Snelheid en factoren
Dat de zeespiegel stijgt is een feit. In de 20e eeuw was dat 1,7 millimeter per jaar, gemiddeld gesproken. Dat het ook sneller kan weten we inmiddels, want schattingen van 1993-2011 laten 3,1 millimeter per jaar zien. Dit is een gemiddelde: op sommige plaatsen daalt de zeespiegel zelfs. In de zeespiegelstijging zitten overigens ook schommelingen met een periode van 35 tot 60 jaar.
Wat zorgt voor de zeespiegelstijging? Uiteraard is het smelten van ijs een belangrijke factor, vooral van de gletsjers en niet zozeer de grote ijskappen, al smelten die ook. Een andere belangrijke reden van de stijging is het uitzetten van zeewater door de hogere temperaturen op aarde. De netto onttrekking van grondwater draagt ook bij, terwijl dammen juist water tegenhouden. En, wellicht het meest verrassend, op korte termijn beinvloeden zelfs vulkaanuitbarstingen het zeeniveau.
- Meer zeespiegelstijging? Gebruik grondwater!
- Stuwdammen maskeren zeespiegelstijging
- Zeespiegel stijgt en daalt door aardmantel
- Wegen van de oceaan
- Waar de zeespiegel nog sneller stijgt
- Hoeveel zeespiegelstijging door gletsjers?
- De ijskappen smelten echt
- Laatste nieuws zeespiegelstijging
- Vulkanisme doet zeeniveau eerst stijgen, dan dalen
- Aardbevingen doen gemeten zeespiegelstijging te groot uitvallen
Geschiedenis
Vanuit historisch perspectief staat de huidige zeespiegel erg laag, want in de Krijt-periode stond de zeespiegel maximaal zo’n 220 meter hoger. Gedurende het gehele Phanerozoicum, de afgelopen 541 miljoen jaar, stond de zeespiegel vaker hoger dan lager in vergelijking met de huidige zeespiegel. Dat komt omdat er in het verleden hele andere processen een rol speelden bij het bepalen van de hoogte van de zeespiegel, naast het smelten van ijs. Denk bijvoorbeeld aan het botsen van continenten, sedimentatie en zeker ook de snelheid van vorming van nieuwe oceaankorst. Grote delen van Europa hebben dan ook onder water gelegen. Massa-extincties (met name in de oceaan) uit het verleden vallen overigens vaak samen met het dalen van de zeespiegel.
- Huidige zeespiegel bijzonder laag!
- Snelle zeespiegelstijging 8500 jaar terug
- Uitstervingen door zeespiegelfluctuaties
Toekomst en gevolgen
In deze eeuw zal de zeespiegel met ongeveer een meter stijgen volgens de meeste berekeningen. De foutenmarge is overigens erg groot: nemen we de berekeningen vanaf 2008 – 2012 dan zijn voor het jaar 2100 de minimale en maximale stijging 72 en 201 centimeter. Veel laaggelegen landen hebben dan een probleem, met name de arme landen. Delta’s zoals de Nijldelta en de Mississippidelta, die van nature al dalen en waar veel mensen op en nabij wonen, hebben een extra probleem. Daarentegen ontsnapt Groenland waarschijnlijk aan het onder water lopen, ironisch genoeg.
Bij een hypothetische stijging van vijf meter – niet ondenkbaar voor de verre toekomst – zullen de gevolgen desastreus zijn. Ook Nederland heeft dan een probleem met drinkwater, kwel, en het terugtrekken van de kustlijn. Het is waarschijnlijk dat westelijke en noordelijke delen van het land zullen moeten worden verlaten.