Voor veel mensen die aan het Chronisch Vermoeidheids Syndroom lijden was het een grote opluchting: hun aandoening zit niet tussen de oren maar wordt veroorzaakt door het virus XMRV. Dat was althans de uitkomst van een Amerikaans onderzoek. Maar toen de wetenschappers op een congres in Lissabon vertelden over hun onderzoek begonnen vakgenoten te twijfelen: de geteste patiënten vormden een speciale groep. Een Nederlands en twee Britse herhalingen van het onderzoek, ditmaal met onafhankelijke patiëntgroepen, vonden geen verband tussen CVS en het virus. De vraag waardoor CVS nu veroorzaakt wordt staat dus nog open.
Uitbraak
Frank van Kuppeveld, onderzoeker van het UMC St. Radboud te Nijmegen, voerde met zijn collega’s het Nederlandse onderzoek uit. “Bij belangrijke bevindingen als deze is het gebruikelijk twee of meer onafhankelijke patiëntcohorten (groepen) te testen. Bij het Amerikaanse onderzoek is maar één cohort gebruikt.” Voor het onderzoek in Nijmegen is bloed van Nederlandse patiënten getest. Dit bloed was er nog van eerdere onderzoeken naar CVS en vormt dus een betrouwbare controle.
De groep Amerikaanse patienten is een bijzonder geval. Deze mensen waren namelijk allen afkomstig uit Incline Village, een dorpje in de VS waar in de jaren tachtig een CVS uitbraak is geweest. Er wordt al langer gedacht dat deze uitbraak door een virus is veroorzaakt, maar dat hoeft niet voor andere CVS patiënten te gelden. De gebruikte groep is dus niet representatief voor CVS patienten in het algemeen.
“Mensen met CVS zijn op zoek naar bevestiging en willen weten of hun aandoening een lichamelijke oorzaak heeft”, zegt Van Kuppeveld. “De Amerikaanse onderzoekers zijn daar op ingesprongen, ze hebben hun conclusies heel sterk verwoord. Ze waren zelfs zo overtuigd van hun gelijk, dat mensen voor 650 dollar hun bloed konden laten testen op aanwezigheid van het virus. Het ging allemaal net iets te snel.”
Prullenmand
Dat een controleonderzoek met extra patiëntgroepen nodig was, blijkt wel uit de uitkomsten. Onder de Nederlandse patiënten is geen enkele infectie met het virus gevonden. De conclusie dat XMRV de oorzaak van chronische vermoeidheid is kan dus de prullenmand in. Of toch niet?
Van Kuppeveld ziet infectie nog steeds als mogelijke oorzaak. Dat komt vooral omdat CVS vaak voorafgegaan wordt door een griepachtige ziekte. “Mensen hebben griepverschijnselen, maar herstellen daar niet goed van.” De vraag wat nu precies de chronische vermoeidheid veroorzaakt, blijft dus onbeantwoord. “Eigenlijk zijn we weer terug bij af.”
Bron
Frank J.M. van Kuppeveld et al., Prevalence of xenotropic murine leukaemia virus-related virus in patients with chronic fatigue syndrome in the Netherlands: retrospective analysis of samples from an established cohort, BMJ 2010;240:c1018
Update
23 december 2011 – Vakblad Science heeft laten weten de publicatie van Vincent Lombardi en collega’s volledig in te trekken. Er zijn in de afgelopen jaren verschillende controlestudies gedaan (waaronder door Lombardi zelf). In geen van die studies werd een relatie tussen XMRV en chronische vermoeidheid teruggevonden. Bovendien zitten er hiaten in de uitvoering van het eerste onderzoek van Lombardi. Dat alles maakt dat Science geen vertrouwen meer heeft in het rapport en de conclusies.
Zie ook
- Chronisch vermoeidheidsvirus gevonden (Kennislinkartikel)
- Vicieuze cirkels van stress, pijn en vermoeidheid (Kennislink achtergrondartikel)
- Gedragstherapie helpt bij chronische vermoeidheid (Kennislink achtergrondartikel)