Toen het mogelijk bleek humane embryonale stamcellen te kweken, waren de verwachtingen hoog gespannen. Binnen afzienbare tijd zouden vanuit stamcellen in vitro menselijke organen kunnen worden gekweekt, geschikt voor transplantatie. Deze weefsels zouden de vraag naar orgaandonoren drastisch ve...

We maken tegenwoordig veel verschillende celtypes uit stamcellen, we gebruiken stamcellen voor onderzoek naar erfelijke ziektes en om te testen of medicijnen geschikt zijn voor behandeling van individuele patiënten. Hoogleraar Christine Mummery schrijft over de snelle ontwikkelingen in het sta...

Wij bestaan voornamelijk uit somatische cellen, ofwel lichaamscellen. In de kern van al deze cellen zit ons erfelijk materiaal, het genoom, in de vorm van een dubbele set chromosomen. De helft van deze chromosomen komt oorspronkelijk van de vader (de paternale chromosomen), de andere helft van...

Fascinerend! Ongekende mogelijkheden! Waar gaat dit heen? Dat zal bij veel mensen boven komen borrelen als ze dit cahier lezen. Maar ook: betekent dit dat de maakbare mens in het verschiet ligt en willen we dat eigenlijk wel? Ik moest terugdenken aan de titel van een cahier uit 2011 ‘Mens 2.0’...

De recente spectaculaire ontwikkelingen in het stamcelonderzoek hebben geleid tot pogingen om weefsel- en orgaanvorming in het laboratorium na te bootsen. Deze gekweekte ministructuren die de functie van een orgaan nabootsen noemen we organoïden of mini-organen.

Het is tegenwoordig mogelijk om patiënt-specifieke embryonale stamcellen te maken door te kloneren. Hiervoor wordt bijvoorbeeld een biopt van de huid genomen waaruit cellen worden geïsoleerd die elk afzonderlijk in een kernloze eicel worden gebracht. Deze techniek heet kerntransplantatie, maar...

Van het eerste idee in het lab tot medische toepassingen in de praktijk: ethiek is overal.

Ruim een eeuw geleden is voor het eerst het idee geïntroduceerd dat tumoren stamcellen bevatten: de kankerstamcellen. Door nieuwe inzichten in het ontstaan en de groei van kankercellen en door nieuwe ontwikkelingen in de stamcelbiologie heeft dit idee recentelijk opnieuw aandacht gekregen.

Stel: je komt bij de huisarts en krijgt te horen dat je symptomen veroorzaakt worden door een ernstige ziekte. Voor die ziekte zijn verschillende behandelingen mogelijk. Door er een aantal uit te proberen wil de huisarts uitzoeken of één van die behandelingen ook bij jou werkt. Of het blijkt d...

Technische ontwikkelingen maken het binnenkort mogelijk om in het lab menselijke stukjes weefsels te kweken die precies lijken op de kleinste functionele bouwstenen waaruit de menselijke organen in ons lichaam zijn opgebouwd. Deze technologie heet organ-on-chip-technologie. Dit betekent overig...

Bij patiënten met kwaadaardige bloedziekten zoals leukemie, agressieve vormen van lymfeklierkanker (Hodgkin, Non Hodgkin lymfoom) of patiënten met beenmergfalen die geen adequate bloedaanmaak meer hebben, worden stamceltransplantaties uitgevoerd. Een stamceltransplantatie biedt de beste kans o...

De verwachtingen van onderzoek naar menselijke stamcellen zijn hoog gespannen. Maar is het gebruik van stamcellen ook altijd en voor iedereen ethisch verantwoord?

De kloneringsexperimenten laten zien dat het mogelijk is om een gedifferentieerde cel te herprogrammeren tot een pluripotente cel. Voor therapeutische toepassingen heeft dat grote voordelen. Gekloneerde menselijke embryonale stamcellen zijn, zoals gezegd, genetisch identiek aan de lichaamscell...

Binnen de biologie bestond lange tijd het dogma dat celdifferentiatie eenrichtingsverkeer is en dat dit proces onomkeerbaar is. Een eenmaal gespecialiseerde cel kan niet meer terug naar het embryonale stadium of een ander celtype vormen. Op zich is dit curieus omdat het totale genoom in de cel...

In organen en weefsels van een volwassen lichaam zijn ook stamcellen aanwezig om bij verlies van cellen weer nieuwe cellen te vormen. Dit verlies kan zijn ontstaan door een natuurlijk verloop, beschadiging of ziekte. In tegenstelling tot de pluripotente embryonale stamcellen komen deze volwass...

Bij normale embryonale ontwikkeling vormen de pluripotente cellen van de binnenste celmassa drie kiembladen (ectoderm, mesoderm en endoderm) door differentiatie en celdeling. Wanneer de cellen van de embryoblast echter uit een blastocyst worden gehaald vóórdat deze zich heeft ingenesteld, dan ...

Mensen en dieren zijn opgebouwd uit verschillende weefsels en organen zoals huid, spieren, vet, lever, darmen, hart en longen. De kleinste functionele eenheden van weefsels en organen worden cellen genoemd, je kunt ze vergelijken met individuele werkplekken in een groot kantoorpand. In princip...

Artemisinine kan de alvleesklier van diabetes-1-patiënten weer insuline laten produceren. In ratten werkt het al, nu nog de stap naar de mens. De onderzoekers noemen het een doorbraak.

De afgelopen jaren zijn er grote stappen gemaakt op het gebied van regeneratieve geneeskunde en tissue-engineering, waarin wordt getracht nieuw weefsel te regenereren door het lichaam een handje te helpen door middel van het toedienen of stimuleren van cellen. Dit is een uitdagende taak omdat ...

Binnen de diergeneeskunde is stamceltherapie veel meer gemeengoed dan in de humane geneeskunde. Dat heeft te maken met de verschillen in de regelgeving. In Nederland is reguliere toepassing van stamcellen in de humane geneeskunde vooralsnog verboden, er wordt alleen een uitzondering gemaakt vo...

De ontdekking van de mesenchymale stamcellen is te danken aan het pionierswerk van de Russische onderzoeker Alexander Friedenstein. In het midden van de jaren zestig van de vorige eeuw beschreef hij voor het eerst cellen die sterk leken op fibroblasten (bindweefselcellen) en die hij relatief e...