Waarom je honger hebt als je dronken bent

Eerst een aperitiefje drinken om ‘de eetlust op te wekken’. Je hoort het weleens in restaurants. Mensen doen dat waarschijnlijk al eeuwen. En het werkt, wijst een studie van het Francis Crick Institute in Londen aan. Het consumeren van alcohol doet eten, meer dan je nodig hebt.

Neurobioloog Denis Burdakov en zijn collega’s vonden een biologische verklaring voor het fenomeen: hersencellen die normaal gesproken honger promoten, worden ook door alcohol actief. Vakblad Nature Communications publiceerde deze week de resultaten.

Binge-drinking voor muizen

Het is geen toeval dat snackbars op uitgaansavonden altijd afgeladen zijn met mensen. Alcoholconsumptie zet bij mensen aan tot overeten en hangt samen met obesitas, die link was al meerdere keren gelegd in eerdere onderzoeken. Maar de onderliggende oorzaak bleef vaag. Alcohol is een stof die veel calorieën levert, alleen vet is calorierijker. Normaal gesproken onderdrukt inname van calorieën de hongersignalen van de hersenen juist, je hebt immers genoeg energie binnengekregen. Maar alcohol stimuleert eten in plaats van het te remmen.

Een populaire verklaring is dat mensen door alcohol hun zelfcontrole verliezen, waardoor ze de door de maatschappij opgelegde beperkingen omtrent eten links laten liggen. Burdakov deed gedrags- en moleculair onderzoek bij muizen om te ontrafelen wat er neurobiologisch gezien aan de hand is.

Hij bekeek eerst wat alcohol doet met de normale voedselinname van muizen. Elke muis zat alleen in een kooitje, om eventuele effecten van sociale druk door soortgenoten uit te sluiten. De dieren kregen drie dagen lang een dosis alcohol van omgerekend achttien glazen. Die hoeveelheid is gebaseerd op een enquête onder Britse jongeren, waarin 27 procent aangaf die hoeveelheid minstens één keer per week te drinken. Het verschil was groot: op de dagen met alcohol aten de dieren vijftien tot twintig procent meer voer. Binge-drinking veroorzaakt binge-eating.

Vals alarm

Vervolgens onderzochten de neurobiologen in plakjes hersenweefsel wat alcohol doet met de hongersignalen in het brein. Het is bekend dat zogenaamde Agrp-zenuwcellen, die deel zijn van de hersencircuits die het eetgedrag regelen, voedselinname stimuleren in zoogdieren. De cellen worden normaal gesproken actief bij energietekorten – vasten is een extreem voorbeeld – maar ook in verzadigde toestand, bijvoorbeeld als je langs de McDonalds loopt. Stimulatie van Agrp-cellen doet eten.

Wat blijkt nu? Die Agrp-zenuwcellen worden ook actief door alcohol. Het consumeren van een flinke hoeveelheid alcohol geeft in het muizenbrein een ‘hongeralarm’ af, concluderen de Britten. Een vals hongeralarm, want bij het drinken van alcohol krijgt het lichaam al veel calorieën binnen. Het stilleggen van Agrp-zenuwcellen in levende muizen rekende af met het door alcohol aangezwengelde overeten.