Virale capsides zijn complexe eiwitmantels die het genetische materiaal van het herpesvirus omhullen. Ze worden uit de celkernen van geïnfecteerde cellen gezuiverd. Aangezien deze deeltjes slechts 125 nm groot zijn (ongeveer één tienduizendste van een millimeter), kan men ze niet met een gewone lichtmicroscoop bestuderen.
Met behulp van tastmicroscopie kunnen ze nu wel zichtbaar worden gemaakt. Het grote voordeel van tastmicroscopie boven elektronenmicroscopie is dat de deeltjes gewoon in vloeistof kunnen worden bestudeerd (net zoals in de cel). Verder is het mogelijk om met de tastmicroscoop virusdeeltjes daadwerkelijk aan te raken en mechanisch te manipuleren. De onderzoekers uit Amsterdam hebben zo de deeltjes één voor één gekraakt, ofwel ‘platgedrukt’. De kracht die nodig is om ze te pletten geeft informatie over de elastische en mechanische eigenschappen van de deeltjes.
Versterking
De resultaten van het Amsterdamse onderzoek, mede gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenchappelijk Onderzoek NWO, staan in het Amerikaanse tijdschrift Proceedings of the National Academy of Sciences. In een artikel van VU-onderzoeker Wouter Roos en collega’s staat met name het mechanisme beschreven dat er voor zorgt dat de capsidewand van het herpesvirus sterker wordt. Dit gebeurt tijdens het rijpingsproces van het virus, waarbij het virale DNA wordt ‘geassembleerd’ en in de virusmantel wordt ingepakt. De onderzoekers hebben ontdekt dat de versteviging van de virusmantel plaatsvindt op de twaalf hoekpunten van de icosaëdrische (regelmatig twintigvlak) capsides. Het ontrafelen van het rijpingsproces zal volgens hen helpen bij het gebruik van herpesvirussen als vectoren (transportmiddelen bij gentherapie) om gericht kankercellen aan te vallen. En uiteraard om herpesinfecties te bestrijden.
Meer over het VU-onderzoek naar virusdeeltjes:
- Druk van DNA stabiliseert transportcontainer
- Flexibele ‘viruscontainer’ mogelijk bruikbaar als nanotransporter
- Webpagina Gijs Wuite (Engels)
- Webpagina Wouter Roos (Engels)