Zevenjarig jochie zwanger

Alamjan Nematilaev klaagt over een raar gevoel in zijn buik. Het lijkt wel of er iets in beweegt en zijn buik ziet er ook anders uit dan normaal. De artsen staan voor een raadsel en besluiten om Alamjan te opereren. Tijdens de operatie doen ze een bizarre ontdekking. In de buik van het zevenjarige jongetje groeit zijn tweelingbroertje!

10 januari 2005

Jarenlang je tweelingbroertje in je buik meedragen. Het klinkt onwaarschijnlijk. Toch, is dit het wat Alamjan Nematilaev overkwam. Maar is de baby in Alamjans buik wel echt zijn tweelingbroertje? Jazeker! Deze afwijking heet foetus in foetu (‘baby in baby’). Het is een zeldzame afwijking in de ontwikkeling van eeneiige tweelingen. Hoe is het mogelijk dat je tweelingbroertje in je buik groeit?

Alamjan Nemarilaev: het jongetje dat even wereldberoemd werd omdat hij ‘zwanger’ was van zijn eigen tweelingbroertje. bonr: Brooks, 2003

Hectische tijd

Iedereen begint zijn leven als een bevruchte eicel. Voordat deze eicel tot een baby is uitgegroeid, gaat er een hele ontwikkeling aan vooraf. De eicel deelt zich eerst in tweeën, daarna in vieren, enzovoorts. Uiteindelijk is het een klompje van meer dan honderd cellen. Dit klompje cellen nestelt zich in de baarmoeder. Na de innesteling beginnen er cellen te verschuiven en vouwen sommige cellen naar binnen. Tijdens dit proces (de gastrulatie) ontstaan drie verschillende lagen, die allemaal een andere functie krijgen. Een van deze lagen ontwikkelt zich later tot huid, een andere weer tot de organen.

De eerste twee maanden in het leven van een embryo zijn een hectische tijd. Tijdens de gastrulatie gaat het vaak mis: in totaal sterft maar liefst 75% van de embryo’s tijdens de eerste twee maanden. De moeder is zich dan vaak nog niet van haar zwangerschap bewust.

Baby in baby

Wanneer de eerste maanden al zo’n zware tijd is voor slechts één baby, stel je dan eens voor hoe ingewikkeld het is als het er twee zijn! Bij een eeneiige tweeling kan er nog meer mis gaan. Eeneiige tweelingen ontstaan wanneer een bevruchte eicel zich in tweeën splitst, waardoor de cellen van elkaar gescheiden raken.

Alamjan’s afwijking foetus in foetu is een zeldzame fout die optreedt bij eeneiige tweelingen. Bij deze afwijking wordt de ene foetus ‘ingekapseld’ (omsloten) door de andere, waarbij de ingekapselde foetus begint te parasiteren. Artsen begrijpen nog niet precies hoe de ene foetus de andere inkapselt.

Wat wél duidelijk is, is dat er tijdens de vroege ontwikkeling iets mis gaat bij één van de twee foetussen. Vaak ontwikkelen het hart en de bloedvoorziening zich niet goed. Wanneer het hart van de ene foetus sneller groeit dan dat van zijn broertje of zusje kan er een verbinding ontstaan tussen de twee dooierzakjes. Een dooierzakje is een soort knapzak met voeding die aan de foetus vastzit. Deze heeft hij nodig om te kunnen groeien. Bovendien wordt in de dooierzak een bloedvatstelsel aangelegd om de foetus van voldoende zuurstof te voorzien.

Door de verbinding tussen de dooierzakjes stroomt bloed van de ene foetus naar de bloedvaten van de slechter ontwikkelde foetus. Doordat de slecht ontwikkelde foetus gratis bloed krijgt, hoeft zijn eigen hart niet zo snel te groeien. Maar omdat de kleine foetus alleen maar zuurstofarm bloed krijgt van zijn grote broer of zus, loopt deze een groeiachterstand op. Na ongeveer drie weken trekt de gezonde foetus het dooierzakje terug in het lichaam, de buik in. Vanaf dit moment neemt de placenta de functie van de dooierzak over. Doordat de kleine foetus niet gegroeid is wordt deze mee naar binnen getrokken. Zo kan de ene foetus de andere inkapselen.

Een foetus kan ook in zijn broertje of zusje terecht komen als er iets mis gaat tijdens de gastrulatie. Tijdens deze fase verplaatst een aantal cellen zich naar de binnenkant van de foetus. Het is mogelijk dat één van de twee foetussen tijdens deze fase in de andere wordt getrokken.

Links: Beide foetussen delen de bloedcirculatie via het dooierzakje. Door een ontwikkellingsachterstand is de linker foetus is afhankelijk van het bloed van zijn broer. Hij krijgt alleen bloed dat zijn broer verlaat en dat is zuurstofarm (blauw).Rechts: Het verschil in grootte tussen de foetussen is erg groot geworden. In de volgende fase wordt het dooierzakje van de grote embryo naar binnen getrokken. Zijn broertje zit aan de dooierzak vast en komt in zijn buik terecht. bron: Jeanty et.al; 2001

Monstertjes

Als twee foetussen via de bloedbaan verbonden raken, blijft dat vaak zo. Alamjan hield zelf zeven jaar lang zijn tweelingbroertje in leven door zijn bloed met hem te delen. De foetus leefde op de voedingsstoffen van zijn normale broer. Een foetus in foetu is dus echt een parasiet. Helaas is een slecht ontwikkelde foetus als Alamjan’s broertje niet levensvatbaar.

Alamjans broertje duwde op een aantal belangrijke organen en aders en moest daarom verwijderd worden. Zo’n onderontwikkelde foetus lijkt niet op een echte baby, meer op een klein monstertje. Deze foetussen hebben vaak grote armen en benen, en soms een hoofd met haren. De foetusen hebben wel organen, maar ook deze zijn misvormd. De foetus kan een primitief reflex systeem ontwikkelen. Daardoor voelde Alamjan zijn broertje in zijn buik bewegen.

Tekening van een foetus in fetu. De letters G en D geven een been aan met teentjes aan. A, B en C is een arm met vingertjes. Bovenaan de foto is een ruggenmergje te zien. Jeanty et.al; 2001

De grootte van de misvormde foetus is afhankelijk van de hoeveelheid voedingsstoffen die de foetus van zijn gastheer krijgt. In sommige gevallen weegt de foetus slechts een paar gram, maar er zijn ook gevallen bekend waarbij de foetus 2 tot 4 kg woog. Een gezonde pas geboren baby weegt ongeveer 3,5 kg. Zo’n ‘onderontwikkelde’ foetus kan dus net zo groot zijn als een normale baby!

Broertje in de keel

Alamjan is niet de enige ter wereld met een foetus in zijn buik. Wereldwijd zijn er zo’n 87 gevallen bekend. De meeste kinderen waarbij de afwijking werd ontdekt waren wel een stuk jonger dan Alamjan. Zij waren zelf nog een baby toen artsen ontdekten er een broertje of zusje in hun buik groeide.

In de meeste gevallen zit de onderontwikkelde foetus zoals bij Alamjan in de buikholte. Er zijn ook foetussen geweest die zich in de keel van hun broertje of zusje hadden genesteld. Tenslotte zijn er nog gevallen bekend waarbij zich meerdere foetussen hadden ingenesteld, dit was dus oorspronkelijk een drie- of een vierling.

Tussen verwekking en geboorte ligt een lange en moeilijke weg die iedereen als foetus ondergaat. Tijdens de ontwikkeling kan er een heleboel mis gaan. Foetus in foetu is slechts één voorbeeld uit duizend andere waarbij er iets niet goed gaat. Gelukkig gaat de ontwikkeling regelmatig goed en daar zijn wij allemaal het levende bewijs van.

Wat als je vanavond een raar gevoel krijgt in je buik? Als die wat dikker aanvoelt dan normaal ? Waarschijnlijk heb je gewoon teveel gegeten. Maar wie weet, heel misschien woont er ook een broertje of zusje in jouw buik…