Wakefield is in diskrediet gebracht doordat is gebleken dat hij ten tijde van het onderzoek geld ontving van de Legal Aid Board, een organisatie die ouders financieel bijstaat als ze de overheid aanklagen vanwege door de vaccinatie veroorzaakt autisme. De impact van Wakefields gewraakte onderzoek is epidemiologisch maar al te goed zichtbaar in het Verenigd Koninkrijk. Vanwege de angst voor autisme lieten ouders hun kinderen niet meer inenten en daalde de vaccinatiegraad van 95 naar 80 procent. Het aantal gevallen van mazelen steeg sterk.
Naast het BMR-vaccin ligt ook de inenting tegen difterie, kinkhoest, tetanus en polio (DKTP) periodiek onder vuur van bezorgde ouders. Bekende bijwerkingen van de prik zijn hoge koorts, lang huilen en verkleurde benen. Vervelend, maar niet blijvend. Niet door medisch-epidemiologische kennis gehinderde actiegroepen hebben de beschermende injectie al de schuld gegeven van suikerziekte, epilepsie, ontwikkelingsachterstanden, autisme en wiegendood. Uitgebreide studies hebben nog nooit zo’n verband aan kunnen tonen. Maar ja, de menselijke geest ziet graag oorzakelijke verbanden tussen vlak na elkaar optredende gebeurtenissen. ‘Na regen komt zonneschijn. Maar dat wil nog niet zeggen dat de zonneschijn het gevolg is van regen.’
Senior epidemioloog dr. ir. Annette de Boer van het RIVM, projectleider communicatie van het Rijks Vaccininatieprogramma, legt uit wat de denkfout is bij bijvoorbeeld wiegendood. Dat kan optreden rond dezelfde leeftijd als waarop kinderen de DKTP-prik ontvangen. Heel zelden zal dus een net gevaccineerd kind overlijden door wiegendood. Ongelukkig toeval, maar geen bewijs dat de enting wiegendood veroorzaakt. Het is natuurlijk geen toeval dat vooral slecht begrepen ziekten, zoals epilepsie en wiegendood, in verband worden gebracht met de prikken. Het zijn hiaten in de medische kennis die ruimte laten voor hypochondrische speculaties.
In Nederland is de vaccinatiegraad hoog. Bijna 97 procent van alle kinderen ontvangt tenminste drie DKTP-vaccinaties in het eerste levensjaar. Met het BMR-vaccin is ruim 94 procent van de kinderen in het tweede levensjaar ingeënt. Drie procent van de kinderen krijgt geen DKTP-prik en iets meer krijgen ook geen BMR-vaccinatie. Dat zijn voornamelijk vooral streng gereformeerde mensen in de bible belt die hun kinderen niet laten vaccineren (‘Niets gebeurt buiten de wil van God, ook niet de mazelen.’) maar ook van antroposofisch geïnspireerde types (‘De natuur lost een infectie zelf wel op, je wordt sterker als je een infectie echt doormaakt.’).
In 1999-2000 ontstond in Nederland nog een grote mazelenepidemie van ruim drieduizend gevallen waarbij zelfs drie kinderen overleden. Omdat mazelen zo besmettelijk zijn, heeft een epidemie al een kans zodra minder dan 95 procent van de kinderen ingeënt is. Het hart van de epidemie lag in de bible belt, in plaatsen zoals Veenendaal, vanwege de te lage vaccinatiegraad van de gereformeerden daar. De epidemie kon zo groot worden omdat het mazelenvirus oversprong tussen gebieden met een lage vaccinatiegraad – en dat zijn lang niet alleen maar streng gelovige gemeentes meer. De Boer: ‘Het is een trend dat er steeds minder religieus geïnspireerde inentingsweigeraars zijn en steeds meer mensen met andere motieven zoals antroposofen. Het is gevaarlijk als pockets met een lage vaccinatiegraad vlak bij elkaar liggen.’