Het duurde even voordat Syuzanna Harutyunyan haar draai vond in de chemie, maar nu zou ze niets anders meer willen. Voor haar originele kijk op het vakgebied en opmerkelijke resultaten krijgt ze de KNCV Gouden Medaille 2016. NEMO Kennislink interviewde Harutyunyan over kritisch kijken en nieuw...

Geneesmiddelen moeten snel de juiste plek bereiken in het lichaam. Dat betekent gas geven, maar ook op tijd stoppen. Chemici van de Radboud Universiteit Nijmegen ontwikkelen een rem voor nanocapsules waar je geneesmiddelen in kunt verpakken. In Nature Chemistry beschrijven ze hoe een harige va...

Soms kun je veel leren van datgene dat je wilt bestrijden. Virussen zijn een goed voorbeeld. Amerikaanse onderzoekers publiceren in Nature hoe ze de verspreidingstactiek van virussen kopiëren om daarmee op een nieuwe manier nuttige stoffen in het lichaam te verspreiden.

Dat materialen van vorm kunnen veranderen onder invloed van licht is bekend. Maar nu blijkt dat ze die vormverandering ook kunnen omzetten in een autonome verplaatsing. In Nature Communications publiceerden Amerikaanse onderzoekers hoe een kleine helix voldoende spanning opbouwt om zichzelf al...

Onze cellen maken gebruik van allerlei eiwitten die als een pomp nuttige stoffen naar binnen transporteren. De motor van deze pompen draait op een stroom deeltjes, vaak natrium-ionen, zoals water een waterrad aandrijft. In Nature Communications publiceerden Groningse onderzoekers hoe dit trans...

Op nanoschaal hebben kleine veranderingen grote gevolgen. Als individuele nanodeeltjes samenklonteren tot iets grotere structuren krijgen ze soms compleet andere eigenschappen. Chemicus Rafal Klajn gebruikt dat principe om nanodeeltjes gecontroleerd aan elkaar te laten plakken en zo materialen...

Tijdens de celdeling wordt de boel letterlijk uit elkaar getrokken, zodat twee nieuwe cellen ontstaan. Amerikaanse celbiologen publiceerden in Nature Communications hun metingen aan de krachten die daarbij komen kijken. De krachten zijn groter dan werd aangenomen, maar een verklaring hiervoor ...

Vitaminen zorgen ervoor dat de enzymen in ons lichaam hun werk kunnen doen. Voor de chemische industrie zijn enzymen interessant omdat ze de productieprocessen veel ‘groener’ kunnen maken. Caroline Paul van de TU Delft ontwerpt synthetische vitaminen die grootschalige toepassing va...

Chemici van de universiteit van Harvard hebben een belangrijke stap gezet in het ontrafelen van de mogelijke eerste stappen op de route naar leven. In Nature laten ze zien hoe je met simpele moleculen een netwerk bouwt dat complex gedrag vertoont.

De Nobelprijs voor de Chemie 2016 gaat naar een Franse, een Britse en een Nederlandse chemicus. Jean-Pierre Sauvage, Fraser Stoddart en Ben Feringa hebben laten zien hoe je ’s werelds kleinste machines kunt maken.

Als je chemische reacties wilt gebruiken om een bepaalde functie uit te voeren, moet je netwerken gaan ontwerpen, zegt Annette Taylor van de universiteit van Sheffield. In een masterclass in Amsterdam leerde ze promovendi hoe ze dat kunnen aanpakken. “Je wilt met een klein signaal een gr...

Als je nanocapsules wilt gebruiken om gericht medicijnen af te geven in het lichaam, gaat het niet alleen om de inhoud. Ook de vorm is belangrijk voor de effectiviteit. Nijmeegse onderzoekers publiceerden in Nature Communications hoe de doorlaatbaarheid van het membraan van de nanocapsules de ...

Voor het eerst is het gelukt een kunstmatig enzym in een levende cel een niet-natuurlijke reactie te laten uitvoeren. Dat biedt nieuwe mogelijkheden om ingewikkelde moleculen veel efficiënter te produceren, bijvoorbeeld voor werkzame stoffen in geneesmiddelen. Zwitserse chemici ontwierpen het ...

Wie interesse heeft in het leven, moet ook de dood op een normale manier behandelen, vindt Jules Howard. Maar waarom lukt ons dat nauwelijks? En waarom bestaat de dood eigenlijk? In zijn boek Death on Earth gaat Howard op onderzoek uit langs ongewenste rupsen en ontbindende varkens. Het levert...

Chemici van de Rijksuniversiteit Groningen hebben (weer) een moleculaire schakelaar aan hun repertoire toegevoegd. Of beter gezegd: twee schakelaars. In Nature Communications beschrijven ze namelijk een nieuw molecuul dat twee afzonderlijk van elkaar te bedienen lichtschakelaars bevat.

Een regelmatig twintigvlak kennen we vooral als geometrische figuur. Nu blijkt dat je zo’n ‘voetbal’ ook met eiwitten kunt maken. Het resultaat is een groot complex dat lijkt op de eiwitmantel van een virus en waarin je wellicht een geneesmiddel kunt verpakken.

Wat hebben plankton, ronde kiezels, het weer, wereldsteden en wijzelf gemeen? Water. Schrijver Alok Jha beschrijft in ‘Het Waterboek’ water in uiteenlopende gedaantes. Maar welke rol water ook vervult, het blijft een van de meest bijzondere stoffen die we kennen.

De discussie over wat leven precies is, vertroebelt onze blik op synthetische biologie, vindt Randy Rettberg van MIT en iGEM. Dat is de internationale studentencompetitie op het gebied van genetic engineering. “Zodra het over leven gaat, betrekken we het meteen op onszelf. Maar het gaat ...

Wilhelm Huck van de Radboud Universiteit Nijmegen is dit jaar een van de vier ontvangers van een Spinozapremie van €2,5 miljoen. Hij kijkt met een chemische blik naar alle reacties in levende organismen. Met als uiteindelijk doel: het bouwen van een synthetische, levende cel.

Antibioticaresistentie is een groot probleem, waardoor we dringend behoefte hebben aan nieuwe geneesmiddelen die bacteriën kunnen bestrijden. Het vinden van nieuwe antibiotica blijft echter lastig. Amerikaanse scheikundigen ontwikkelden een methode om snel en efficiënt antibiotica te maken van...

We vergeten het weleens, maar de belangrijkste drijvende kracht achter leven is dat we niet in evenwicht zijn. Althans, niet op moleculair niveau. Maar het gebrek aan evenwicht geldt ook op het niveau van cellen blijkt nu. Onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam beschrijven in Science...

Soms kun je met oude bekenden compleet nieuwe ontdekkingen doen. In het tijdschrift Science laten chemici van de Rijksuniversiteit Groningen zien hoe met twee honderd jaar oude methoden de synthese van een belangrijke groep stoffen voor geneesmiddelen veel eenvoudiger en preciezer wor...

Scheikundige Patricia Dankers probeert de extracellulaire matrix na te maken. Met als doel om er stamcellen op te laten groeien.

Binnen tien jaar ziekten als reuma, diabetes en nierfalen de wereld uit, met hulp van regeneratieve geneeskunde. Dat is de inzet van het samenwerkingsproject RegMed XB. NEMO Kennislink sprak eerder met hoogleraar Clemens van Blitterswijk, aanjager van dit project.

Cellen alles laten doen wat jij maar wilt, zonder kennis van de technieken van genetische manipulatie? In Science publiceerden de onderzoekers van het MIT een programmeertaal waarmee ingewikkelde DNA-codes kunnen worden ontworpen. Met deze taal kan iedereen op een eenvoudig manier lev...

Bacterie JCVI-syn3.0 is de nieuwe lichtgewicht kampioen: van alle levende cellen die we nu kennen heeft deze ‘designbacterie’ het kleinste aantal genen. In Science publiceerden de Amerikaanse makers hoe ze hun bacterie hebben gemaakt. Het meest opvallende resultaat: van ee...

Het genoom is géén boek met instructies. In zijn boek De muziek van het leven zet Denis Noble een bijl in het centrale dogma van de biologie en de ideeën van zijn oud-student Richard Dawkins.

In de hersenen van Alzheimer-patiënten plakken eiwitfragmenten aan elkaar tot lange amyloïd draden. Die draden kunnen rond zijn, of plat als een lint. Amerikaanse onderzoekers publiceerden in Nature Materials een model dat de vorm van eiwitdraden voorspelt. Dit kan helpen om beter te ...

Antivrieseiwitten verschillen onderling sterk in de manier waarop ze ijsvorming tegengaan, schrijven Ilja Voets (TU Eindhoven) en collega’s in het tijdschrift PNAS. Je moet daarom per toepassing een eiwit zoeken dat het best past.

Ramen die reageren op de hoeveelheid zonlicht of muren waar geen waterdruppel meer vat op krijgt. Materialenonderzoeker Joanna Aizenberg van de Universiteit van Harvard kijkt naar de natuur en laat haar fantasie de vrije loop. “De natuur heeft oplossingen paraat voor talloze problemen wa...