De stijgende CO₂-concentratie in de atmosfeer heeft ook grote gevolgen voor de oceanen op aarde. Een deel van het CO₂ wordt opgenomen in de oceaan waardoor de oceaan zuurder wordt. Onderzoek van Danielle Dixson (James Cook University, Australië) en collega’s, gepresenteerd op een symposium in het Amerikaanse Pittsburgh, laat zien dat larven van vissen bij verzuurd water hun vijanden niet meer herkennen. Met andere woorden: ze werden massaal opgegeten.

Verzuring oceanen

De laatste honderden jaren is de zuurgraad (pH) van de oceanen op aarde gedaald van 8,2 naar 8,1 door de stijgende CO₂-concentratie. De zuurgraad zou zelfs aan het einde van deze eeuw met nog eens 0,4 gedaald kunnen zijn. Ondanks dat het water eigenlijk nog basisch is (hoger dan 7,0) en niet zuur, wordt oceaanwater wel steeds zuurder. Dat betekent dat er meer waterstofionen (H⁺) in de oceanen te vinden zijn.

NOAA

Waarom al die ophef over een tiende daling van de zuurgraad? Bekend is dat er steeds minder bouwstenen beschikbaar zijn voor kalkschaalbouwende organismen zoals koralen. Het CO₃^2-, dat koralen gebruiken voor de bouw van hun skelet, gaat namelijk steeds vaker een ionenbinding aan met H⁺, waardoor HCO₃^- ontstaat. En dus zijn er minder bouwstenen voor de groei van het koraal. Bij een verdubbeling van de CO₂-concentratie in de atmosfeer zou koraal zelfs oplossen.

Oceaanwater ruiken

Dixson en collega’s hebben nu nog een negatief effect van verzuring gevonden. Ze lieten larven van twee vissen, de clownvis en de damselvis, in water met verschillende zuurgraden zwemmen. Normaal gesproken kunnen de vissen hun vijanden lokaliseren door chemische stofjes uit het water op te vangen en als het ware ‘ruiken’ of er een vijand (predator) in de buurt is. Toen de larven in water werden gestopt met een toekomstige zuurgraad, zwommen de larven nota bene naar de geur van de predatoren toe. Bovendien konden ze de geur van predatoren en andere vissen niet meer onderscheiden. Dit bleek fataal voor de larven: ze werden 5-9 maal zoveel opgegeten als de larven die zwommen in water met de tegenwoordige zuurgraad.

Een clownvis, ook wel bekend uit de filmhit ‘Finding Nemo’ uit 2003.

Hoe kan nu de zuurgraad de vissen zo beïnvloeden? Tegen Discovery zei Dixson hierover het volgende: “Het is niet dat ze niet meer kunnen ruiken, maar meer dat de vissen de geuren niet meer goed kunnen verwerken.” Dit is waarschijnlijk zo omdat veel signalen binnenin het vissenlichaam te maken hebben met de zuurgraad. Een verhoogde zuurgraad in het water kan deze signalen dus in de war sturen.

Er is toch nog hoop voor de vissenlarven en daarmee de vissen uiteindelijk. Dixson sluit niet uit dat vissenlarven tijd hebben zich aan te passen aan de verzurende oceanen. “Er is mogelijk ruimte voor natuurlijke selectie van larven die zuurder water wel tolereren,” vertelt Dixson. Een deel van de larven kon namelijk bij een zuurgraad tussen die van nu en die van ver in de toekomst nog wel predatoren herkennen.