Futuristisch, tijdrovend en uiterst risicovol. Dat is het imago van veel startende biotechbedrijven. Op het eerste gezicht voldoet Octoplus niet helemaal aan dat cliché. Octoplus’ nieuwe toedieningsvormen voor medicijnen ogen minder spectaculair dan bijvoorbeeld Pharming, die ooit lactoferrine met kuddes transgene koeien wilde maken. Of Isotis’ plan om patiënteigen bot te kweken in een speciale fabriek met éénpersoonsfermentoren. Het bleven toekomstdromen, want vele jaren en tientallen miljoenen verder zijn deze projecten gesneuveld. Spectaculair is dus niet altijd een aanbeveling voor investeerders.

Bewezen middelen

Octoplus’ eerste middel, Locteron, is na vijf jaar al gevorderd tot in fase 2 van het klinisch onderzoek. En de resultaten zijn veelbelovend, meldde het bedrijf eind juli. ‘Doordat we uitgaan van bewezen middelen is het risico dat een nieuw preparaat in de klinische studies sneuvelt veel kleiner, dan bij bedrijven die met iets geheel nieuws komen’, vertelt directeur en grootaandeelhouder Joost Holthuis.

Locteron is een geleidelijk vrijkomend alfa-interferonpreparaat voor de behandeling van hepatitis-C. Het middel hoeft maar eens in de twee weken geïnjecteerd te worden en heeft ook veel minder ernstige bijwerkingen zoals koorts en grieperigheid dan de huidige, wekelijks ingespoten interferonpreparaten. Minder bijwerkingen is een belangrijk pluspunt, omdat de interferontherapie in combinatie met antivirale middelen maar liefst 48 weken duurt, en veel mensen voortijdig afhaken. De markt voor het middel bedraagt naar schatting zo’n vier miljard euro in 2014.

Vaccinatie

Octoplus, dat tien maanden geleden naar de beurs ging, werd in 1995 door Joost Holthuis en Daan Crommelin opgericht. Het begon als een servicebedrijf voor de farmaceutische- en biotechindustrie, en groeit inmiddels richting de 200 werknemers. ‘Op de keeper beschouwd zijn wij geen biotechbedrijf: we doen niets met recombinant DNA-technieken of de productie van eiwitten. We richten ons op productontwikkeling en formulering van middelen, zoals peptiden en eiwitten’, zegt Holthuis, ooit als apotheker opgeleid. Hij zag al jaren geleden dat daar een markt voor bestond. ‘Veel biotechbedrijven weten heel goed hoe je een peptide, eiwit of RNA moet maken. Maar hoe je dat vervolgens tot een farmaceutisch product in een toedienbare vorm ontwikkelt, daar ontbreekt de kennis over.’

Het werd een succes: het serviceonderdeel van Octoplus maakte vrijwel alle jaren winst. De omzet was vorig jaar ruim 8,5 miljoen euro. In 2001 besloot het bedrijf zelf nieuwe middelen te gaan ontwikkelen. Octoplus kocht ondermeer de rechten op de polyactive technologie van Isotis. Polyactive is een polymeer dat bolletjes vormt waarin geneesmiddelen kunnen worden opgesloten. Na onderhuidse inspuiting breekt het polymeer geleidelijk af en komt het middel vrij. Octoplus heeft ook andere preparaten in ontwikkeling op basis van polymeertechnologie, waaronder een langzaam vrijkomend groeihormoon, en twee vaccins, waaronder een tegen Hepatitis B.

Als iemand op reis gaat naar risicogebieden moet drie keer een hepatitis-B vaccinatie worden gehaald voordat voldoende weerstand is opgebouwd. Holthuis: ‘Geregeld laten mensen de tweede of derde injectie achterwege. Wij willen tegelijk met het reguliere vaccin een polymeerpreparaat met vaccin onderhuids inspuiten, waardoor het viruseiwit pas na drie of vier weken vrijkomt. Zo kun je de herhalingsinjecties vervangen. In preklinisch onderzoek is al gebleken dat dat principe werkt.’

“Kader: Men neme eendekroos en botplug. Octoplus belangrijkste middel Locteron is een fraai voorbeeld van samenwerking en de combinatie van bestaande en nieuwe technologieën. Aan de ene kant maakt het bedrijf gebruik van polymeertechnologie van het van oorsprong Bilthovense bedrijf Isotis. Isotis ontwikkelde jaren geleden een langzaam oplossende botplug van synthetisch polymeer. De plug word gebruikt tijdens het plaatsen van kunstheupen, maar het materiaal bleek ook zeer goed in staat om medicijnen geleidelijk af te geven. Het alfa-interferon in Locteron is afkomstig van de samenwerkingspartner van Octoplus, het Amerikaanse biotechbedrijf Biolex Therapeutics. Biolex maakt humane eiwitten in een onverwacht succesvol expressiesyteem: eendekroos. De kleine transgene waterplantjes scheiden het interferon af in het kweekwater, waarna het wordt opgezuiverd. Octoplus mengt in een speciaal proces de polymeer met alfa-interferon, waardoor het eiwit opgesloten raakt in microsferen van enkele micrometers. Die bolletjes worden onderhuids geïnjecteerd, waarna het interferon over een periode van weken geleidelijk vrijkomt. "

Zie ook:

• IsoTis Ortho Biologics (Eng.)
• Biolex Therapeutics (Eng.)