Update – 24 augustus

Na drie dagen overleg heeft de IAU toch anders besloten dan in het slotvoorstel waar dit artikel over spreekt. Pluto is volgens het eindbesluit van de unie een dwergplaneet en het zonnestelsel kent maar acht echte planeten: Mercurius, Venus, de Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus – Kennislink

Vandaag is het resultaat van alle discussies bekendgemaakt: volgens het slotvoorstel – dat op 24 augustus in stemming wordt gebracht – telt het zonnestelsel voortaan niet acht, niet negen, maar (minstens) twaalf planeten! Hiertoe behoren de acht grote planeten, het grootste lid van de planetoïdengordel (Ceres) en drie zogeheten ‘plutonen’: Pluto, Charon en de nog naamloze ‘ijsdwerg’ 2003 UB313. Dat is een direct gevolg van de nieuwe definitie van ‘planeet’ die voortaan gehanteerd zal worden: ‘Een hemellichaam dat (a) zo veel massa heeft dat het onder invloed van zijn eigen zwaartekracht (vrijwel) bolvormig is geworden, en (b) om een ster draait en zelf geen ster of planeetmaan is.’

Dubbelplaneet

Aan het eerste criterium is ruwweg voldaan als een hemellichaam groter dan 800 kilometer is, maar dat is geen scherpe grens. Bij het tweede criterium moet worden aangetekend dat een hemellichaam dat om een planeet draait alleen dan een maan wordt genoemd, als het gezamenlijke zwaartepunt van planeet en maan binnen de planeet ligt. Dat is bijvoorbeeld het geval bij het aarde-maanstelsel, maar niet bij Pluto en Charon. Daardoor promoveert Charon automatisch van ‘maan’ tot ‘planeet’ en wordt het Pluto-Charon-systeem voortaan als dubbelplaneet beschouwd.

Ook de aanduiding ‘pluton’ is gedefinieerd. Deze term is gereserveerd voor hemellichamen die aan het planetencriterium voldoen en een omlooptijd van meer dan 200 jaar hebben. Het betreft dus de grootste van de zogeheten ‘ijsdwergen’, die zich voorbij de baan van de planeet Neptunus bevinden. En dat betekent dat er de komende jaren nog wel meer ‘planeetbenoemingen’ zullen volgen.