Ook ‘het zwakke geslacht’ heeft haar stempel op de geschiedenis gedrukt, zij het misschien met wat minder publiciteit dan haar mannelijke tegenhangers. In de loop der eeuwen hebben dames veldslagen geleid, nobelprijzen gewonnen, en landen geregeerd. Wie waren zij? Kennislink selecteerde voor jullie een aantal van deze sterke vrouwen.

Boudica

Leefde:

? – 61 AD

Sterke vrouw omdat:

Zij leidde in het jaar 61 een opstand tegen de Romeinen.

Toelichting:

Het verhaal van Boudica is terug te vinden in de Annalen van Tacitus, en in “Romeinse geschiedenis”, geschreven door zijn collega Cassius Dio.

Boudica leefde in de eerste eeuw na Christus. Haar man Prasutagus was koning van de Iceni stam. Toen hij overleed verwachtte zij aanspraak op zijn landerijen te kunnen maken, overeenkomstig de afspraak die haar man met de Romeinen had gemaakt. De Romeinen hielden zich helaas niet aan de afspraak. Zij annexeerden de landerijen, onderwierpen de bevolking, en verkrachtten Boudica’s dochters. Vanaf dat moment zinde Boudica op wraak. Ze verzamelde een enorm leger om zich heen van Iceni en buurtstammen, en begon een veldtocht tegen de Romeinen. Tijdens deze veldtocht veroverde en plunderde ze verschillende Romeinse steden. De Romeinen vreesden Boudica. Als er ook maar het gerucht ontstond dat Boudica in aantocht was, sloegen ze op de vlucht. Totdat de gouverneur van Britannia, Gaius Suetonius Paulinus besloot om zich ermee te bemoeien. Met een leger van 10.000 soldaten ging hij het gevecht met hen aan. Ondanks het feit dat Boudica’s troepen ver uit in de meerderheid waren, waren ze niet opgewassen tegen de organisatie van het Romeinse leger. Boudica’s leger werd met de grond gelijk gemaakt. Wat er van haar zelf geworden is, is onduidelijk. Sommigen zeggen dat ze zelfmoord pleegde door vergif te drinken. Anderen menen dat zij aan ziekte gestorven is. “Meer over Boudica >>”:http://www.historynet.com/boudica-celtic-war-queen-who-challenged-rome.htm (Engels) ↑ terug naar boven ↑

Jacoba van Beieren

Leefde:

1401-1436

Sterke vrouw omdat:

Jacoba moest al op zeer jonge leeftijd vechten voor haar recht, en bleef ondanks tegenslag toch strijdvaardig.

Toelichting:

Verloofd op haar vijfde, en weduwe op haar zestiende. Tragiek kenmerkte het leven van deze vrijgevochten adellijke dame. Op zestienjarige leeftijd volgde zij haar vader op als gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen. Maar er lagen tegenstanders op de loer, waarvan sommigen zelfs uit haar eigen familie. De Duitse keizer Sigismund voelde er weinig voor om Jacoba’s erfrecht te erkennen, Jacoba was tenslotte een vrouw. Hij wees haar landerijen toe aan Jacoba’s oom Jan van Beieren. Hij ontketende hiermee een opleving van de Hoekse en Kabelsjauwse twisten, want Jacoba liet het er niet zomaar bij zitten. Door middel van strategische huwelijken, diplomatiek gekonkel, en veldslagen probeerde Jacoba haar wettelijke recht terug te eisen. Helaas eindigde haar strijd enkele jaren later alsnog, toen zij gedwongen werd een vredesverdrag (de ‘Zoen van Delft’) te tekenen. Hierin werd bepaald dat Filips van Bourgondië erfgenaam van Jacoba van Beieren zou worden en dat zij niet meer in het huwelijk mocht treden. Jacoba bleef in naam nog gravin van Holland, maar moest feitelijk al haar macht afstaan. Toch trad ze nóg een keer in het huwelijk. Omdat ze hiermee het verdrag schond, moest ze definitief afstand doen van al haar macht. Ze trok zich terug op het slot Teylingen, waar ze in 1436 op 35-jarige leeftijd aan tuberculose overleed. “Meer over Jacoba >>”:http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/DVN/lemmata/data/JacobaVanBeieren ↑ terug naar boven ↑

Jeanne d’Arc

Leefde:

1412-1431

Sterke vrouw omdat:

Jeanne nam het voortouw in de slag tegen de Engelsen tijdens de Honderdjarige Oorlog. Haar missie was een verenigd Frankrijk met een door God aangestelde koning.

Toelichting:

Jeanne was een eenvoudig boerenmeisje uit Domremy toen ze op dertienjarige leeftijd stemmen hoorde. Volgens haar waren deze stemmen afkomstig van de heiligen Michael, Catharina en Margareta. Deze stemmen drongen er bij haar op aan om het zwaard op te pakken, Frankrijk naar vrijheid te leiden en de rechtmatige koning op de troon te plaatsen. In februari 1429 reisde Jeanne af naar Chinon voor een audiëntie met de kroonprins. Karel VII zag de voordelen van God aan zijn kant. Het was tenslotte God die wilde dat hij koning zou worden. Karel VII gaf Jeanne zijn zegen om de stad Orleans terug te veroveren op de Engelsen. Binnen een week had Jeanne samen met haar troepen de stad ontzet. In juli 1429 werd de kroonprins tot koning gekroond in Reims. Karel VII verloor zijn interesse in de adviezen van Jeanne omdat hij nu het doel had bereikt dat hij voor ogen had. Jeanne bleef echter strijden voor een vrij Frankrijk, totdat zij gevangen werd genomen door de Bourgondiërs. Deze droegen haar over aan de Engelsen. Ze werd veroordeeld als heks tot de brandstapel op 30 mei 1431. In 1920, bijna 500 jaar later, werd Jeanne heilig verklaard door paus Benedictus XV. “Meer over Jeanne >>”:http://www.jeanne-darc.dk/ (Engels) ↑ terug naar boven ↑

Kenau Simonsdochter Hasselaer

Leefde:

1526-1588/89

Sterke vrouw omdat:

Ze is vooral bekend geworden door haar felle verzet bij de verdediging van Haarlem tijdens de Tachtigjarige Oorlog.

Toelichting:

Kenau was een weduwe die het werk van haar overleden man voort zette, als scheepsbouwer en houthandelaar. Tijdens het ‘Beleg van Haarlem’ leverde ze scheepshout aan de stad ter verdediging en behoud van de stadsmuur. Verdere betrouwbare informatie over deze strijdbare dame is schaars. Maar Kenau’s rol bij het ‘Beleg van Haarlem’ was aanleiding voor een bijzondere mythevorming rondom haar persoon. Ooggetuigenverslagen van Duitse huursoldaten in het Spaanse leger meldden bijvoorbeeld dat Kenau zelf actief mee vocht tegen de Spanjaarden. Ze zou aanvoerder zijn van een groep vrouwen die met kokend water en brandend pek de vijandelijke Spanjaarden bij de stadsmuur vandaan probeerden te houden. Andere bronnen meldden dat Kenau zelf het geweer en het zwaard tegen de vijand op nam. Historici zijn het niet helemaal eens over welke rol Kenau precies tijdens het beleg speelde. In een in 1586 geschreven verzoekschrift aan de burgemeesters, schepenen en vroedschappen van Haarlem zinspeelde Kenau zelf niet op een gewelddadige rol. Wel gaf ze hierin aan dat ze als een goede patriot had meegeholpen aan de verdediging van de stad. Haar naam is uiteindelijk in het woordenboek terecht gekomen als scheldwoord voor manwijven. Maar soms wordt met ‘Kenau’ ook een moedige, doortastende en zelfstandige vrouw bedoeld. “Meer over Kenau >>”:http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/DVN/lemmata/data/KenauSimonsdrHasselaer ↑ terug naar boven ↑

Florence Nightingale

Leefde:

1820-1910

Sterke vrouw omdat:

Florence geldt als de grondlegster van de moderne verpleegkunde.

Toelichting:

De Engelse Florence was het kind van welgestelde ouders. Het was een briljant kind met een buitengewoon talent voor wiskunde. Toen zij in in 1850 de Diakonessen-gemeenschap in Kaiserswerth bezocht werd haar duidelijk wat haar roeping zou zijn. Ze zou verpleegster worden. Dit stuitte op fel verzet van haar ouders, want het was tenslotte geen beroep voor welgestelde dames. Getroffen door de slechte omstandigheden in de ziekenhuizen, zette Florence toch door. Door zich goed te oriënteren op de situatie in de Engelse (en later ook in andere landen) ziekenhuizen wist Florence een enorme hoeveelheid gegevens te verzamelen. Met behulp van haar wiskunde knobbel zette ze deze gegevens om in grafieken en statistieken. Dit werden haar wapens om de onhygiënische toestanden te lijf te gaan. Dankzij Florence maakte de verpleging een enorme vooruitgang. Het vak verschoof van enkel verzorging van de zieken naar gunstige omstandigheden creëren voor herstel en naar persoonlijke aandacht voor de patiënt. “Meer over Florence >>”:http://www.fni.nl/ons_instituut/info/florence_nightingale.html ↑ terug naar boven ↑

Aletta Jacobs

Leefde:

1854-1929

Sterke vrouw omdat:

Aletta was de eerste vrouw die lessen mocht volgen aan de universiteit. Haar hele leven stond in het teken van het verbeteren van de positie van de vrouw.

Toelichting:

Aletta was al van jongs af aan een ambitieus meisje. Haar grote droom was om dokter te worden. Helaas was de universiteit alleen toegankelijk voor mannen. Aletta trok de stoute schoenen aan en schreef een brief aan de toenmalige minister van binnenlandse zaken Thorbecke, waarin zij toestemming vroeg om de lessen bij te wonen. Tot ieders verbazing kreeg zij deze toestemming. Wel moest ze in de collegezaal achter een gordijntje zitten om de mannelijke studenten niet af te leiden. We kunnen het ons nu nauwelijks meer voorstellen, maar in Aletta’s tijd was de vrouw ondergeschikt aan de man. Zij hadden minder rechten en ook geen kiesrecht. Aletta vervulde een belangrijke rol in het streven naar gelijkheid. Zij werd voorzitster van de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht. In 1917 verkregen de Nederlandse vrouwen het algemeen passief kiesrecht, en in 1922 werd het algemeen vrouwenkiesrecht in de Grondwet vastgelegd. En dat is mede aan Aletta te danken! “Meer over Aletta >>”:http://www.alettajacobs.org/home.html ↑ terug naar boven ↑

Koningin Wilhelmina

Leefde:

1880-1962

Sterke vrouw omdat:

Wilhelmina was een daadkrachtige koningin en was de rots in de Nederlandse branding tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Toelichting:

Wilhelmina was koningin van Nederland tussen 1890 en 1948. Ze stond bekend als een sterke vrouw, die vaak in conflict lag met de politiek over de grenzen van de macht van het koningshuis. Wilhelmina wilde namelijk niets liever dan regeren. Vooral tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft ze een sterke leidinggevende, maar ook inspirerende rol op zich genomen. Wilhelmina moest vanwege het dreigende gevaar van de Duitsers vluchtten naar Engeland. Maar vanuit haar ballingschap hield ze contact met het Nederlandse volk. Via ‘radio Oranje’ sprak ze Nederland toe. Ze riep hen op tot verzet, sprak haar afkeuring uit over de Jodenvervolging, en noemde Hitler de ‘aartsvijand van de mensheid’. Deze uitzendingen werden goed beluisterd. Wilhelmina groeide bij het Nederlandse volk uit tot hét symbool van de bevrijding. Wilhelmina had goede hoop dat het staatsbestel na de oorlog op de schop genomen zou worden, waarbij er een vooraanstaande rol voor het koningshuis zou zijn weg gelegd. Toen ze na de oorlog terugkeerde naar Nederland bleek de situatie helaas weer op de oude manier voortgezet te worden. Enorm teleurgesteld hierdoor, en moe van het strijden, gaf ze in 1948 het stokje door aan haar dochter Juliana. “Meer over Wilhelmina >>”:http://geschiedenis.vpro.nl/dossiers/35717838/ ↑ terug naar boven ↑

Rosa Parks

Leefde:

1913-2005

Sterke vrouw omdat:

Door haar zitplaats in de bus niet af te staan aan een blanke veroorzaakte ze een enorme consternatie met als gevolg dat de rassenscheiding wettelijk werd afgeschaft.

Toelichting:

Rosa werd geboren in Tuskegee in een tijd dat de rassenscheiding nog wettelijk vastgelegd was. Rosa – van beroep naaister – leefde in angst voor mogelijke aanvallen van de Ku Klux clan. Deze club terroriseerde de zuidelijke staten van de VS door negers te bedreigen en intimideren. Rosa bleef echter doen wat ze kon om zich in te zetten voor gelijke rechten tussen blank en zwart. Zo was ze bijvoorbeeld actief in de Amerikaanse burgerrechtenbeweging. Dit was helaas dweilen met de kraan open. Elk resultaat van haar inspanningen bleef uit. Tot 1 december 1955. Rosa was moe van haar gevecht tegen onrecht.Terwijl ze in de bus zat weigerde ze haar zitplaats af te staan aan een blanke man. Dit was ongehoord! Het was wettelijk bepaald dat negers hun zitplaats moesten af staan aan blanken, en achterin de bus moesten zitten. De politie werd erbij geroepen. Rosa kreeg een boete van $10 opgelegd, die ze weigerde te betalen. De politie arresteerde haar. In februari 1956 werd Rosa berecht voor verstoring van de openbare orde. Maar Martin Luther King kreeg lucht van de zaak. Hij zette de Montgomery-busboycot op touw. Dit zorgde ervoor dat het busbedrijf bijna failliet ging. Onder financiële en sociale druk schafte het busbedrijf uiteindelijk de scheiding tussen blank en zwart in de bussen af. De rechtszaak van Rosa was inmiddels bij het Amerikaanse Hooggerechtshof beland. Het stelde haar in het gelijk, en verklaarde de scheiding tussen blanken en zwarten ongrondwettig. “Meer over Rosa >>”:http://www.rosaparks.org/index.php?option=com_content&view=article&id=2&Itemid=2 (Engels) ↑ terug naar boven ↑

Eva “Evita” de Perón

Leefde:

1919-1952

Sterke vrouw omdat:

Als lieveling van de Argentijnse arbeidersklasse had zij een grote invloed op het regeringsbeleid.

Toelichting:

Eva had een carrière als actrice in matige B-films en als radio-omroepster toen ze tijdens een inzamelingsactie voor slachtoffers van een aardbeving haar latere man Juan Perón ontmoette. Deze man was politiek actief en ambieerde het presidentschap. Eva gaf het acteren op, maar gebruikte haar functie als radio-omroepster om bij het volk te pleiten voor Juan als president bij de verkiezingen van 1946. Ze benadrukte haar eenvoudige komaf, om zo haar solidariteit met de arbeidersklasse geloofwaardig te maken. Ze verkondigde regelmatig dat alleen de Peronisten echte Argentijnen waren. De anti-Peronisten bezaten volgens haar geen vaderlandsliefde. Toen Juan eenmaal president was hield haar invloed daar niet op. Ze bleef nauw contact houden met de Argentijnse arbeidersklasse, die haar inmiddels liefdevol had aangenomen als hun ‘first lady’. Liefkozend noemden ze haar ‘Evita’. Evita richtte de Eva Perón-Stichting op: een liefdadigheidsinstelling die hulp verleende aan de armen. De stichting bouwde huizen en zorgde ervoor dat iedereen recht kreeg op dezelfde medische zorg. Eva’s macht onder het volk was enorm. In 1951 wilde zij zelfs een gooi doen naar het vicepresidentschap. Op aandringen van haar man en de politieke top heeft ze dit plan uiteindelijk laten varen. In plaats daarvan kreeg ze in 1952 de titel ‘Spiritueel Leider van de Natie’. Op 26 juli 1952 overleed Evita aan baarmoederhalskanker. Het volk was in diepe rouw. De meeste historici zijn het er over eens dat in de geschiedenis van Zuid-Amerika niemand Evita’s invloed heeft geëvenaard. “Meer over Evita >>”:http://www.evitaperon.org/ (Engels) ↑ terug naar boven ↑

Margaret Thatcher

Leefde:

1925-2013

Sterke vrouw omdat:

Ze was de eerste vrouwelijke leider van de Britse Conservatieve Partij, en de eerste vrouwelijke premier van het Verenigd Koninkrijk.

Toelichting:

Lezers met wat meer jaren op de teller zullen zich deze dame nog goed herinneren. De Britse oud-politica was de eerste vrouwelijke leider van de Britse Conservatieve Partij. Tevens was Margaret de eerste vrouwelijke Premier van het Verenigd Koninkrijk. Toen Margaret Thatcher minister-president werd, stond Engeland er niet best voor. Het land had door de oorlogen in de twintigste eeuw veel te verduren gehad op sociaal, economisch en politiek vlak. Margaret wilde Groot-Brittannië weer echt groot maken. Om dat te bereiken regeerde ze met harde hand. Ze nam beslissingen die haar niet populair maakte bij de bevolking, maar op de lange termijn zorgden voor positieve ontwikkelingen. Haar beleid haalde Engeland uit een diepe economische crisis, gaf een nieuwe impuls aan de industrie, en gaf het Britse volk zijn zelfrespect terug. Ze bereikte dit met harde maatregelen die vooral de zwakkeren en achtergestelden in de maatschappij leken te raken. Ze stuitte daardoor op veel verzet, maar daar trok ze zich niets van aan. Om deze reden kreeg Margaret de bijnaam ‘The Iron Lady’ toebedeeld. Toen ‘The Iron Lady’ in 1990 de zogenaamde ‘poll tax’ (inkomensonafhankelijke belasting) wilde invoeren braken er rellen uit onder de bevolking. Het parlement sprak een motie van twijfel uit richting Margaret. Zij hield de eer aan zichzelf, en trad af als premier in november 1990. “Meer over Margaret >>”:http://historiek.net/index.php/Algemeen/Margaret-Thatcher-1925.html ↑ terug naar boven ↑