Klik hier voor de reactie van malaria-expert Bart Knols.
Japanse biologen onder leiding van immunoloog Shigeto Yoshida hebben een nieuwe manier ontwikkeld om effectief een malariavaccin te verspreiden: ze gebruiken de mug zelf. Dat schrijven de wetenschappers in het blad Insect Molecular Biology. Door de mug genetisch te veranderen, scheidt het irritant zoemende insect een vaccin af met zijn speeksel.
Malaria is een ernstige ziekte waar jaarlijks ongeveer twee miljoen mensen aan sterven. De ziekte wordt veroorzaakt door een parasiet die in muggen rijpt en vervolgens, tijdens een bloedmaaltijd van de mug, overspringt naar mensen.
Het idee om genetisch veranderde muggen in te zetten tegen malaria is meer dan tien jaar oud. Toen dachten wetenschappers eraan om ‘goede’ transgene malariamuggen te kweken die om bloedmaaltijden concurreert met de normale ‘slechte’ malariamug. Het idee is dat de goede mug, die geen malaria draagt, de slechte zou verdringen. Maar de kans dat de transgene goede mug het onderspit zou delven was te groot. Het idee werd afgeschoten.
Omdat tegen de malariamug zelf opboksen een heilloze zaak is, leek het Shigeto Yoshida en zijn collega’s een beter idee om juist met de malariamug samen te werken. De mug zelf is immers het probleem niet, maar de parasiet die in hem leeft, wel. Die gedachte bracht de Japanners op het idee om vaccins in muggen te bouwen. Als je wordt geprikt krijg je misschien een parasiet binnen, maar doordat je tijdens dezelfde muggenprik direct tegen de parasiet beschermd bent, is er niets aan de hand.
De Japanners laten in hun nieuwste werk zien dat muizen die geprikt worden door hun transgene vaccinatiemuggen, daadwerkelijk een beschermende immuunreactie tegen de ziekte in hun lichaam opbouwen.
Overigens gebruikten de biologen in hun onderzoek geen malariamuggen, maar een nauw verwante soort die de ziekte leishmaniasis overbracht. Ze verwachten echter wel dat hun truc eveneens in malariamuggen zal werken.
Yoshida denkt dat muggen als vliegende vaccins prima kunnen werken, maar laat weten dat hij onzeker is over één ding: het wordt lastig om een vaccin goed te keuren dat zich in de wilde weg via muggen verspreidt, zonder dat je controle hebt over de dosis – sommige mensen lopen het vaccin mis, terwijl anderen teveel krijgen.
Dus of het wat wordt weten we nog niet. Er bestaat niet eens een goed malariavaccin. Maar goed, bij deze weet je nu wel dat biotechnologen ondanks jarenlange radiostilte nog steeds transgene muggen als malariaoplossing zien.
Wat Bart Knols, malaria-onderzoeker aan de WUR hierover heeft te zeggen:
Een nog veel groter probleem is het feit dat het een ‘basic human right’ is om al dan niet een vaccin te accepteren. Normaal geven mensen ‘informed consent’ en daarmee de goedkeuring voor een prik. Maar je kunt muggen er moeilijk van overtuigen dat je geen prik van ze wilt, met of zonder vaccin. Helaas zal de echte wereld van malaria nooit Yoshida’s muggen zien rondvliegen.
Overigens is in 1997 al een patent op deze methode aangevraagd door de Engelsen Bob Sinden en Julian Crampton. Toen Sinden door Science werd gevraagd te reageren op Yoshida’s werk, zei hij dat het nooit een kans van slagen zal hebben vanwege ‘informed consent’.
Voorgoed van de baan dus.
Zie ook
- Malaria-onderzoek gebundeld in zoektocht naar vaccineiwitten (Kennislinkartikel)
- Genoom malaria bekend, vaccin dichterbij (Kennislinkartikel)
- Malaria komt naar je toe deze zomer! (Kennislinkdossier)
- Schimmel tegen malaria blijkt resistentie-wonder (Kennislinkartikel)
- Transgene malariamug niet de oplossing (Kennislinkartikel)
Meer biotechnologie op Ditisbiotechnologie.nl