Een groep internationale wetenschappers heeft een gen ontdekt waarmee ze tuberculosebacteriën de opdracht tot een zelfmoord kunnen geven. Het gen, dat glgE heet, beschrijven microbioloog William Jacobs Jr. en zijn collega’s in een nieuwe online publicatie van Nature Chemical Biology. Een middel dat op het glgE-gen aangrijpt zou wel eens hét antwoord op de ziekte tuberculose kunnen zijn.
Tuberculose is een soms dodelijke ziekte die je krijgt wanneer de bacteriesoort Mycobacterium tuberculosis zich ongebreideld in je lijf gaat vermenigvuldigen. Meestal begint het in de longen, maar de bacteriën kunnen zich verspreiden naar andere lichaamsdelen.
Als iemand tbc krijgt valt het te bestrijden met bacteriedodende middelen, maar dat is een riskant karweitje. Wanneer een arts een onhandige combinatie van antibiotica voorschrijft, is het mogelijk dat sommige bacteriën zich langzaam aan de antibiotica aanpassen, waardoor ze er zich uiteindelijk niets meer van aantrekken. Ze zijn dan resistent. De antibiotica hebben dan net zo weinig zin tegen bacteriën als kogels tegen dragers van kogelvrije vesten.
Met de ontdekking van het nieuwe gen denken de wetenschappers dit resistentieprobleem te omzeilen. De reden: bacteriën hebben het glgE-gen nodig om te overleven. De microben gebruiken het gen om suikers om te zetten tot een voor hun bruikbare energiebron. Daarmee is het gen als het ware de ‘darm’ van de bacterie. Schakel die uit en de bacteriën plegen zelfmoord doordat ze al etend hun cellen laten vollopen met oneetbare suikers die uiteindelijk de microben vergiftigen – geen kogelvrij vest houdt dat tegen.
Om te testen of het uitschakelen van het glgE-gen echt alle tbc-bacteriën doodt, probeerden de biologen dat uit bij verschillende bacteriesoorten in kweekschaaltjes en in muizen. Alle bacteriën die het zonder glgE moesten stellen, waren binnen enkele dagen dood.
Medicatie die aangrijpt op het bacteriële glgE-gen, heeft overigens geen invloed op mensen: wij hebben niet één gen dat erop lijkt, schrijven de onderzoekers. Dat is gunstig, want zo kun je lekker veel bacteriën doden met weinig bijwerkingen. De wetenschappers hebben inmiddels een patent aangevraagd om zo snel mogelijk een medicijn te ontwikkelen.
Zie ook
- Bacteriën en antibiotica-resistentie (Kennislinkartikel)
- Kleine voorsprong op ziekenhuisbacterie (Kennislinkartikel)
- De twee-minuten-oplossing (Kennislinkartikel)
- Gunstig nieuws van het antibioticafront (Kennislinkartikel)
Meer biotechnologie op Ditisbiotechnologie.nl