Thuis in therapie, het kan gewoon. Sterker nog: dit zal de komende jaren wel eens dé trend kunnen worden binnen de geestelijke gezondheidszorg. Deze conclusie trekt psycholoog Jeroen Ruwaard aan de hand van zijn promotieonderzoek.
De meeste Nederlanders hebben er wel eens mee te maken gehad: werkgerelateerde stress, depressieve klachten, paniekaanvallen of eetproblemen. Deze problemen te lijf gaan? Het overwegen van online psychotherapie lijkt de moeite waard. Dit blijkt uit het promotieonderzoek van Jeroen Ruwaard. “Met een intensieve begeleiding van een deskundige psycholoog blijkt online psychotherapie net zo goed en soms zelfs beter te werken dan face-to-face therapie. Het laagdrempelige karakter van internettherapie zal meer mensen aanmoedigen om aan hun problemen te werken.”
Hulp op afstand
In 1997 was het internet nog jong; toegang was lang niet zo vanzelfsprekend als nu. Toch zetten onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam – onder wie Ruwaard zelf – een protocol online voor de behandeling van posttraumatische stress, en testten deze op hulpbehoevende studenten. Dit bleek verrassend succesvol. “Hiermee waren we de eerste ter wereld”, vertelt Ruwaard trots. De onderzoekers richtten gelijk de Interapy kliniek op, een online behandelingsinstituut dat de internettherapie officieel een plek gaf binnen de Nederlandse gezondheidszorg.
Van werkstress tot eetstoornis
Ruwaard wilde weten of deze online psychotherapie – een dialoog tussen een psycholoog en cliënt die volledig via het internet verloopt – ook helpt bij andere psychische klachten dan posttraumatische stress. Tijdens zijn promotie onderzocht hij de effecten van online therapie op de vier psychische lasten waar wij Nederlanders het meest onder gebukt gaan. Met stip op één: werkgerelateerde stress, die steeds vaker leidt tot een burn-out. Ook richtte Ruwaard zich op de behandeling van milde tot matige depressieve klachten, paniekklachten, en hulp bij eetstoornissen.
Zijn proefpersonen trommelde hij een aantal jaar geleden al op via advertenties in landelijke kranten. Allemaal werden zij een aantal maanden intensief begeleid door een vaste psycholoog met wie ze op het internet contact hadden. Door de jaren heen controleerde Ruwaard of de psychische klachten echt waren verholpen, of toch weer waren opgedoken.
Thuis in therapie
De resultaten geven een duidelijk signaal af: online therapie werkt, ook op de lange termijn. De behandelingsresultaten van online therapie bleken soms zelfs beter dan face-to-face therapie. “Het succes zit hem in de intensieve begeleiding van een deskundige psycholoog. Of je die nou fysiek tegenover je hebt zitten is dus geen voorwaarde voor een effectief herstel.”
Daarmee hoopt Ruwaard eindelijk af te rekenen met het vooroordeel dat online therapie de ‘menselijke dimensie’ mist die mensen met psychologische problemen juist hard nodig hebben. “Dat is zó’n hardnekkig misverstand. De psycholoog en de cliënt ontwikkelen bij online psychotherapie juist een heel persoonlijke band die net zo goed is, zo niet beter dan de band die ‘offline’ ontstaat. Bovendien voelen cliënten zich vaak meer op hun gemak omdat ze lekker thuis zitten, in plaats van in de behandelkamer van de specialist.”
Anders is het als het programma geen begeleiding omvat. “Ja, je hebt natuurlijk ook zelfhulpsites, maar die zijn gelijk ook veel minder effectief. Menselijk contact is belangrijk, offline en online.” Daarom hoeven psychologen en psychiaters volgens Ruwaard ook niet bang te zijn om hun baan te verliezen. “Online therapie vervangt de behandelaar dus niet. Professionele begeleiding is in internettherapie net zo belangrijk als in de ‘normale’ psychotherapie.”
Lagere drempel
Dat cliënten het fijn vinden om thuis te chatten met hun psycholoog zal de internettherapie veel succesvoller kunnen maken dan de huidige behandelmethoden. “Veel mensen met behandelbare psychische klachten vinden de drempel om professionele hulp te zoeken te hoog”, legt Ruwaard uit. “Als je lijdt onder werkgerelateerde stress heb je vaak geen tijd om midden op de dag naar een psycholoog te gaan. Bij eetstoornissen speelt schaamte vaak een rol. Mensen met een verstoord eetpatroon houden dit om deze reden jaren verborgen voor hun omgeving. Mogelijk helpt het laagdrempelige en relatief anonieme karakter van online hulp hen om eerder aan hun problemen te werken.”
Ruwaard voorspelt dat de online therapie de komende jaren verder zal doorbreken voor vrijwel alle psychologische klachten, van mild tot ernstig. “Nu onze geestelijke gezondheidszorg genezen is van haar koudwatervrees voor technologie zal een nieuwe trend ontstaan: we gaan werken aan de zogenaamde ‘blended behandelingen’, waarbij online contacten woren afgewisseld met live contact. Bovendien zit het vanaf 2005 in het basispakket van de zorgverzekering; mensen weten dit alleen nog niet.”
Internationaal online
Ook wil hij de mogelijkheden buíten Nederland gaan verkennen. “In armere landen is geestelijke gezondheidszorg nauwelijks beschikbaar. Terwijl er wél internet is.” In samenwerking met Duitse collega’s peilde hij of zij met internettherapie slachtoffers van oorlogsgeweld in Irak konden bereiken. De therapeuten zaten in Berlijn, de cliënten in Irak. “Dat bracht veelbelovende resultaten, en is natuurlijk een prachtige toepassing. Daarmee maak je echt het verschil.”
Zie ook:
- Gammacanon(12):Therapie (Kennislink)