“To boldly go where no man has gone before”. Wie van Star Trek houdt, herkent deze zin meteen. Het is de slotzin van de openingstitel van deze serie uit de jaren zestig van de vorige eeuw. Maar wie zou denken dat dezelfde zin enorm veel negatieve reacties oproept bij moedertaalsprekers van het Engels? Dit type constructie – ‘to boldly go’ – heet een split infinitive.
In het Engels wordt het hele werkwoord, de infinitive, voorafgegaan door to, en daar mag je niets tussen zetten. Tenminste, zo denken veel mensen erover: “The split infinitive used in the penultimate paragraph by the editorial board of the New York Times is so disappointing I could barely finish reading this piece,” schreef iemand in de New York Times op 29 January 2010.
Het vreemde is dat split infinitives al sinds de 14e eeuw worden gebruikt, en dus gewoon goed Engels zouden moeten zijn. Maar opeens mocht het niet meer. Dat kwam doordat split infinitives begin 19e eeuw vooral veel voorkwamen bij Amerikaanse jongeren met weinig schoolopleiding. Dus dat soort zinnen kon je maar beter niet gebruiken als je niet voor dom versleten wilde worden. Maar de meeste mensen trokken zich daar weinig van aan. Als je nu bijvoorbeeld het programma Outlook van Microsoft verlaat, krijg je dit te lezen. Zoek de split infinitive!
Al dit soort dingen onderzoeken we in een nieuw onderzoeksproject aan de Leidse universiteit: “Bridging the unbridgeable: linguists, prescriptivists and the general public”. Het project heet zo omdat discussies over taalproblemen mensen uit elkaar drijven die allemaal een heel ander belang hebben: taalkundigen willen gewoon beschrijven wat ze waarnemen, prescriptivisten (schrijvers van taalhandboeken) willen graag voorschrijven hoe het hoort, en de gewone taalgebruiker heeft last van onzekerheid over de vraag wat nou goed is en wat fout.
Meestal praten deze mensen langs elkaar heen, met soms groot onbegrip als gevolg. Een mooi voorbeeld daarvan was de ruzie over het gebruik van hun hebben vorig jaar op tv tussen taalkundige Helen de Hoop en Ronald Plasterk, toen nog minister van onderwijs. Mensen kunnen zich ook vreselijk druk maken over groter dan of groter als, en toch lijk je groter als steeds vaker te horen. Er lijkt geen houden aan.
In ons project denken wij eigenlijk dat dit soort problemen veel minder in Nederland spelen dan in Engeland of de Verenigde Staten. En daar willen we graag jullie mening over horen. We hebben een blog opgezet waarin van alles staat over taalproblemen en allerlei dingen daarom heen. Het meeste gaat over het Engels, maar soms staat er ook iets in over het Frans (bijvoorbeeld dat je geen Engelse woorden mag gebruiken), en het Russisch, waar ze ook taalhandboeken hebben, net als voor het Engels. En er staat dus ook wat in over hun hebben.
Wat we graag willen weten is of je je wel eens aan zogenaamd “fout” taalgebruik ergert, en wat dat dan is en waarom. Voel je je wel eens onzeker over of iets in taal goed of fout is, en waar zoek je dat dan op? En heb je dat ook wel eens als je Engels spreekt of schrijft? Of kan het je allemaal niet echt schelen? De voertaal van het blog is Engels, maar reacties in het Nederlands mogen ook. En onder de leukste reacties verloten we een boekenbon.
Geef nu je mening op het blog en maak kans op een boekenbon!
Zie ook:
- Blog Bridging the Unbridgeable
- Duizenden paren ogen en oren (Gastcolumn 29/06/2010 over Meldpunt Taal)
- Hou op met klagen en zet je oren open
- Stenen des aanstoots
- Hoe vej is de ej?
- De grote worden-verzocht-dwaling