De haven bij Sendai na de tsunami.

US Navy

Nog maar een kleine maand geleden stroomden tsunamigolven noordoostelijk Japan binnen. Nu de ergste natuurschade is geleden, komt er een wetenschappelijk verslag uit 2001 in het nieuws. Een enorme tsunami vond ook al in het verleden plaats in diezelfde regio. Veel rekening werd echter niet gehouden met dit rapport. Met de huidige enorme schade en een kerngevaar tot gevolg.

Japan 2011

Op 11 maart dit jaar trof een zware aardbeving van 9,0 op de momentmagnitudeschaal het noordoosten van Japan. Een maximaal 37,9 m hoge tsunami verwoestte groten delen van de kustregio, en werd zelfs aan de andere kant van de Stille Oceaan, in Chili, waargenomen. Het dodental in Japan zal waarschijnlijk oplopen tot rond de 27.500. De gevolgen van de tsunami zijn nog steeds in het nieuws, omdat de situatie rondom kerncentrale Fukushima nog steeds onveilig is.

De locatie van inmiddels beroemde 11 maart aardbeving en de getroffen kerncentrales.

W. Rebel

De zware beving was sterker dan verwacht. Het gebied waar de beving plaatsvond, stond op de nominatielijst voor een beving van 7,5 of meer voor de komende 30 jaar. Voor 30 jaar dus. Over langere perioden gerekend kan echter een zwaardere beving plaatsvinden. Het probleem is dat er nauwelijks aardbevingsgegevens zijn van vele honderden tot enkele duizenden jaren terug. Of toch wel?

Japan 869 AD

Ja, in dit geval wel. Nu duikt er een wetenschappelijk artikel op uit 2001 van de Japanner Minoura (Tohohu University, Sendai regio, Japan) en collega’s in een wat onbekend wetenschapsblad: Journal of Natural Disaster Science. Dit betekent uiteraard niet dat het geen goed of onbelangrijk artikel is. Integendeel. De resultaten zijn schokkend met het oog op de tsunami van 11 maart.

Een historisch document uit 901 AD verhaalde al over een sterke aardbeving in 869 AD waarbij een stadje in puin werd gelegd door de beving én een tsunami. Duizend slachtoffers. Dit bleek allerminst een mythe want Minoura en collega’s vonden sediment afgezet door deze tsunami tot 4 km kustinwaarts. Schatting is dat de beving een kracht had van 8,3 op momentmagnitudeschaal; zo’n beving kan zo eens in de duizend jaar plaatsvinden. Op basis van zandlaagjes afkomstig van meerdere tsunami’s laat Nalaka Ranasinghe (Woods Hole Oceanographic Institution, VS) weten. Met andere woorden: de zware aardbeving van 11 maart was wat aan de late kant. Bovendien stelden de onderzoekers dat “de mogelijkheid op een grote tsunami voor de Sendai vlakte groot is.”

De Fukushima 1 kerncentrale, 5 dagen nadat de tsunami toesloeg.

Digital Globe Imagery

Aandacht

Dit artikel komt duidelijk te laat onder de aandacht voor de mensen in Japan. “We probeerden dat te doen in dit geval, maar we waren te laat,” laat geoloog Yukinobu Okamura weten in Science. Ook te laat voor de kerncentrale Fukushima, die een maximale tsunamigolf van 5,7 meter aankon, veel minder dan de 14 meter hoge tsunami die op 11 maart ter plaatse voorbij kwam. Okamura waarschuwde voor hogere golven dan deze 5,7 meter, maar vond geen gehoor bij een reviewpanel die de veiligheid van de kerncentrale doorlichtte in 2008.

“De informatie werd niet geaccepteerd bij kustmanagers en de eigenaren van de Fukushima kerncentrale, ondanks dat er consensus was onder de wetenschappers dat zware aardbevingen kunnen voorkomen bij de Sendai vlakte,” vertelt tsunami-onderzoekster Katrin Monecke (Universiteit van Pittsburgh, VS) aan Kennislink. “Het belangrijkste is om uit te vinden hoe deze bevindingen effectief te communiceren zijn naar de industrie en de beleidsmakers, die meestal op veel kortere tijdsschalen denken.” Na de kersttsunami van 2004 en nu deze in Japan lijkt de boodschap duidelijk: voorbereiden op het ergste in gebieden bij aardplaatgrenzen is noodzakelijk. Met de resultaten van de wetenschap in de hand.

Zie ook:

• Zware aardbeving en tsunami teisteren Japan (Kennislinknieuws)
• Tsunami (Kennislinkdossier)
• Tsunami’s niet alléén door zeebeving (Kennislinkartikel)
• Tsunami 2004 géén uitzondering (Kennislinknieuws)
• Grootste tsunami ooit? (Kennislinknieuws van NGV Geonieuws)
• Hoe ontstaan tsunami’s en waarom? (Kennislinkartikel van NTN)
• Zoek en vind een (pre)historische tsunami (Kennislinkartikel)
• Storm of tsunami? (Kennislinkartikel)