Oceanen zijn goeddeels 'Terra incognita'. Gooi een net uit in de diepste diepzee en goede kans dat je nog onontdekte organismen omhoog haalt. De oceanen zijn vooral ook heel groot. Die omvang en onbekendheid lijken ook roekeloos te maken. Wat je niet kent bescherm je niet en wordt dus onderworpen aan plannen voor diepzee mijnbouw of aan ongebreidelde visserij.
De oceanen en zeeën mogen dan meer dan twee derde van de globe beslaan, ze bestrijken bij lange na niet hetzelfde aandeel in onze kennis van het aardoppervlak. Tot op de dag van vandaag is de oceaan nog voor een belangrijk deel wat cartografen vroeger aanduidden als Terra incognita: o...
Bij koraal denk je al snel aan kleurrijke tropische riffen, zoals het Groot Barrièrerif. Soortgelijke riffen worden ook gebouwd door koudwaterkoralen. Met dank aan de snelle ontwikkelingen op het gebied van de onderwatertechnologie weten we nu dat die koudwaterkoralen wereldwijd voorkomen in d...
In het rijtje potentiële bedreigingen van het oceaanmilieu is diepzeemijnbouw een relatieve nieuwkomer. De bodem van de diepe oceaanbekkens, aan het zicht onttrokken door kilometers oceaanwater, is tot op heden een vrijwel ongerept natuurgebied dat zich van pool tot pool over alle oceanen uits...
De zeeën en oceanen staan bloot aan bedreigingen die zeer divers zijn van aard, omvang en oorsprong. We belichten hier drie voorbeelden: visserij, vervuiling met plastic en mijnbouw.
Dag in dag uit worden enorme hoeveelheden ballastwater per schip over de wereld vervoerd, inclusief alle opgeloste stoffen, wat restjes sediment en ook organismen zoals plankton of schelpdierlarven.
Exoten reizen niet alleen met het ballastwater van zeeschepen mee. Voor een ander deel hechten ze zich ook aan de huid van schepen. Een ander deel reist zelfs door de lucht.
De subtitel van dit cahier, het Wilde Westen onder water, zou je de indruk kunnen geven dat het recht geen rol speelt in de oceanen. Het Wilde Westen staat immers synoniem voor wetteloosheid. Het enige recht dat in het Wilde Westen geldt, is het recht van de sterkste.
Behalve als ‘plasticsoep’, wordt aan de vervuiling van de wereldzeeën met ronddrijvend afval vaak ook gerefereerd als ‘het plastic eiland’. Onder andere in een circulerende stroming in de Stille Oceaan, de North Pacific Gyre, zou zich een drijvende vuilnisbelt hebben verzameld ter gro...
De basis van alle voedselketens in zee wordt gevormd door eencellige bacteriën en algen. Omdat 70% van het aardoppervlak wordt bedekt door oceanen, vertegenwoordigen deze bacteriën en algen meteen ook de grootste biomassa op aarde. Maar wat bepaalt de groei van algen? En wat doen extra CO...
Sinds 1780 – het begin van de Industriële Revolutie – heeft de mens door verbranding van fossiele brandstoffen 350 petagram (een gram met 15 nullen) koolstof in de lucht gebracht in de vorm van kooldioxide. Daarvan is ongeveer 60% in de lucht gebleven. Die stijging van de CO2-concen...
Vergeleken met de enorme primaire productie op land zijn de oceanen relatief voedselarme gebieden. Nergens wordt de potentie van fotosynthese in de oceaan ten volle benut. Stop een beetje extra voeding in het systeem en er wordt meteen meer voedsel geproduceerd. Dat gegeven kan de meer praktis...
Zoals het weer zich laat beschrijven in termen van hoge- en lagedrukgebieden, wind, neerslag en temperatuurverschillen, zo kun je ook de dynamiek van de oceanen niet begrijpen als je de stroming, de temperatuurverdeling en zeker ook alle golven niet kent.
Op het strand zie je windgolven met een lengte van enkele centimeters, tot tientallen meters als het stormt. Op volle zee loopt dat soms op tot golflengtes van honderden meters. Soms zijn ze vlak en regelmatig, andere keren intimiderend hoog en grillig. Met een mengeling van bewondering en vre...
“There is nothing in biology yet found that indicates the inevitability of death.” Richard Feynman, een Amerikaanse winnaar van de Nobelprijs voor natuurkunde, mocht dan wel vinden dat er geen bewijs is voor de onvermijdelijkheid van de dood, maar die dood zelf is er wel. In de oceaan...
Wie graag nieuwe plant- of diersoorten wil vinden moet of het tropisch regenwoud in, of een duikpak aanschaffen. Mede dankzij de drijvende kracht van rijke koraalriffen, extreme biotopen, maar ook door de constante dreiging van virusinfecties hebben de oceanen heel diverse levensvormen voortg...
De diepzee vormt een enorm gebied met extreme omstandigheden. Het is er doorgaans kouder dan 4°C en donker omdat er geen sprankje zonlicht doordringt. Er is nauwelijks voedsel aanwezig, en de druk is er enorm.
Binnen het leven op aarde vormen virussen een buitencategorie. Het zijn geen planten, het zijn geen dieren, strikt genomen zijn het niet eens levende organismen. Ze zijn voor hun voortplanting en voortbestaan immers afhankelijk van andere organismen. Toch vormen virussen wel degelijk een sleut...