Je leest:

Was klimaatverandering de oorzaak van de grootste massa-extinctie ooit?

Was klimaatverandering de oorzaak van de grootste massa-extinctie ooit?

Auteur: | 20 januari 2005

De grootste massa-extinctie op aarde ooit vond 250 miljoen jaar geleden plaats. Onderzoekers menen deze week in Science dat enorme vulkaanuitbarstingen een dodelijk broeikaseffect veroorzaakten, met als gevolg dat de aarde te warm werd en er bovendien veel te weinig zuurstof in de atmosfeer was waardoor zoveel planten en dieren uitstierven.

Het onderzoek is gedaan in het Karoo Basin in Zuid-Afrika. Dat is de best bestudeerde Perm/Trias vindplaats van fossielen van op het land levende gewervelden. Chemische, biologische en magnetische gegevens zijn vergeleken met dezelfde informatie van een Chinese vindplaats van uit zee afkomstige fossielen. De resultaten leken heel erg sterk op elkaar, een bewijs dat het uitsterven in de zee en op land hetzelfde patroon volgde. Gedurende zeven jaar verzamelden de onderzoekers 126 reptielen- en amfibieënschedels uit een ruim 300 meter dikke laag sediment, afgezet ten tijde van de extinctie. Ze vonden geen enkele aanwijzing voor een meteorietinslag, hoewel ze specifiek ook naar aanwijzingen (zoals de aanwezigheid van bepaalde elementen die op aarde niet spontaan voorkomen) daarvoor gezocht hebben.

Links: De aardbol zoals die er 250 miljoen jaar geleden uitzag. Alle landmassa vormde een supercontinent: Pangaea. Rechts: Een impressie van een landschap in het tijdperk (Perm) voor de massa-extinctie. klik op de afbeelding voor een grotere versie

De stamboom die ze met behulp van de schedels konden maken, wees op een langzame, geleidelijke uitsterving. Bij een meteorietinslag zou je juist een plotseling effect verwachten. Het gevolg van zo’n inslag is namelijk een tijdelijke verduistering van de zon, waardoor er binnen een periode van enkele jaren al een massale sterfte te zien is. Bij eerder onderzoek waren al bewijzen gevonden voor een sterke opwarming van het klimaat rond 250 miljoen jaar geleden. De oorzaak daarvan waren voortdurende vulkaanuitbarstingen. Deze veroorzaakten een broeikaseffect, dat zichzelf versterkte omdat de opwarming van het water als bijeffect had dat er grote hoeveelheden methaan vrijkwamen uit de oceanen: methaan is zelf ook een sterk broeikasgas.

In deze grafiek staat de uitsterfsnelheid van soorten aangegeven, tussen 250 miljoen jaar geleden en nu.

Uiteindelijk werd de aarde zo warm dat bijna geen enkele soort het meer volhield. Om het allemaal nog erger te maken daalde tegelijkertijd ook nog de zuurstofconcentratie in de atmosfeer: op zeeniveau zakte deze van de normale 21% tot slechts 16% – een concentratie die je normaal gesproken vindt op een hoogte van vijf kilometer. Hoger gelegen gebieden – de helft van de totale landmassa – werden hierdoor onleefbaar, wat het uitsterven nog eens verergerde.

Bron

Ward et al., New evidence indicates biggest extinction wasn’t caused by asteroid or comet, Science Expres, 20 januari 2005

Dit artikel is een publicatie van NEMO Kennislink.
© NEMO Kennislink, sommige rechten voorbehouden
Dit artikel publiceerde NEMO Kennislink op 20 januari 2005
NEMO Kennislink nieuwsbrief
Ontvang elke week onze nieuwsbrief met het laatste nieuws uit de wetenschap.