Het doel van het global action plan is om ‘zo lang mogelijk te zorgen voor continuering van de succesvolle behandeling en preventie van infectieziekten, met effectieve en veilige geneesmiddelen die aan de kwaliteitseisen voldoen, die op een verantwoordelijke manier worden gebruikt, en die toegankelijk zijn voor iedereen die ze nodig heeft’. Alle lidstaten werden opgeroepen om binnen twee jaar een nationaal actieplan voor antibioticaresistentie op te stellen afgestemd op het global action plan.
Het global action plan geeft de randvoorwaarden om actie te ondernemen tegen antibioticaresistentie en gaat uit van vijf strategische doelstellingen met daaraan gekoppeld de te nemen acties voor de lidstaten, internationale organisaties en de WHO, met inbegrip van de Tripartite Alliance. In deze alliantie werkt de WHO samen met de Voedsel- en landbouworganisatie (FAO) en de Wereldorganisatie voor diergezondheid (OIE) vanuit de One Health-gedachte.
De 5 doelstellingen luiden:
- Verbeteren van bewustzijn en begrip van antibioticaresistentie door middel van effectieve communicatie, onderwijs en opleiding.
- Versterken van kennis en bewijsmateriaal door middel van surveillance en onderzoek.
- Verminderen van het aantal gevallen van besmetting door middel van effectieve sanitaire voorzieningen, hygiëne en preventieve maatregelen tegen infectie.
- Optimaliseren van het gebruik van antimicrobiële geneesmiddelen in de humane en veterinaire zorg.
- Ontwikkelen van de economische argumentatie voor duurzame investeringen die rekening houdt met de behoeften van alle landen, en het belang om meer te investeren in nieuwe geneesmiddelen, diagnostische instrumenten, vaccins en andere interventies.
Zo worden lidstaten bijvoorbeeld aangespoord om als onderdeel van hun nationale actieplan, een nationaal surveillancesysteem voor antibioticaresistentie te ontwikkelen of te versterken. Onderdeel van dit systeem is een nationaal centrum dat de mogelijkheid heeft om systematisch gegevens te verzamelen en te analyseren voor een aantal geselecteerde bacteriën en antibioticacombinaties, en ten minste één referentielaboratorium voor het uitvoeren van gevoeligheidstesten om resistente bacteriën te identificeren. Verder wordt aansluiting van het nationale surveillancesysteem aan regionale en wereldwijde surveillancenetwerken gepromoot, zoals het CAESAR-netwerk, EARS-Net, het Latijns-Amerikaanse Antimicrobial Resistance Surveillance Network (ReLAVRA) en het Global Antimicrobial Resistance Surveillance System (GLASS), om informatie te delen en trends te detecteren en te rapporteren. Het surveillancesysteem zou ook de capaciteit moeten hebben om nieuwe opkomende resistenties te kunnen detecteren die een potentiele bedreiging vormen voor de internationale volksgezondheid.
Wereldwijd surveillancesysteem GLASS
Het WHO-rapport ‘Antimicrobial Resistance: Global Report on Surveillance’ van april 2014 maakt duidelijk dat het noodzakelijk is om nationale surveillance te versterken en een wereldwijd programma voor geharmoniseerd toezicht op antibioticaresistentie in de gezondheidszorg te ontwikkelen en te implementeren. Voor het ontwikkelen van dit wereldwijde surveillanceprogramma heeft de WHO tussen 2012 en 2014 deskundigen geraadpleegd van toonaangevende technische instellingen. Gebaseerd op deze consultaties zijn surveillancestandaarden opgezet voor het ontwikkelen en implementeren van een wereldwijd surveillanceprogramma. Eind oktober 2015 kwamen alle betrokken partijen weer bij elkaar om de implementatie van het WHO Global Antimicrobial Resistance Surveillance System (GLASS) te bespreken, en hoe het beste steun kan worden geboden aan landen om hun deelname aan het GLASS programma te faciliteren.
Hygiënemaatregelen en infectiepreventie
Tevens dringt het global action plan bij de lidstaten aan om het voorkomen van infecties in het algemeen te reduceren met behulp van goede sanitaire voorzieningen en versterkte hygiënemaatregelen en de infectiepreventie en -controle in hun land te versterken. Het eerder genoemde WHO-rapport: ‘Worldwide country situation analysis: response to antimicrobial resistance’ geeft aan dat nog relatief weinig landen een nationaal infectiepreventieprogramma bezitten. Infectiepreventie en -controleprogramma’s zijn essentieel om de verspreiding van resistente organismen te minimaliseren. Een goede basishygiëne beperkt de verspreiding van iedere infectie, ook die van resistente micro-organismen. Onderwijs en opleiding in hygiëne en infectiepreventie zouden daarom ook een continu en verplicht kernonderdeel moeten zijn van het curriculum van elke professional in de gezondheidszorg en veterinaire sector, en een onderdeel van hun voortdurende professionele ontwikkeling en registratie of accreditatie.
Naast de infectiepreventie en -bestrijding in de gezondheidszorg, legt het global action plan de nadruk op versterking van de diergezondheid en landbouwpraktijken om antibioticaresistentie te beperken en op het stimuleren van vaccinatie om infecties te verminderen.