“Het is al langer bekend dat overgewicht bij opgroeiende meisjes er voor zorgt dat ze eerder in de puberteit komen.” Dit zegt Aviva Must, onderzoeker van de University School of Medicine in Boston. “Zware meisjes krijgen vaker op jonge leeftijd – voor hun 12e – hun eerste ongesteldheid (menarche).” Er wordt dan ook algemeen gedacht dat een vroege menarche in verband staat met het dik worden op latere leeftijd. Maar de biologische verklaring hiervoor is nog niet duidelijk.

De bevindingen van Must laten zien dat er helemaal geen relatie is tussen een vroege ongesteldheid en obesitas. Het is precies omgekeerd. Waarschijnlijk zorgt het te veel aan lichaamsvet ervoor dat de puberteit in een stroomversnelling komt. Meisjes met overgewicht voor hun eerste ongesteldheid hebben een 8 keer grotere kans om op latere leeftijd dik te zijn dan hun dunnere leeftijdgenootjes.

De gedachte om obesitas te bestrijden door de puberteit uit te stellen – bijvoorbeeld met hormonen – snijdt dankzij dit onderzoek geen hout meer. Must benadrukt dat de focus moet liggen op de bestrijding van obesitas bij kinderen.

Aan het onderzoek deden 700 meisjes uit een klein stadje vlakbij Boston mee. Ze werden gevolgd in de tijd voor hun eerste ongesteldheid tot aan hun 20e ongesteldheid. Maandelijks vulden de meisjes of hun moeder vragenlijsten in zodat de onderzoekers precies konden vaststellen op welke leeftijd de menarche plaatsvond. “In de meeste studies worden de deelnemers van het onderzoek gevraagd om de leeftijd van de menarche te herinneren, en dat zou wel eens foutjes op kunnen leveren”, aldus Must.

Na 30 jaar nam de groep van Must weer contact op met de inmiddels volwassen vrouwen om te vragen naar hun gewicht. De 450 vrouwen die meededen met deze follow-up studie vertelden hoe lang en hoe zwaar ze wogen zodat hun body mass index (BMI) berekend kon worden. De BMI die berekend wordt door het lichaamsgewicht te delen door de lengte in het kwadraat geeft aan of iemand te dik is of niet.

Een BMI van boven de 30 betekent overgewicht. Van de vrouwen was 28 procent te zwaar en leed 9 procent aan obesitas. De deelneemsters die overgewicht hadden voor hun eerste ongesteldheid hadden een 8 keer grotere kans om als volwassene ook overgewicht te ontwikkelen, dan de vrouwen die een normaal of lager lichaamsgewicht hadden aan het begin van het onderzoek. Aan de leeftijd van de meisjes tijdens de menarche viel niet te voorspellen of ze overgewicht zouden ontwikkelen als volwassene.

Must legt uit wat ouders met al dan niet zware dochters kunnen leren van dit onderzoek. “Ouders met een te dik kind kunnen verwachten dat dit kind zich sneller ontwikkelt. Ze zal waarschijnlijk langer zijn voor haar eerste menstruatie en ze zal waarschijnlijk sneller borsten ontwikkelen dan haar dunnere vriendinnetjes”. Maar dit is niets om je zorgen over te maken, dit is de normale gang van zaken voor zware kinderen. En ouders met slanke dochters die vroeg ongesteldheid worden hoeven zich niet druk te maken dat ze een verhoogde kans hebben om later dik te worden.