Portugal, het Indonesië van Europa.
In Azië is Indonesië er berucht om, maar Portugal kan er ook wat van: bosbranden. Net als in vorige jaren, is Portugal ook in de zomer van 2016 een hotspot van bosbranden. Die gegevens worden met behulp van satellieten bijgehouden door EFFIS (het European Forest Fire Information System), een soort buienradar voor bosbranden
Waarom zijn er juist in dit kleine landje zo veel bosbranden? De lokale politie geeft vaak anonieme brandstichters de schuld, maar waarom zouden er in Portugal evenveel pyromanen rondlopen als in de hele rest van de EU?
In feite leidt Portugal aan hetzelfde euvel als Indonesië: in beide landen vinden veel boeren het normaal om hun landbouwgrond na de oogst plat te branden, zodat ze restgewassen niet hoeven op te ruimen. In warme, droge periodes slaan zulke branden vaak over naar omliggend bos.
Het Centrum Wiskunde & Informatica (CWI) in Amsterdam bouwt met een internationaal onderzoeksteam de infrastructuur voor een virtueel observatorium, dat satellietbeelden vanuit de ruimte vrijwel real-time interpreteert en combineert met geografische informatie. Zo’n observatorium kan helpen bosbranden tijdig op te sporen en beter te bestrijden. Per dag sturen satellieten enorme hoeveelheden data naar de aarde, tot wel duizenden gigabytes: veel te veel om door mensen bewerkt te worden. Een virtueel observatorium – een slim ontworpen, krachtig computerprogramma – kan dat wel. Het onderzoeksproject heet TELEIOS en wordt gefinancierd door de Europese Unie (EU). Het CWI ontwikkelt hiervoor de technologie voor grootschalige databasemanagement. Het project start officieel op 1 september 2010 en loopt tot 2013.
Rookpluimen
Wat moet een virtueel observatorium kunnen? Satellieten overzien vanuit de ruimte permanent grote delen van het aardoppervlak, ook verlaten natuurgebieden. Een satelliet ‘ziet’ echter alleen maar pixels. Een observatorium moet hierin een rookpluim kunnen herkennen en die onderscheiden van bijvoorbeeld een condensstreep achter een vliegtuig. Vervolgens moet het met geografische informatie nagaan of er voor de rook geen logische verklaring is, zoals een fabriek. Is er echt brand, dan zal het scenario’s doorrekenen over hoe de brand zich op de korte en lange termijn ontwikkelt: de te verwachten snelheid en richting van de brand gezien de weersomstandigheden. Ten slotte kan het op grond van simulaties concrete aanbevelingen doen over evacuatieplaatsen en de beste wijze om de brand te bestrijden.
MonetDB
De onderzoekers gebruiken hiertoe de nieuwste databasemanagementtechnologie, die de ruwe satellietdata opslaat en het vervolgens mogelijk maakt die data efficiënt te bevragen. Het CWI zet daarvoor zijn open-source database systeem MonetDB in, dat wereldwijd al wordt gebruikt voor datawarehouse toepassingen. Het wordt in dit project verder ontwikkeld tot een goed hulpmiddel voor het monitoren van het milieu. Er worden efficiënte algoritmen ontwikkeld die de satellietbeelden integreren met geografische of meteorologische gegevens. Technische uitdagingen zijn de hoeveelheid aan gegevens en het snel toegang krijgen daartoe met nieuwe technieken, zowel waar het gaat om opgeslagen satellietbeelden, sensorinformatie en informatie uit het semantisch web.
Zie ook:
- Nederlands satellietinstrument OMI volgt Griekse rook (Kennislinknieuws van het KNMI)
- Bosbranden en weer (Artikel van Kees Floor)
- Nader Verklaard: Bosbranden en weer (Artikel van het KNMI)
- Satellietinstrument SCIAMACHY ziet woestijnstof en rook (Kennislinkartikel van het KNMI)