Even spuiten en voilá, je trouwjurk blijft altijd wit. Dankzij de spuitbussen vloeibaar glas van het Duitse bedrijf Nanopool. Een laagje glas van een paar nanometer dik is voldoende om te voorkomen dat vuil zich vasthecht. Het vloeibare glas bestaat uit nanodeeltjes van siliciumdioxide(SiO₂). Zodra de deeltjes een oppervlak raken, vormen ze een laagje van zo’n 15-20 deeltjes. Er komt geen lijm aan te pas: de nanodeeltjes binden puur door de Van der Waals krachten op de nanodeeltjes. Een onzichtbaar, flexibel en ademend laagje, net genoeg om vuil af te stoten.

Multi-functioneel

Standbeelden worden nooit meer groen van de algen, de scalpels in het ziekenhuis blijven altijd steriel en de slakken blijven van je zelfgeplante sla af. En dat alles met een enkele spuitbus. Klinkt als Tel Sell, het lijkt nog te werken ook. Alleen de schoonmaak industrie is niet blij: de gecoate oppervlakken kunnen met water worden afgenomen, mochten ze toch een beetje vies worden.

Zo ziet het randje van de nano-glascoating eruit, door een elektronenmicroscoop.

nanopool

De spuitbussen zijn er in verschillende varianten, waarbij dezelfde nanodeeltjes iets anders als ‘vervoermiddel’ gebruiken. Water bijvoorbeeld, of alcohol. Het glas is dus niet helemaal vloeibaar, zoals de makers beweren, maar eigenlijk een suspensie. Zodra je de spuit gebruikt, zie je het oppervlak wat je inspuit eventjes nat worden. Wel handig, omdat de deeltjes zelf onzichtbaar zijn. Eenmaal op een oppervlak, vormen ze een zeer waterafstotende (hydrophobe) laag. Hierdoor blijft vuil niet plakken en ook kunnen bacteriën zich niet goed vermenigvuldigen, een effect ook al bekend was van de nano-zilverdeeltjes. Met bijkomend voordeel dat de spray niet zomaar van het oppervlak gewassen kan worden. Ook kan de coating heel goed tegen hoge temperaturen en beschermt het tegen UV-straling. Handig voor verkleuring van standbeelden bijvoorbeeld.

In dit filmpje laat Nanopool zien hoe het spul werkt:

Testen

De spray wordt nu op allerlei manieren getest. Een Duits voedselverwerkingsbedrijf meldt dat met de spray behandelde werkvlakken met heet water even goed te reinigen waren als onbehandelde werkvlakken met een flinke plens.

In Turkije wordt de spray nu op het nationale monumenten zoals het Ataturk mausoleum gebruikt. Volgens de plaatselijke wetenschappers is het mausoleum al sinds augustus 2008 waterafstotend. Maar omdat deze coating – in tegenstelling tot zijn voorgangers- wel kan ademen, krijgen schimmels die van luchtdichte omstandigheden houden geen kans.

Een Engels ziekenhuis in Lancashire publiceert volgende maand het effect van de spray op medische instrumenten. Bacteriegroei zou zijn verminderd en vuil makkelijker te verwijderen. Dit zou wel de eerste wetenschappelijke publicatie over het materiaal zijn. Het bedrijf houdt zijn data – ondanks hun patentrechten – angstvallig geheim.

Zelfs voor de landbouw kan de spray iets betekenen: zaadjes met een glaslaagje groeien sneller. Waarschijnlijk omdat ze geen energie hoeven te verspillen aan de afweer tegen bacteriën en schimmels, denkt Sascha Schwindt, manager bij Nanopool.

Concurrentie?

Als de spray echt zo goed werkt als wordt beweerd, betekent dit een strop voor de schoonmaakindustrie. Volgens de makers van de spray willen Engelse supermarkten het spul niet eens verkopen, uit angst dat hun andere schoonmaakmiddelen niet meer opraken.

In de jaren zestig was het nog science fiction. In “The Man in the White Suit” (1951) vindt een briljante onderzoeker vezels uit die nooit vies worden, maar de schoonmaak industrie is er niet blij mee. Hij komt er zelfs voor in de gevangenis!

Voor het milieu zou dat goed nieuws zijn: veel schadelijke schoonmaakmiddelen zouden overbodig worden. Het product heeft daarom zelfs een Green Apple 2008 prijs gewonnen. De makers van de spray beweren overigens dat het vloeibare glas zelf geen effect heeft op het milieu; silicium komt heel veel voor in de natuur. Maar één van de kenmerken van nanotechnologie is juist dat de stof in kwestie zich anders gedraagt op nanoschaal, dan in het groot. Hopelijk worden de risico’s voor mens en milieu dus goed onderzocht voordat de spray wereldwijd in de supermarkten komt te liggen.