voorpublicatie uit het boek 'Plassen over kwallenbeten: 50 misvattingen in de biologie'

Dacht je lekker verkoeling te zoeken in zee, is de bakplaat van Nederland omgetoverd tot een waar mijnenveld van kwallenkadavers. Onoplettende strandgangers die hun voet planten in de drillerige massa van bijvoorbeeld de blauwe haarkwal of kompaskwal, kunnen een venijnige steek verwachten. Wat moet je in zo’n geval doen?

1 oktober 2018

In ieder geval niet er overheen plassen. Dat maakt de boel alleen maar erger.

Harpoentjes

Het zijn vooral de harpoenachtige cellen van de kwallententakels die hier de boosdoeners zijn. Als die in aanraking komen met je huid, schieten ze letterlijk als een soort harpoentjes gif in je huid. Maar lang niet alle harpoentjes gaan direct af; een groot deel blijft op je huid liggen en staat op scherp, om bij het minste of geringste alsnog af te vuren.

Spoelen met zout of zoet water, het wegschrapen van de kwalrestjes met een bankpas, het aanbrengen van een ice pack, of je – al dan niet eigen – blaas erover legen: het kan de toch al vervelende kwallenbeet alleen maar aanwakkeren of verder verspreiden.

Blaas

Wat is dan wel handig om te doen? Spoelen met azijn! Alleen azijn kan het gif in de cellen neutraliseren. Verwijder daarna voorzichtig eventuele restjes, bijvoorbeeld met een pincet. Ga dus niet wrijven met een doek of wat zand. Dompel tot slot de rode plek onder in heet water van minstens 45 graden Celsius. Al het andere werkt averechts. Hoe goedbedoeld het dus ook is, laat in het vervolg niemand meer over je heen zeiken.

Week van de Biologie

‘Plassen over kwallenbeten’ verschijnt ter gelegenheid van de (1 – 7 oktober), een week waarin het Nederlands Instituut voor Biologie iedereen een beetje biowijzer wil maken. Een week vol activiteiten door het hele land, van openbare lessen tot symposia, publiekslezingen en excursies.