’s Nachts draaien windmolens harder, stelt Van den Berg in zijn proefschrift. Uit de metingen die hij bij o.a. windpark Rhede deed, blijkt dat het ’s nachts aan de grond windstil kan zijn, terwijl het op grotere hoogte wel waait. Overdag is dat niet het geval. Hierdoor draaien moderne, hoge windturbines ’s nachts vaak harder dan overdag en maken ze ook meer geluid. Exploitanten hebben dit lang gebagatelliseerd.

Van den Berg: “Zij baseren hun te verwachten productiecijfers op de gemiddelde windsnelheid op een hoogte van tien meter door het hele jaar heen. Maar windmolens zijn tegenwoordig veel hoger: soms wel tachtig meter. Op die hoogte kan het stevig waaien, terwijl het op de grond bladstil is. Exploitanten zouden dat ook moeten kunnen zien aan hun opbrengst: ’s nachts leveren de moderne, hoge turbines juist meer energie dan overdag.”

Dag en nacht

Wie op een stille zomeravond in de tuin zit, kan zich niet voorstellen dat het tientallen meters hoger stevig waait. Van den Berg verklaart dit verschijnsel als volgt: “Overdag warmt de zon de luchtlagen op en ontstaat er veel turbulentie die de atmosfeer goed mengt. Daardoor zijn de verschillen in wind op de grond en in de hogere luchtlagen niet zo groot. ’s Nachts, als de lucht sterk afkoelt, komt de atmosfeer juist tot rust. De onderste luchtlaag wordt nauwelijks door de wind erboven beïnvloed. Juist in ons klimaat komt dit heel vaak voor.”

Eindeloze trein

De stevige wind in de hogere luchtlagen zorgt ervoor dat de wieken van windmolens ’s nachts vaak sneller draaien dan overdag. Het geluid dat de stroming van de wind langs de wieken maakt wordt daardoor luider. Van den Berg: “Omwonenden van windparken vergelijken het met een eindeloze trein, de branding of een opstijgende 747”. Overdag is dat geluid minder goed te horen omdat het opgaat in de achtergrondgeluiden van verkeer en ruisende bomen. “Dat mensen dit geluid als zo hinderlijk ervaren komt waarschijnlijk doordat het geluid qua toonhoogte en variatie overeenkomt met spraak. Ons gehoor is daar extra gevoelig voor”, denkt Van den Berg.

Big business

Het stoort Van den Berg dat overheid en exploitanten de klachten van omwonenden afdoen als een ‘not in my backyard’-houding. "Dat is gewoon arrogant. Mensen die tot op een tot twee kilometer afstand van een windpark wonen, hebben er wel degelijk last van. Bovendien worden de geluidsnormen echt overschreden. Windparken zijn gewoon big business. Veel exploitanten houden geen rekening met de gemeenschap en de overheid doet daar niets aan.

Natuurlijk is het niet zo dat alle omwonenden klagen. Dat is ook niet zo bij alle mensen die onder de rook van Schiphol wonen. Maar de mensen die wel klagen, hebben daar ook echt reden toe. Zelf ben ik geen tegenstander van windenergie, maar ik vind wel dat je je gewoon aan de regels moet houden. Zoals het nu gaat zijn de meeste plannen voor windmolens op het land gedoemd te mislukken en krijgt windenergie ten onrechte een slechte naam. Het is moeilijk plaatsen te vinden waar je dit soort parken kunt bouwen zonder mensen tot last te zijn.