoekers trekken. Hoe ontstaat een zonsverduistering en heeft de wetenschap er nog iets aan?

Kosmoloog Andrei Linde is zeker van zijn zaak: we leven in een multiversum, een aaneenschakeling van ontelbare universa met allemaal andere natuurwetten. NEMO Kennislink voelt de bekende wetenschapper aan de tand over de allereerste momenten na de oerknal.

Wat is er deze zomer fijner dan onderuitgezakt in een strandstoel een goed boek over wetenschap lezen? Er verscheen een hoop moois dit jaar. Alle redacteuren van NEMO Kennislink raden je daarom weer hun favoriete populairwetenschappelijke boek van het afgelopen jaar aan.

Voor het eerst is de massa van een nabije ster bepaald aan de hand van licht uit de ‘achtergrond’ dat zij afboog met haar zwaartekracht. Door met ruimtetelescoop Hubble nauwkeurig naar de positie van een verre ster te kijken, wisten astronomen een dichtbij staande witte dwergster t...

Voor de derde keer heeft de Amerikaanse LIGO-detector het samensmelten van twee zwarte gaten ‘gehoord’. De zwaartekrachtgolven van deze gewelddadige gebeurtenis werden in januari van dit jaar opgevangen. De ontdekking laat zien dat dit soort duo’s van zwarte gaten misschien n...

Saturnusmaan Enceladus is van boven tot onder bedekt met een kilometers dikke ijslaag. Toch heeft ruimtevaartorganisatie NASA nu sporen gevonden van een mechanisme dat waterstof creëert in een enorme ondergrondse oceaan. Het kan bijna niet anders of er zijn warmtebronnen aan het werk.

Komende weken gaat een netwerk van radiotelescopen het zwarte gat in het centrum van ons Melkwegstelsel opnemen. Hopelijk levert dat de eerste echte foto op, want al die plaatjes die je eerder van zwarte gaten zag, waren science fiction.

In het vroege universum was donkere materie een stuk minder invloedrijk. Dat concluderen onderzoekers na het bestuderen van een aantal verre sterrenstelsels. In de tijd dat de meeste sterrenstelsels zich vormden, zo’n tien miljard jaar geleden, draaiden ze namelijk een stuk langzamer dan...

Tijdens veel passagiersvluchten zie je live op een scherm hoe het toestel zich over de wereld verplaatst. Op zo’n wereldkaart staat de grens tussen dag en nacht aangegeven door een tintverschil. “De keren dat ik tot nu toe in het vliegtuig zat, had die grens altijd een golfvorm, he...

Christiaan Huygens stelde ruim 350 jaar geleden trots dat zíjn telescopen de beste op aarde waren. Hij ontdekte er de Saturnusmaan Titan mee, maar Italiaanse geleerden zaten hem op de hielen met hun eigen telescopen. Onderzoek van Museum Boerhaave aan de oudste lenzen werpt nu licht op de slij...

Een team van onder andere Belgische astronomen heeft maar liefst zeven rotsachtige planeten ontdekt rond de relatief nabije dwergster TRAPPIST-1. Een unicum en volgens wetenschappers zeer geschikt voor vervolgonderzoek.

Ons universum is als een bolletje elastische stopverf. Aan de hand van dit goedje probeert wetenschapsjournalist George van Hal de in november gepubliceerde zwaartekrachttheorie van natuurkundige Erik Verlinde uit te leggen. In het zeer handzame boekje ‘Elastisch universum’ maakt Van Hal de ma...

In het Vaticaan vind je niet alleen priesters die hun leven wijden aan gebed en bezinning. Maar ook veertien broeders die er als astronoom werken en publiceren in wetenschappelijke tijdschriften. NEMO Kennislink interviewt Guy Consolmagno, de baas van het Vaticaans Observatorium over de strijd...

Deze week komt de zon eindelijk weer elke dag wat vroeger op, in plaats van elke dag wat later. Toch is de kortste dag allang voorbij – die was immers op 21 december. Hoe is dat mogelijk? Dat vraagt een van onze lezers zich af.

Erik Verlinde trok afgelopen tijd veel aandacht met zijn nieuwe zwaartekrachttheorie waarmee de in de astronomie diep gewortelde donkere materie misschien ‘overbodig’ wordt. Sterrenkundigen van onder andere de Universiteit Leiden hebben de theorie deze maand voor het eerst succesvo...

Er zijn al meer dan 3500 planeten buiten ons zonnestelsel ontdekt. Maar nog geen één die lijkt op onze aarde. Astrofysicus Sara Seager jaagt op zo’n rotsachtige planeet met vloeibaar water dat leven kan huisvesten. NEMO Kennislink bezocht haar in Boston. “Wat ik probeer te doen is niet o...

Natuurkundigen en wiskundigen hebben de gewoonte om nog ongepubliceerde manuscripten van wetenschappelijke artikelen te openbaren op internet. Maar moet dit onderzoek dan ook ‘ongecontroleerd’ mee in de persmolen, zoals afgelopen week met het werk van Nederlands natuurkundige Erik ...

De Schiaparelli-lander sloeg te pletter op mars door de foute meting van één sensor, meldt ruimtevaartorganisatie ESA.

Donkere materie is een gevestigde theorie om de draaiing van sterrenstelsels te kunnen verklaren. Amerikaanse wetenschappers ontdekten nu dat de verhouding van donkere materie nauwelijks invloed heeft op de draaiing en massa van sterrenstelsels.

Lennart de Groot won dit jaar de Vening Meineszprijs voor zijn onderzoek aan het magneetveld van de aarde. De Groot is aardwetenschapper bij Fort Hoofddijk, het geomagnetisch laboratorium van de Universiteit Utrecht. Wat zoekt hij precies uit?

In de periode rond volle of nieuwe maan vinden meer zware aardbevingen plaats dan op andere dagen. Dat schrijft een team van Japanse aardwetenschappers deze week in het vakblad Nature Geoscience.

In Argentinië is een grote meteoriet opgegraven. Het is een brokstuk van een gigantische ruimtesteen, die ruim vierduizend jaar geleden in de atmosfeer uit elkaar knalde. Het fragment mag gerekend worden tot de top-5 van de grootste meteorieten ooit op aarde gevonden.

Een internationaal team van astronomen heeft een ‘fossiel’ overblijfsel van de vroege Melkweg ontdekt, dat sterren van sterk uiteenlopende leeftijden bevat. Deze verzameling van sterren lijkt op een bolvormige sterrenhoop, maar is anders dan alle andere sterrenhopen die we kennen.

Het dwergplaneetje Ceres heeft sinds maart vorig jaar bezoek van de Amerikaanse ruimtesonde Dawn, die het ijskoude hemellichaam tussen Mars en Jupiter van dichtbij bekijkt. Wetenschappers zeggen nu dat er sprake moet zijn van vulkanen die min of meer gesmolten ‘ijslava’ spuwen.

We verzamelen steeds meer data. Maar hoe moet je die gegevens verwerken? Astronoom Marco de Vos, managing director bij Astron, het Nederlands instituut voor radio-sterrenkunde, pleit voor het stellen van een gerichte vraag.

Drie reuzentelescopen die momenteel verrijzen, overtreffen de huidige kijkers verreweg wat betreft gevoeligheid. Het wordt daardoor mogelijk om exoplaneten direct te zien en naburige sterrenstelsels tot in detail te bekijken. NEMO Kennislink spreekt met een Nederlandse ingenieur van de Thi...