Varkens zijn ‘mengvaten’ voor griepvirussen. Zij kunnen niet alleen besmet raken met varkensgriep, maar ook met vogelgriep en menselijke griep. Verschillende virussen kunnen op die manier genetisch materiaal met elkaar uitwisselen. Dat is waarschijnlijk wat er in Mexico gebeurd is. Het gaat hier dan ook niet om een puur varkensgriepvirus, maar om een compleet nieuwe mengvorm van varkensgriep, vogelgriep en menselijke griep. Dit maakt de ziekte erg onvoorspelbaar en daarom gevaarlijk.

Militairen in Mexico-City delen mondkapjes uit om tegen besmetting met het varkensgriepvirus te beschermen.

Randal Sheppard, Wikimedia Commons

Vogelgriep versus varkensgriep

Een aantal jaar wordt al gewaarschuwd voor vogelgriep (influenza A/H5N1) als mogelijke veroorzaker van een wereldwijde dodelijke epidemie (pandemie). Over de hele wereld zijn sinds 2003 ruim 250 mensen overleden aan dit virus. In de meeste gevallen zijn patiënten ziek geworden na contact met besmet pluimvee en dat is nu juist het verschil tussen vogelgriep en de nieuwe vorm van varkensgriep. Het lijkt erop dat de varkensgriep in Mexico niet alleen overgaat van dier op mens, maar ook van mens op mens. Efficiënte overdracht van mens op mens is een belangrijke voorwaarde voor het ontwikkelen van een pandemie.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) hield afgelopen zaterdag spoedberaad over de situatie in Mexico en waarschuwt gezondheidsinstanties in de rest van de wereld. Iedereen moet uitkijken naar mogelijke gevallen van varkensgriep. Ook in de Verenigde Staten en Canada zijn inmiddels een paar mensen ziek geworden van het virus, maar de ziekte verloopt daar niet zo ernstig als in Mexico.

De verspreiding van varkensgriep over de wereld op maandag 27 april 2009 (13.00 uur). In zwarte gebieden (op dit moment alleen Mexico) zijn dodelijke slachtoffers gevallen. In rode gebieden zijn infecties met het varkensgriepvirus bevestigd. In oranje gebieden zijn vermoedelijk mensen met het varkensgriepvirus besmet.

Verder kwamen er dit weekend meldingen binnen van verdachte gevallen uit Brazilië, Spanje, Frankrijk, Israël en Nieuw-Zeeland. Het Spaanse ministerie van gezondheid bevestigde vanmorgen een besmetting met varkensgriep. Of het in de andere landen ook om varkensgriep gaat, wordt nog onderzocht.

Draaiboeken en virusremmers

Ook Nederland zet zich in om varkensgriep in de gaten te houden. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) adviseerde Mexicoreizigers met koorts vrijdag al om zich bij de dokter te melden. Verder blijft de website van het project de Grote Griepmeting dit jaar in ieder geval een maand langer in de lucht om het aantal gevallen van griep in Nederland en België in kaart te brengen. Door varkensgriep wereldwijd op de voet te volgen, is een mogelijke pandemie misschien in de kiem te smoren.

Mexicanen wordt aangeraden om in het openbare leven erg voorzichtig te zijn. Overal lopen dan ook mensen met beschermende mondkapjes rond.

Eneas De Troya, Wikimedia Commons

De meeste landen hebben zich vanwege de continue waarschuwingen voor vogelgriep op een pandemie voorbereid. Zo ook Nederland. Er liggen draaiboeken klaar en er is een voorraad virusremmers waarmee in geval van nood ongeveer een derde van de bevolking kan worden behandeld. Het varkensgriepvirus is op dit moment niet resistent tegen die virusremmers. Omdat het een nieuw griepvirus betreft, beschermt de jaarlijkse griepprik waarschijnlijk niet tegen de ziekte. Het ontwikkelen van een vaccin tegen varkensgriep gaat minimaal zes maanden duren.

Zie ook

Actuele informatie over varkensgriep (WHO, Engels) De Grote Griepmeting Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu Grieppandemie kan tot 81 miljoen doden leiden (Kennislinkartikel) Griep (Kennislinkdossier)