Lang, lang geleden (in het jaar 270 na Christus om precies te zijn) leefde er eens een Romein. Het was een jonge Romein. Valentijn heette hij. Zijn beroep? Priester. Hij leefde in een tijd waarin de Romeinen een zware strijd met de Goten uitvochten. Keizer Claudius II kon in deze strijd geen manschap missen. Hoge eisen stelde de keizer aan zijn strijders.
Zo verbood hij zijn soldaten te trouwen. De gedachten aan vrouwlief en thuis zouden alleen maar afleiden. Op een dag kwam een jong stel bij priester Valentijn. De man was een heidense soldaat. De vrouw een gelovig Christen. Kon Valentijn deze geliefden niet huwen? In strijd met de wetten van keizer Claudius II verbond de priester de twee in het echt. Dit nieuws verspreidde zich al snel door het Romeinse Rijk. Meer en meer verliefde stelletjes klopten op de deur van Valentijn.
Maar ook de keizer kwam het nieuws ter ore. Hij gaf zijn soldaten de opdracht de ‘liefdespriester’ op te pakken en voor te leiden. Eenmaal voor de keizer trachtte Valentijn de keizer te bekeren. Tot op het bot beledigd voelde Claudius II zich. Hij beval Valentijn te martelen. Zo geschiedde. De soldaten martelden Valentijn urenlang. Maar de priester gaf geen krimp. De soldaten zagen nog maar één oplossing: onthoofding! Vlak voor zijn hoofd viel, zag de gelovige kans de dochter van een van de gevangenisbewaarders een briefje toe te steken. ‘Van je Valentijn!’ Wanneer deze tragedie plaatsvond? Op 14 februari!
Varianten
Bronnen vermelden een variant op deze tragiek. Volgens deze bronnen zou priester Valentijn om een andere reden faam gehad hebben. Het verhaal gaat dat Valentijn een echte barmhartige Samaritaan was. Hij verzorgde zieken, ouderen en armen. Zo genas hij ook de blinde pleegdochter van Asterius, stadhouder van Rome. Asterius zou zo blij geweest zijn, dat hij zich tot het Christendom bekeerde. Hierna zou de stadhouder alle christelijke gevangenen uit de gevangenissen bevrijd hebben. Voor keizer Claudius II aanleiding priester Valentijn te laten onthoofden. Wanneer? Op 14 februari!
Een variant op dit verhaal speelt zich af in de gevangenis. Priester Valentijn was toen al in de boeien geslagen. Een gevangenbewaarder (of stadhouder van Rome) verzocht Valentijn zijn blinde dochter te genezen. De gevangene brouwde een geneesmiddel, maar tevergeefs. Na de onthoofding van Valentijn ontving het blinde meisje een briefje. Uit het briefje viel een gele bloem. Valentijn was gewoon zijn patiënten een gele bloem te geven. Op het briefje stond een tekst: ‘Van je Valentijn!’ De legende vertelt dat het meisje direct kon zien. Haar vader bekeerde zich tot het Christendom.
Loterij
De verhalen over de jonge Valentijn zijn één van de verhalen over de oorsprong van Valentijnsdag. Een andere verklaring stamt ook uit de Romeinse tijd. Elk jaar vierden de Romeinen op 15 (!) februari het feest Lupercalia. Centraal stond de vruchtbaarheidsgodin Februa (of Juno). Aanbiddende priesters trokken gehuld in bokkenhuiden de straat op. Met een riem van bokkenleer sloegen ze de vrouwen die ze tegenkwamen. Deze pijnlijke daad zou de vruchtbaarheid van de vrouwen bevorderen.
Een belangrijk deel van deze Lupercalia speelde zich af in de buurt van de grotten waar Romulus en Remus (de legendarische stichters van de stad Rome) opgevoed werden door een wolvin. Op deze plaats gooiden priesters de namen van de ongehuwde vrouwen van Rome in een grote kom. Eén voor één trokken de ongehuwde mannen een naam uit de kom. Als partners gingen de door deze loterij aan elkaar toegewezen jongeren voor de duur van het feest door het leven. Menig maagdelijkheid ging verloren. Een traditie die tot ver in de twintigste eeuw in Frankrijk navolging vond.
Historici binnen en buiten de volkstraditie hebben pogingen ondernomen onze Valentijnsdag in verband te brengen met deze vreemde Romeinse traditie. Maar ze zijn er nooit in geslaagd hard bewijs te vinden.
.JPG){kind=link}
Sint Valentijn
Met de verspreiding van het Christendom in de vroege middeleeuwen over heel Europa nam de weerzin tegen deze feesten vanuit de kerk toe. “Heidense taferelen”, noemden monniken en priesters het. Kerkvaders probeerden de Valentijnsfeesten binnen de kerkelijke leer te halen. Hoe? Door de naam van de heilige Valentijn er aan te verbinden. In 496 riep paus Gelasius I 14 februari uit tot heilige naamdag van Sint Valentijn.
Eeuwen later introduceerden Engelse emigranten Valentijnsdag in Amerika. De Amerikanen zagen er wel een handeltje in. Ze exploiteerden Valentijnsdag. Vanuit Amerika verspreidde de traditie van Valentijnsdag zich over de rest van de wereld. Zo ook naar Nederland. Valentijnsdag heeft Nederland sindsdien niet verlaten. Vandaar dat we nu onze geliefde op 14 februari verrassen met een rode roos of een romantisch diner bij kaarslicht.