Je leest:

Veilige en gelijkmatige medicatie met iontoforese

Veilige en gelijkmatige medicatie met iontoforese

Auteur: | 3 november 2000

Iontoforese is een experimentele techniek waarmee met een zwak elektrisch stroompje medicijnen door de huid in het lichaam gebracht kunnen worden. Het grote voordeel van deze methode is dat nu ook grote, in water oplosbare moleculen van geneeskrachtige stoffen transdermaal (door de huid) toegediend kunnen worden. Al eerder was dit mogelijk bij kleine moleculen die goed in vet oplosbaar zijn. Deze stoffen worden met een geneesmiddelenpleister op de huid aangebracht. Voorbeelden hiervan zijn pleisters tegen de nicotinebehoefte van rokers en zeeziekte.

Een transdermale toediening heeft als groot voordeel dat de toediening zeer gelijkmatig verloopt. Iets dat via de mond, via zetpillen of injecties een stuk lastiger is. De gelijkmatige toediening kan gebruikt worden bij de behandeling van een te grote urineproductie, bij groeistoornissen en bij botafbraak. Echter, de eiwitachtige hormonen die hierbij toegediend moeten worden, bestaan uit grote moleculen. Om deze toch toe te dienen kan iontoforese een oplossing zijn. Bij iontoforese worden twee elektroden met reservoirs op de huid geplakt. De reservoirs bevatten een gel die een elektrische stroom geleidt waarbij de negatieve pool ook de geneeskrachtige stof bevat.

Na het aansluiten van een batterij voor het zwakke stroompje worden aan de negatieve zijde van de beide elektroden de negatief geladen moleculen afgestoten en via de huid aangetrokken door de positieve elektrode. Jammer voor de positieve elektrode is dat de eiwitachtige moleculen die elektrode nooit bereiken. Zo gauw de moleculen in aanraking komen met bloedvaten worden de stoffen door het bloed opgenomen en door het lichaam getransporteerd. Omgekeerd zullen positief geladen eiwitmoleculen aangetrokken worden door de negatieve elektrode die zij ook nooit zullen bereiken.

In diens promotieonderzoek heeft Louk Pechtold met name gekeken naar de invloed van de huid op iontoforese. De bovenste laag van de huid is de hoornlaag en is ongeveer 1/100 millimeter dik. De laag bestaat uit dode huidcellen die de vorm van pannenkoeken hebben en die als een bakstenen muur gestapeld zijn. De geneeskrachtige stof kan op drie manieren door de hoornlaag dringen. Eén manier is om de dode huidcellen heen, in wezen via het ‘cement in een muur van bakstenen’. Een andere weg is dwars door de dode huidcellen, en de derde manier is via de openingen in de huid van zweet- en talgkliertjes en haarzakjes. Het “cement” bestaat in de hoornlaag uit vetmoleculen en water, en is voor in water oplosbare stoffen slecht doordringbaar.

Pechtold onderzocht hoe deze stoffen toch door de hoornlaag komen door iontoforese of door diffusie (opname door de huid door verschillen in concentratie tussen pleister/iontoforese-reservoir en huid), of er schadelijke effecten zijn aan de iontoforese, en welke route gekozen wordt. Een van zijn conclusies was dat deze geneeskrachtige stoffen meestal om de dode huidcellen heen slalommen maar er soms ook dwars doorheen gaan. Deze keuze is waarschijnlijk afhankelijk van de grote van de moleculen, de oplosbaarheid in water en het vermogen zich vast te plakken aan andere moleculen.

Bijzonder zijn bevindingen is dat de lagen van vetmoleculen doordringbaar zijn voor in water oplosbare geneeskrachtige stoffen. Dit was al wel eerder gesuggereerd, maar nog nooit eerder aangetoond. Verder constateert Pechtold dat de hoornlaag bij de gangbare stroomsterktes voor iontoforese geen beschadigen oploopt. Iontoforese is zo een veilige methode om geneesmiddelen gelijkmatig aan het lichaam toe te dienen. Pechtold (1966) deed zijn promotieonderzoek bij een bedrijf in Silicon Valley (USA), aan het Leiden Amsterdam Centrum voor Geneesmiddelen Onderzoek en aan het Centrum voor Elektronenmicroscopie van het LUMC.

Dit artikel is een publicatie van Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC).
© Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), alle rechten voorbehouden
Dit artikel publiceerde NEMO Kennislink op 03 november 2000
NEMO Kennislink nieuwsbrief
Ontvang elke week onze nieuwsbrief met het laatste nieuws uit de wetenschap.