Grofweg 10 jaar voor de overgang, daalt de vruchtbaarheid aanzienlijk. Wanneer de overgang precies komt is dus zinvolle informatie voor vrouwen met een kinderwens.
Stadia van follikelrijping in een eierstok
Zodra de vrouwelijke foetus vier maanden oud is, is de ontwikkeling van onrijpe follikels al klaar. Na vijf maanden ligt er een voorraad van enkele miljoenen “eicellen in de dop” die vanaf die tijd alleen maar slinkt. Bij de geboorte zijn er al een flink aantal follikels gestorven en dat aantal neemt gestaag af. Rond de leeftijd van 37 jaar heeft een vrouw er nog maar 25 duizend. En zodra de overgang intreedt nog maar duizend – te weinig om een nog een eisprong te bewerkstelligen.
Schotse wetenschappers laten zien dat er een verband bestaat tussen de grootte van de eierstokken en het aantal follikels. Het eierstokvolume wordt gemeten met behulp van echografie.
Gemiddeld genomen treedt de overgang rond het vijftigste levenjaar in. Maar er zijn vrouwen die al in de overgang komen op hun 42e of pas op hun 58e. De wetenschappers ontwikkelden een model waarin ze uitgaan van de “gemiddelde vrouw” met een bepaald eierstokvolume. Het model laat heel goed zien dat de vruchtbaarheid sterk afhangt van de grootte van de eierstokken. Kleine eierstokken bevatten minder follikels en dus minder kans op een eisprong.
Het voorspellende model kan van belang zijn bij vrouwen met vruchtbaarheidsproblemen die een IVF-behandeling ondergaan. Bij deze groep is een klein eierstokvolume een aanwijzing voor een kleinere kans op succes.
Een andere belangrijke groep vrouwen die gebaat is met de voorspellende test zijn vrouwen die op jonge leeftijd behandelt zijn voor kanker. De behandeling zorgt vaak voor extra afbraak van de follikelvoorraad waardoor de eierstokken krimpen. Maar ook gezonde vrouwen – die om welke reden dan ook zo laat mogelijk kinderen willen krijgen – zijn gebaat met het model.
De onderzoekers zeggen dat het nog niet zo is ver is dat vrouwen nu al even naar de dokter gaan zo van: “dokter meet u even hoe groot mijn eierstokken zijn, ik wil weten hoe lang ik nog vruchtbaar ben”. Tot het zover is moet het model nog getoetst worden. Daartoe worden er verschillende groepen vrouwen in de tijd gevolgd.