De ontdekking van antibiotica betekende een doorbraak in de geneeskunde. Maar door overmatig en onjuist gebruik zijn bacteriën ongevoelig geworden voor deze middelen. Wat moeten we als antibiotica niet meer werken?
Bacteriën die resistent zijn tegen antibiotica zorgen ervoor dat niet-resistentie bacteriën ook een behandeling met antibiotica overleven. Microbiologen van de Rijksuniversiteit Groningen publiceerden dit nieuwe inzicht in PLOS Biology.
Dankzij een soort slaaptoestand kunnen sommige bacteriën een antibioticakuur overleven. Onderzoekers van de Rijksuniversiteit Groningen weten nu hoe deze slaaptoestand wordt opgewekt.
Op en in ons lichaam bevinden zich 100 duizend miljard micro-organismen als min of meer vaste bewoners. Al deze medebewoners zijn in het algemeen heel nuttig voor ons, maar onder bepaalde omstandigheden kunnen bacteriën in en op ons lichaam zich tegen ons keren.
De mens wordt omgeven door een onafzienbaar grote en eindeloos gevarieerde horde van met het blote oog niet-zichtbare, kleine organismen. Deze micro-organismen bevinden zich kilometers diep in de grond, in het water van de diepste oceanen, tot hoog in de lucht en zelfs op onze huid. Ze zijn er...
Een infectie is een reactie van het menselijk lichaam op de aanwezigheid van micro-organismen of hun gifstoffen (toxinen). Wanneer dat gepaard gaat met allerlei waarneembare symptomen en verschijnselen zoals bijvoorbeeld koorts dan spreken we van een infectieziekte.
Hoewel men in het verre verleden nog niet precies wist wat een infectie was, werden wel bepaalde ziektebeelden herkend, zoals een wond waar pus uit kwam waarna iemand koorts kreeg en stierf, óf beter werd. Dat laatste probeerde men te versnellen door natuurlijke preparaten toe te dienen, bijvo...
De huidige kennis op het gebied van ongevoeligheid van bacteriën tegen antibiotica is vooral gebaseerd op resistentie in de ziekmakende bacteriën. Ziekmakende bacteriën zijn meestal eenvoudig te kweken en te testen op resistentie tegen antibiotica. Dit is herkenbaar aan veranderingen in het DN...
In Europese ziekenhuizen worden dagelijks bij rond de 400.000 patiënten één of meerdere antibiotica voorgeschreven, waarbij veel van die voorschriften onjuist of onterecht zijn. Hierdoor zijn sommige bacteriën ongevoelig voor deze middelen geworden. Dit geldt vooral voor de inzet van breedspec...
Om antibioticaresistentie effectief te bestrijden, is het noodzakelijk om systematisch gegevens te verzamelen over waar welke resistente bacteriën voorkomen en bij welke bevolkingsgroepen: de surveillance.
De antibiotica die bij dieren in de intensieve veehouderij worden gebruikt zijn ongeveer dezelfde als die wij gebruiken. Om resistentievorming te verminderen, wil de overheid dat veehouders minder antibiotica gaan gebruiken.
Niet elke resistente bacterie die voorkomt in het milieu, vormt een bedreiging voor de mens. Het kan gaan om een van nature voorkomende niet-schadelijke resistente bacterie. Alleen als mensen in aanraking komen met de resistente bacteriën in het milieu, raakt dit onze gezondheid.
Om de globale verspreiding van antibioticaresistentie zoveel mogelijk in te perken onderneemt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) verschillende activiteiten. Een belangrijke pijler daarbij is de internationale surveillance van antibioticaresistentie.
Elke vijf tot tien jaar worden we geconfronteerd met een nieuwe variant van antibioticum-resistentie. Voor drie van deze varianten gelden interessante overeenkomsten: de ontdekking creëerde grote ongerustheid, de beschuldigende vinger ging nadrukkelijk naar de veehouderij en toen het stof was ...
Wie vanuit een buitenlands ziekenhuis overgeplaatst wordt naar een ziekenhuis in Nederland wordt op een eenpersoonskamer in contactisolatie geplaatst totdat onderzocht is of de patiënt drager is van een bijzonder resistent micro-organisme (BRMO). Het ziekenhuis volgt hier de richtlijn voor BRM...
De Stichting Werkgroep Antibioticabeleid (SWAB) stelt richtlijnen op voor het juist gebruik van antibiotica in ziekenhuizen. Het Nederlandse Huisartsen Genootschap (NHG) doet dit voor huisartsen. We weten echter maar al te goed dat voor goed gebruik van antibiotica, educatie en het publiceren ...
In 2006 werd het toevoegen van antibiotica aan veevoer als groeibevorderaar bij wet verboden. Dit omdat door antibioticagebruik zich resistente micro-organismen kunnen ontwikkelen. Ondanks dit verbod nam het gebruik voor behandeling van dieren tot 2008 toe tot bijna 600 ton per jaar.
Verkoudheden, oorpijn, hoesten; vrijwel niemand in Nederland ontkomt aan de jaarlijkse klachten. Een groot deel van de mensen probeert het gewoon uit te zieken. Pas bij hevige of juist aanhoudende klachten maken mensen een afspraak bij hun huisarts.
Van oudsher is Nederland zuinig met antibiotica. Nederlandse artsen zijn opgevoed in een traditie van terughoudendheid wat betreft het gebruik van antibiotica. Deze basishouding heeft geresulteerd in lagere percentages van resistentie tegen gangbare antibiotica dan wat gemeten wordt in andere ...
In mei 2014 namen de lidstaten tijdens de jaarlijkse vergadering van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) een belangrijke resolutie aan over de wereldwijde bestrijding van antibioticaresistentie. Een van de belangrijkste acties daarbinnen is de ontwikkeling van een wereldwijd actieplan.
Patiënten hebben diverse redenen voor medische zorg in een ander land en de ontvangende landen zien er goed brood in. Europese landen, maar ook exotische bestemmingen, richten zich actief op de medische markt.
De bestrijding van antibioticaresistentie vereist een integrale aanpak. De One Health-gedachte gaat er vanuit dat mens, dier en hun omgeving geen gescheiden compartimenten zijn. Dit geldt ook voor antibioticaresistentie want (resistente) bacteriën en genen worden voortdurend tussen mens, dier ...
Door de toename van bijzonder resistente micro-organismen (BRMO) kunnen bepaalde ziekenhuisinfecties moeilijk of zelfs onbehandelbaar worden. Resistentie is met name een probleem voor kwetsbare patiënten. Het is dus essentieel om de verspreiding van antibioticaresistentie tegen te gaan.
Al twintig jaar is de Landelijke Coördinatie Infectieziektebestrijding (LCI) van het RIVM verantwoordelijk voor de ontwikkeling en implementatie van richtlijnen over infectieziektebestrijding in de openbare gezondheidszorg.
Het resistentieprobleem vraagt om een brede aanpak, niet alleen binnen de biomedische wetenschap maar ook daarbuiten.
De standaardmethode voor herkenning van resistente bacteriën is wondvocht, bloed of urine van de patiënt af te nemen en te kijken of het aantal bacteriën toeneemt in aanwezigheid van verschillende antibiotica. Vermeerderen de bacteriën zich dan zijn ze resistent. De wachttijd voor dit resultaa...
Minister Schippers van VWS heeft antibioticaresistentie hoog op de agenda staan. Geen kans laat ze onbenut om het onderwerp onder de aandacht te brengen. Hierin trekt ze op met de ministeries van Economische Zaken, en Infrastructuur en Milieu.
Als antibioticaresistentie zo’n groot probleem is, waarom staat de farmaceutische industrie dan niet te trappelen om te investeren in de ontwikkeling van nieuwe antibiotica?
Licht heeft veel voordelen, vindt Ben Feringa, hoogleraar Synthetische organische chemie aan de Rijksuniversiteit Groningen, en pionier op het gebied van lichtgeschakelde moleculaire systemen. “Zonder dat je iets aanraakt, kun je met licht heel lokaal en precies allerlei moleculen bestur...
Antibioticumresistentie is één van de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid. Tegelijk zien we al decennialang een steeds verdere afname van het aantal nieuwe antibiotica dat op de markt komt. De vraag is nu: waar halen we de nodige nieuwe antibiotica vandaan?
De zoektocht naar nieuwe, effectieve antibiotica vergt een nieuwe aanpak.