Drie hedendaagse Nobelprijswinnaars en een 19e-eeuwse Groningse wetenschapper zijn in ‘ECHT nano’ de belangrijkste gesprekspartners van wetenschapsjournalist Martijn van Calmthout.

Biomoleculair wetenschapper Joost Snijder is een van de winnaars van de Heineken Young Scientists Awards 2018. Hij gebruikt geavanceerde technieken om virussen beter te begrijpen.

Planten weten goed hoe ze licht om moeten zetten in energie, maar volgens Roberta Croce kan dit proces een stuk efficiënter. Zij ontving onlangs een NWO TOP-subsidie en wil hiermee onderzoeken hoe planten meer soorten licht absorberen en meer voedsel produceren.

Amerikaanse wetenschappers ontwikkelden een nieuw kweeksysteem voor hartcellen. De cellen groeien op grafeen en dat biedt een aantal extra mogelijkheden. Zo slaagden de wetenschappers er bijvoorbeeld in om de hartcellen sneller te laten kloppen door ze met licht te beschijnen.

Weefsels en organen bestaan uit grote aantallen cellen die onderling samenwerken en verbonden zijn. Dankzij zout en een laserstraal lukt het Britse onderzoekers om ook kunstmatige cellen aan elkaar te plakken. Weefsel is het nog lang niet, maar een eerste stap is gezet.

Om ook de allerkleinste onzuiverheden uit water te verwijderen, heb je membranen nodig met extreem kleine gaatjes. Jody Lugger promoveerde aan de TU Eindhoven op een manier om membranen zichzelf te laten vormen. Inclusief de piepkleine gaatjes.

Levende organismen communiceren heel slim met hun omgeving. Onze materialen kunnen dit nog niet, maar daar wil Peter Korevaar verandering in brengen. De Nijmeegse universitair docent onderzoekt synthetische materialen die je niet van levende organismen kunt onderscheiden.

Schuim lijkt vaak een bijkomstigheid – soms gewenst, soms niet. Voor hoogleraar Jan Vermant is schuim een fascinerend fenomeen waarvan hij de fundamenten wil doorgronden. “Schuim is moeilijk omdat er zoveel verschillende factoren een rol spelen.”

Cholesterol is een goede bouwsteen. Het vormt van nature nanodeeltjes om ladingen te vervoeren. Chemicus Willem Mulder wil die deeltjes gebruiken om het afweersysteem te stimuleren of juist te remmen.

In een cel ligt het DNA er nogal rommelig bij. Best gek voor zoiets belangrijks. Maar als de cel gaat delen, is al het DNA keurig ingepakt. Hoe doet de cel dat? Onderzoekers van de TU Delft hebben nu gefilmd hoe het eiwit condensin de lange slierten DNA netjes ordent.

Het printen van levende cellen in kunstmatige organen kan veel winst opleveren bij allerlei medische ingrepen. Helaas is deze techniek nu vaak nog te langzaam, maar wetenschappers van de Universiteit Twente hebben een manier gevonden om de cellen een stuk sneller en flexibeler te printen.

Door te kijken naar de combinatie van gassen in de atmosfeer kun je bepalen of er leven is op een andere planeet, zeggen onderzoekers. Klopt die chemisch gezien niet, dan is dat misschien een teken van leven.

In sciencefiction komen ze al voor, robotjes die ons lichaam tot in de kleinste hoekjes verkennen, medicijnen afleveren en micro-operaties doen. Wetenschappers in Duitsland denken dat ze nu een stapje dichterbij zijn.

Zorgden metalen ervoor dat leven op aarde ontstond? Claudia Bonfio zoekt verbanden tussen het leven zoals we dat nu kennen en de chemische reacties die plaatsvonden op aarde voordat er leven was.

In een levende cel is het een drukte van belang. Daarom hebben grote moleculen, zoals eiwitten, moeite om zich te verplaatsen. Maar het ligt niet volledig aan hun omvang, ontdekten Groningse onderzoekers. Als een eiwit een positieve lading heeft, remt dat enorm af.

Een goochelende chemicus of een chemisch onderlegde goochelaar? David Leigh is het allebei. “Een goocheltruc herinnert wetenschappers eraan dat je geen idee hebt wat er gebeurt tussen je beginpunt en waar je eindigt.”

Sir James Fraser Stoddart won in 2016 de Nobelprijs voor de Scheikunde. Ondanks zijn leeftijd is hij nog lang niet klaar met zijn werk. Hij reist de hele wereld over om start-ups te beginnen en jonge chemici te inspireren. En hij legt het allemaal vast op Twitter.

Veel mensen overleven een hartinfarct, maar de schade aan hun hart is blijvend. Amerikaanse onderzoekers hebben een gel ontwikkeld die in het hart geneesmiddelen afgeeft. In muizen zorgt dit voor de aanmaak van nieuwe, gezonde spiercellen.

Mensen, dieren, planten en micro-organismen: de aarde zit vol met leven. Miljarden jaren geleden ontstond leven met een simpele cel. Kunnen wij het ontstaan van leven namaken? Tijdens NEMO Kennislink Live sprak redacteur Desiree Hoving hierover met drie experts.

De film Photon wil je alles laten zien over het ontstaan van het universum, het leven en de moderne mens. Dat pakt niet goed uit. De beelden zijn prachtig, maar de maker wil te veel vertellen. Na een veelbelovend begin raak je als kijker de draad volledig kwijt.

Een jas die je onzichtbaar maakt voor camera’s, kleding die kippenvel krijgt en robotroofdieren die gevaarlijke rupsen eten. NEMO Kennislink neemt een kijkje bij twee tentoonstellingen van de Dutch Design Week.

Na een looptijd van vijf jaar is het Miller-Urey-experiment uit NEMO geanalyseerd. Net als in het originele experiment, zijn ook nu weer ‘bouwstenen van leven’ gevormd.

Eenvoudige chemische reacties leverden op de jonge aarde de bouwstenen voor het eerste leven. De Britse chemicus John Sutherland bootst die reacties experimenteel na. “Wij denken maar al te graag dat we bijzonder zijn.”

Geologen hebben tekenen van vervlogen leven gevonden in gesteente van 3,95 miljard jaar oud. Als de aanwijzingen kloppen, is dit het vroegste leven op aarde dat tot nu toe ontdekt is. Maar sceptici hebben zo hun bedenkingen.

Het eiwit condensin vouwt je DNA op tot chromosomen, maar we weten niet goed hoe. Onderzoekers aan de TU Delft zien nu dat condensin DNA kan trekken en geven zo een flinke boost aan de zogenoemde lus-theorie.

Een moleculaire motor kun je inzetten als boormachine die door celmembranen heen boort, waardoor levende cellen snel doodgaan. Dit biedt zicht op een nieuwe vorm van chemotherapie, aldus de publicatie in Nature.

Honden weten al hoe het moet. Als ze nat zijn, helpt flink schudden om weer droog te worden. Eindhovense chemici maakten een materiaal dat zichzelf ook schoon schudt. De reepjes kunststof wapperen opvallend zand zo van zich af. Handig voor bijvoorbeeld zonnepanelen, zo schrijven ze in Nature.

Met secondelijm plak je de boel stevig vast. Maar zit het eenmaal vast, dan valt er niets meer te bewegen. Terwijl dat belangrijk is als je zachte materialen wilt gebruiken voor draagbare elektronica of flexibele batterijen. Oostenrijkse chemici presenteren een lijm die stevig én elastisch pla...

De Utrechtse hoogleraar Albert Heck ontwikkelt methoden om veel verschillende eiwitten tegelijkertijd te bestuderen. Dat is essentieel om beter te begrijpen hoe ons lichaam werkt en wat er fout gaat als we ziek worden. Hij krijgt de Spinozapremie 2017 voor zijn baanbrekende onderzoek.

De Britse natuurkundige Helen Czerski heeft met ‘Ober, er zit natuurkunde in mijn soep’ een enthousiasmerend boek geschreven. Ze laat op speelse wijze zien hoe natuurkundige wetmatigheden alledaagse verschijnselen verklaren.